از این موضوع نباید غافل بود که از منظر افغان ها ساخت ایست بازرسی و تاسیسات جدید- با هربهانه ای از سوی اسلام آباد- در واقع یک نوع مشروعیت دادن به مرز دیوراند است
اشتراک گذاری :
ریشه های تنش در روابط افغانستان و پاکستان
با وجود پایان درگیری های اخیر و چند روزه میان نیروهای نظامی افغانستان و پاکستان در منطقه مرزی «تورخم» و برقراری آتش بس بین دو طرف، التهابات ناشی از این منازعه هنوز فرونخفته و بر روابط نه چندان گرم کابل - اسلام آباد تأثیر گذاشته است. فرهاد همتی کارشناس مسایل آسیا در مصاحبه با خبرگزاری تقریب، در باره این تاثیرات توضیحاتی داده و همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار این خبرگزاری، به تشریح علل درگیری های یک هفته ای «تورخم» و برقراری آتش بس بین افغانستان و پاکستان پرداخته است که در ذیل می خوانیم:
خبرگزاری تقریب: مقامات افغانستان و پاکستان درباره درگیری های مرزی "تورخم" نظرهای متفاوتی تاکنون ارایه کردند .دلیل این درگیری ها چه بوده؟
فرهاد همتی: در واقع درگیری بر سر احداث یک تعداد تاسیسات مرزی در منطقه یا گذرگاه «تورخم» است که هر کدام از دو طرف، دیدگاه خاصی در باره آن دارند .به هر حال آنچه مسلمه اخیرا دولت پاکستان به بهانه مدیریت مرزها و گذرگاه ها، ساخت پاسگاه یا ایست بازرسی جدیدی را در مرز دو کشور آغاز کرده ،این موضوع با مخالفت افغانستان روبرو شده و نیروهای افغانی برای ممانعت از ایجاد این تاسیسات، با نیروهای پاکستانی در گیر شدند .افغانی ها معتقدند این اقدام پاکستانی ها خلاف توافقنامه دو کشور است، چرا که افغان ها می گویند این کشور مرز مشترک افغانستان و پاکستان را (دو هزار و400 کیلومتر ) به رسمیت نمی شناسد و مدعی است که این مرز در سال 1983 بین امیر عبدالرحمن خان پادشاه وقت افغانستان و تیمور دیوراند انگلیسی امضاء شده و اکنون اعتبار ندارد. و باید به خاک افغانستا ن ضمیمه شود .اما در این بین پاکستانی ها عکس این نظر افغانی ها را دارند ، دولت اسلام آباد معتقد هست که این مرز که به" مرز دیوراند" معروف است ، مرز بین المللی است و به گفته سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی پاکستان اولا ساخت این تاسیسات مخالف هیچ توافقنامه ای نیست . ثانیااین اقدام خلاف اقدام بین المللی هم نیست چرا این تاسیسات در 37 متری داخل خاک پاکستان انجام می شود و ثالثا ساخت این تاسیسات ادامه خواهد داشت ودر صورت حمله افغان ها از سوی نیروهای پاکستانی پاسخ داده خواد شد.
خبرگزاری تقریب: اساسا انگیزه پاکستان از ساخت این تاسیسات جدید در مرز دو کشور چیست؟
فرهاد همتی: پاکستانی ها می گویند برای مبارزه با تروریسم ،افراط گرایی و قاچاق مواد مخدر باید مدیریت مرزی در امتداد مرز دو کشور از جمله منطقه " تورخم " ایجاد بشه ،تا این اقدام انجام نشود امکان مقابله با نیروهای افراطی و تروریستی وجود نداره .البته ازاین موضوع هم نباید غافل بود که از منظر افغان ها ساخت ایست بازرسی و تاسیسات جدید- با هربهانه ای از سوی اسلام آباد- در واقع یک نوع مشروعیت دادن به مرز دیوراند است و به همین دلیل با واکنش دولت افغانستان هم روبرو شد . افزون بر این، اخیراً دولت پاکستان سخت گیری های جدیدی درباره مهاجران افغانی را آغاز کرده و در صدد است مهاجران افغان را از این کشور اخراج کند ، البته این رویکرد اسلام آباد در حالی است که دولت افغانستان خواستار تمدید حضور مهاجران افغانی تا سال 2020 است.
خبرگزاری تقریب: با این توضیحات، فکر می کنید آینده مناسبات دوکشور با توجه به درگیریهای مرزی چگونه خواهد شد؟
فرهاد همتی: ببینید افغانستان یک کشور محصوردر خشکی است .برای تامین بخش از نیازهای خود(واردات)به پاکستان نیازمند است .تورخم محلی است بیشترین کالاهای وارداتی افغانستان از این منطقه وارد افغاستان می شود .پس کابل به بازگشایی این منطقه نیاز دارد و اساسا کابل با همین نیاز دوشنبه هیاتی را عازم اسلام آباد کرد تا تنش را در روابط دو کشور کاهش دهد. درمقابل پاکستان هم به دلیل عدم همکاری مناسب در مبارزه باتروریسم وصلح افغانستان از سوی بازیگران غربی تحت فشار است .ادامه درگیری سبب خواهد شد تا این کشور بیشتر به اصطلاح تحت فشار قرار گیرد.پس به اصطلاح ناگزیر است در تنور گرم این تنش ندمد. چراکه کشورهای غربی از پاکستان می خواهند درافغانستان و صلح افغانستان مسئولانه عمل کند و از رویکرد دوگانه درمورد افغانستان بپرهیزد .پس تنش در روابط دو کشور به نفع هیچ یک از طرف های درگیر نیست.
خبرگزاری تقریب: با توجه به شرایط کنونی آیا احتمال دارد پاکستان رویه خود را در قبال افغانستان تغییر دهد ؟
فرهاد همتی: آنچه مسلم است پاکستان در شرایطی می تواند به اصطلاح از بازی دوگانه خود در افغانستان دست بردارد که امتیاز خط «دیوراند» و شناسایی این خط مشترک مرزی را از افغانستان بگیرد .به نظر می رسد همه تلاشهای پاکستان در افغانستان صرف نظر از جنگ نیابتی با هند ،بیشتر در راستای به رسمیت شناساندن مرز دیوراند است .اگر پاکستان به این امتیاز برسد این احتمال وجود دارد که سختگیری های خود را در قبال افغانستان کم نماید .البته دولت افغانستان تاکنون از دادن این امتیاز به اسلام آباد سرباز زده وحتی این خواسته در زمان رژیم طالبان نیز تحقق نیافته است و بعید به نظر می رسد که دولت «اشرف غنی» هم بتواند این کار را انجام دهد.البته بعضی ها معتقدند که شاید بازیگران غربی بتوانند این رویه را بشکنند و به نوعی با حمایت خود از مرز دیوراند به آن رسمیت بدهند.البته پیش از این مارگ گروسمن فرستاده ویژه آمریکا در سال 91 با مصاحبه ای در کابل قصد این کار را داشت اما با اعتراض های مردمی ودولتی افغانستان این خواسته آن ها به سرانجام نرسید.
