تقریب به بهانه برگزاری کنفرانس مقابله با افراطگرایی در موصل گزارش می دهد؛
برگزاری کنفرانس موصل تأکیدی بر امنیت عراق، وحدت مردم آن و شکست تلاشهای تفرقه افکنانه غرب بود
امروز موضوع افراطگرایی مورد توجه، بسیاری از قدرتهای منطقه ای، داخلی و بین المللی است، چرا که آثار منفی آن به تمامی کشورهای های اسلامی، عربی و حتی اروپایی رسیده است.
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرنگار حوزه بین الملل خبرگزاری تقریب، به مناسبت برگزاری دومین کنفرانس مقابله با افراطگرایی که روزهای نهم و دهم تیرماه جاری و به همت مجمع تقریب مذاهب اسلامی در شهر موصل برگزار شد، بر آن شدیم تا به بررسی موقعیت استراتژیک موصل، حمله گروه تروریستی داعش به این شهر و دلایل آن و اهمیت برگزاری کنفرانسی تحت عنوان مقابله با افراطگرایی در آن بپردازیم.
موقعیت جغرافیایی نینوا باعث اهمیت راهبردی زیاد این استان شده است، این استان در مرزهای غربی عراق با سوریه قرار دارد، موصل مرکزاستان نینوا در شمال عراق و پرجمعیت‌ترین شهر عراق پس از بغداد و بصره و مرکز اقتصادی شمال این کشور است؛ فاصله آن تا بغداد 465 کیلومتر است؛ بخش اصلی شهر در کرانه شرقی دجله جای گرفته‌است و در کرانه غربی آن، بازمانده‌های شهر باستانی نینواست و رود دجله از میان آن می گذرد.
در طول قرن بیستم، موصل یادآور زندگی اقوام و مذاهب گوناگون در کنار یکدیگر بوده‌است. پیش از پروژه عرب سازی موصل، توسط صدام و حزب بعث، موصل برای قرن‌ها شهری عمدتاً کردنشین به حساب می‌آمد؛ اینک بیشتر مردم شهر عرب هستند اما اقلیت‌های قابل توجه کرد، ترکمن و آشوری نیز در شهر زندگی می‌کنند.
برنامه عرب سازی که در دوران صدام و با نیروی حزب بعث انجام می‌شد، باعث شد تا برخی از این اقلیت‌ها از مناطق شهری موصل خارج شده و به نزدکی مرزهای اقلیم کردستان بروند.
این شهر در تاریخ۱۰ ژوئن ۲۰۱۴ در سیطره داعش قرار گرفت؛ افراد مسلح داعش از سمت راست استان نینوا حمله ور شدند و ساختمان استانداری و ساختمان‌های دولتی مجاور را تحت کنترل خود درآوردند. داعشی‌ها همچنین بر فرودگاه موصل در شمال این شهر سیطره پیدا کردند و سپس به سمت چپ موصل پیشروی کردند؛در همین حال اخباری از حرکت داعش به سمت استان صلاح الدین منتشر شد، برخی گزارشها حاکی از آن بود که داعش برخی از روستاهای تکریت را نیز تحت کنترل خود درآورد و بعد از آن خبرگزاری‌ها از سقوط شهر استراتژیک موصل و تسلط کامل گروه داعش بر آن خبر دادند؛ درگیری‌ها استان نینوا و به خصوص موصل، به کشته شدن شماری از شهروندان، و آوارگی و مهاجرت ساکنان این استان منجر شد و شمار قابل توجهی از ساکنان شهر موصل در پی هجوم عناصر داعش از این شهر گریختند.
از روز دوشنبه ۱۷ اکتبر ۲۰۱۶ به فرمان حیدرالعبادی نخست وزیر عراق، عملیات آزادسازی موصل برای پس گرفتن موصل از سیطره داعش آغاز شد. با پیروزی‌های نیروهای عراقی بر داعش در سال ۹۵ و اخراج داعشیان از این شهر، قسمت‌هایی از آن به‌طور کامل از نیروهای داعش، خالی شد. در ادامهٔ این عملیات قسمت‌های شمال و شمال شرق و دانشگاه موصل به طور کامل از نیروهای داعش پاکسازی شد. پس از آن نیز فرودگاه موصل و نیروگاه برق الیرموک که اصلی‌ترین نیروگاه شهر موصل محسوب می‌شود، از نیروهای داعش خالی و کاملاً آزاد شد.
اگر چه داعش اکثر مناطق تاریخی و دینی این شهر را نابود کرده است، اما عراقی ها همچنان این شهر محل همزیستی ادیان و اقوام میدانند به خصوص که بارگاه یونیس نبی و شیت نبی در این شهر واقع شده است.
دلایل اهمیت موصل از نظر اقتصادی، فرهنگی و سیاسی
منطقه موصل دارای منابع عظیم معدنی از جمله نفت می‌باشد که از سرچشمه‌های قدرت و منازعه در داخل عراق به حساب می‌آید. در بعد منابع آب، موصل با سد معروف خود از مهم ترین منابع آب رسانی به مناطق مختلف عراق محسوب می‌شود. از نظر کشاورزی به دلیل خاک غنی و بارش مناسب موصل از جمله مهم‌ترین مناطق عراق در زمینه تامین نیازهای غذایی می‌باشد. همچنین موصل، در عراق به شهر تولیدات معروف بوده و در تولید پارچه، کتان، دامداری، غلات و نفت دارای شهرت است؛ از این جهت آزادسازی موصل می‌تواند تاثیری عمیق در بهبود وضعیت بحرانی اقتصاد عراق داشته باشد.
اهمیت سیاسی استان نینوا و شهر موصل به عنوان یکی از شهرهای بزرگ عراق دارای اهمیت و تبعات سیاسی فراوانی برای بازی‌گردانان عرصه قدرت عراق است. فعالیت‌های سیاسی در این استان برای جناح‌های سیاسی عراقی، دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است. همکاری و تعامل سازنده میان تمامی جناح‌های سیاسی عراقی، به ویژه اعراب سنی با شیعیان و کردها می‌تواند زمینه ایجاد ثبات در عراق را فراهم کند.
موصل به عنوان شهری که محل همزیستی مسالمت آمیز اقوام و نژادهای مختلف از جمله کردها، اعراب شیعه و سنی، ترکمن‌ها، آشوری‌ها، مسیحی‌ها و یهودی‌ها بوده است، در آینده سیاسی عراق از بُعد فرهنگی نیز دارای اهمیت فراوانی است.
عوامل آزاد سازی موصل از سیطره گروه تروریستی داعش
پیروزی نیروهای عراقی در آزادسازی موصل از حضور داعش، حاصل وحدت و انسجام بین ارتش، ملت و دولت بود؛ البته نباید فراموش کرد که فتوای بجا و به موقع آیت‌الله سیستانی یک اقدام جدی و پشتوانه برای حرکت به سوی پیروزی بود.
یکی از نکات مهم آزادی موصل همکاری و هماهنگی بین نیروهای کُرد، حشد‌الشعبی، ارتش و نیروهای مردمی بود؛ شاید بتوانیم بگوییم این نخستین همکاری جدی نیروهای کُرد در برابر گروهک تروریستی داعش بود.
می توان گفت:این دستاور حاصل همکاری و هماهنگی بین اهل‌تسنن و اهل تشیع بود و تمام نیروها در یک قالب یکپارچه این اقدام را انجام دادند؛ ازادی موصل فقط در عراق انعکاس نداشت بلکه آزادی موصل دیکته‌ای برای سوریه، یمن، لبنان و فلسطین است.
آزاد سازی موصل باعث تقویت وحدت ملی در عراق شد، البته حمایت ها و پشتیبانی های جمهوری اسلامی ایران از دولت و ملت عراق به ویژه در مبارزه با داعش را نباید نادیده گرفت؛ در روزهایی که سخن از آزادی کامل موصل و پاکسازی عراق از عناصر تروریستی و تکفیری‌ها در صدر اخبار جهان قرار گرفت، بار دیگر رشادت‌ها و جانفشانی‌های رزمندگان ایرانی مقاومت که در صحنه جهاد با دشمنان اسلام در جبهه‌ها حاضر شدند، بودیم که با خون خود مانع پیشروی تروریست‌ها شدند؛ شهدا، جانبازان و رزمندگانی که با شجاعت در صحنه مبارزه خوش درخشیدند و رؤیای خوش تصرف عراق را برای تکفیری‌ها به کابوس مرگ تبدیل کردند.
آزادسازی موصل که داعش بدترین جنایات را درآن انجام داد، پیام‌هایی دارد؛ باید توجه داشت مردم عراق نقشه اختلاف قومی را به شکست کشاندند و شعار تجزیه تحقق پیدا نکرد.
برگزاری کنفرانس مقابله با افراطگرایی در دوران پسا داعش
دوران پساداعش، دورانی به مراتب سخت‌تر و حساس‌تر است و هوشیاری بیشتری را از سوی عراقی‌ها به ویژه علمای عراق می‌طلبد. تضعیف کشورهای اسلامی و مستقل در منطقه خاورمیانه با ابزارهای مختلف از جمله حمایت از تلاش داخلی برای تجزیه آنان خواست دشمنان به ویژه رژیم اسرائیل است.
در همین دوران و در روزهای نهم و دهم تیرماه جاری، کنفرانس مقابله با افراطگرایی با شعار "تنوع ما منبع قدرت ما" به همت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و با همکاری دانشگاه موصل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه فناوری شمالی عراق، وزیر آموزش عالی عراق، دیوان اوقاف اهل سنت عراق، جمعیت علمای عراق و شورای علمای پیوند محمدی عراق، در موصل برگزار شد.
باید گفت، امروز موضوع افراطگرایی مورد توجه، بسیاری از قدرتهای منطقه ای، داخلی و بین المللی است، چرا که آثار منفی آن به تمامی کشورهای های اسلامی، عربی و حتی اروپایی رسیده است.
این کنفرانس بین المللی دو روزه با حضور صد ها اندیشمند، دانشگاهی، نویسنده و علمای مذاهب اسلامی مختلف برگزار شد؛ برگزاری این کنفرانس در نینوا با این حجم از مشارکت و اهدافی که دنبال می کند، پس از پاکسازی استان نینوا از لوث گروههای تکفیری و تندرو، بی نظیر بود.
بزرگان دو مذهب شیعی و سنی از شرکت کنندگان اصلی این کنفرانس بودند و از قومیتهای مسیحی، ترکمان، کرد و عرب و ایزدی نیز در آن مشارکت داشتند.
از آنجا که افرادی از مذاهب و ادیان مختلف در کنفرانس مقابله با افراط گرایی در موصل، شرکت داشتند، برگزاری این کنفرانس در موصل برای شهرها و کشورهای دیگر نیز تأثیرات مثبتی دارد.
130 مقاله با موضوع علل و ریشه های افراط گرایی و راههای مقابله با آن، به دبیر خانه این کنفرانس بین المللی،در موصل ارسال شد که 95 مقاله مورد پذیرش قرار گرفت.
«فاضل عبد الغفور» سخنگوی کمیته آماده سازی کنفرانس اعلام کرد که هدف از برگزاری این کنفرانس، بسیج تلاش های علمی و عملی برای مقابله با افکار افراطی و رفتارهای منحرف و شامل محورهای زیر بوده است:
1. مسامحه دینی: مفهوم، دیدگاه، اهداف و نتایج
2.اشتراکات بین ادیان و مذاهب در دوری از تندروی و تروریسم
3. زمینه های تمدنی ادیان الهی و تأثیر آن در ایجاد جامعه امن
4.بررسی تاریخ همزیستی مسالمت آمیز در جامعه عراق
5.مؤسسات آموزشی و رسانه ای و نقش آنها در اشاعه و تحکیم فرهنگ همزیستی مسالمت آمیز
6.آثار سیطره گروه های تروریستی بر استان نینوا و مناطق آزاد شده و راهکارهای مقابله با آن
7.نقش قوانین حقوقی در حل پدیده افراطگرایی و تندروها
8.نقش علم جامعه شناسی و روان شناسی در از بین بردن آثار منفی تفکرات گروه های افراطی و تکفیری در جامعه
از جمله مباحث مطرح شده در این کنفرانس، تأکید بر نقش مراجع و به خصوص آیت االله سیستانی در نجات موصل از سیطره داعش، رسیدگی به اوضاع موصل و بازسازی آن، توجه به درد و رنج آوارگان در اردوگاهها و تلاش برای بازگشت آنها به خانه هایشان، بررسی نتایج منفی تفسیر غیرعلمایی از دین و نشر جهل و بر ضرورت بازگشت به اسلام ناب محمدی، تأثیر جهل و کم سوادی بر قبول و انتشار افکار افراطی بود؛ در کنفرانس مذکور بسیج فکری از فرهنگیان، اساتید دانشگاهی برای مقابله با تفکرات انحرافی داعشی، انجام شد تا برای ریشه کردن کردن آثار و ریشه های باقی مانده از آن تلاش صورت گرفته و شاهد شکل گیری داعشی دیگر نباشیم.
کنفرانس مبارزه با افراطگرایی در برگیرنده بیانیه پایانی و مجموعه ای از پیشنهادات بود؛همچنین کمیته ای برای پیگیری پیشنهادات ارائه شده در کنفرانس موصل و کنفرانس قبلی که در کرکوک برگزار گردید، تشکیل شد.
از جمله پیشنهادات ارائه شده در این کنفرانس، ایجاد مراکز تحقیقاتی - تخصصی در دانشکده ها، دانشگاهها، نهادهای دینی و آموزشی برای ارائه برنامه ها، پژوهشها و ... با موضوع مقابله فکری با افراطگرایی بود.
«کاظم الجابری» نماینده مجمع جهانی تقریب مذاهب در عراق و از شرکت کنندگان در این کنفرانس تأکید کرد: برگزاری کنفرانس مقابله با افراطگرایی در موصل، در برگیرنده چند پیام بود؛ پیام اول اینکه تمام مردم عراق برای نابودی نهایی داعش و از بین بردن ریشه های باقی مانده از این گروه تروریستی مصمم هستند؛ پیام دوم اینکه موصل تبدیل به شهری امن شده است و دیگر داعش در آن وجود ندارد و پیام سوم اینکه برگزاری این کنفرانس با حضور گروههای مختلف، نشان دهنده وحدت کلیه مردم عراق، از مذاهب و قومیتهای بود.
«شيخ محمد النوری» نائب رئيس شورای علمای پیوند محمدی و از شرکت کنندگان در کنفرانس نیز تأکید کرد که باید یک انقلاب علمی و معرفتی برای مقابله با جهل و بی سوادی صورت گیرد، چرا که جهل یکی از عوامل تقویت افراطگرایی است.
وی گفت:برگزاری این کنفرانس در شهر موصل، پیام مثبتی در سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی در بر داشت؛ موصل شهری که در دست دشمنان عراق، دشمنان وحدت و دشمنان صلح یعنی گروه تکفیری داعش بود و این شهر را تبدیل به پایگاهی برای تفرقه و افراطگرایی کرده بودند، اینک میزبان چنین کنفرانسی شده است.
شیخ النوری افزود:برگزاری کنفرانس مقابله با افراطگرایی در این شهر، حامل این پیام است که تلاشهای افراط گرایان و تفرقه افکنان شکست خورده است؛ موصل به اصالت خود و به مردم پاک آن بازگشته است، مردمی که با افکار افراطی به هر شکل مخالف هستند و در پی آماده کردن طرح و برنامه هایی برای مقابله با تفکرات تکفیری داعش هستند.
«طلال عتریسی» کارشناس مسائل منطقه و تحلیلگر سیاسی لبنانی نیز درباره این کنفرانس گفت: برگزاری مقابله با افراطگرایی در موصل نشان داد که اهالی این شهر با افراطگرایی مخالف بوده و خواستار ارتباط بین افراد مختلف جامعه و ایجاد فرهنگ جدیدی در شهر خود هستند.
وی خاطر نشان کرد که از این جهت موصل برای برگزاری این کنفرانس انتخاب شد که این شهر تحت سیطره تروریسم و افراطگرایی و تکفیر بوده است. در عراق و در موصل جدید افراطگرایی کاملا مردود است و اگر کسی بخواهد افکار تکفیری را دنبال کند و بار دیگر افراطگرایی را در این شهر رواج دهد، بسیار سخت و حتی ناممکن خواهد بود.
«شیخ بلال سعید شعبان» دبیر کل جنبش توحید اسلامی لبنان و از شرکت کنندگان در این کنفرانس هم گفت: برگزاری مقابله با افراطگرایی در موصل نشان داد که تلاش آمریکا برای تجزیه عراق و ایجاد تفرقه بین گروه های مختلف مذهبی این کشور، به شکست انجامیده است.
وی تأکید کرد:افراطگرایی زاییده دست غرب است و در محیط فقر و جهل پرورش می یابد، بنابراین اگر بخواهیم دروازه های افراطگرایی بسته شود، باید ابتدا دربهای نادانی و جهل را ببندیم.
شیخ شعبان ادامه داد:برگزاری این کنفرانس در شهر موصل نشانه وجود امنیت در این شهر و ریشه کن شدن خشونت و تروریسم و افراگراط‌گرایی از آن است.
کلام پایانی
برگزاری کنفرانس مقابله با افراطگرایی در موصل نشان داد که پس از پایان حضور نظامی داعش در این شهر، اینک زمان مقابله با تفکرات تکفیری این گروه تروریستی فرا رسیده است.
از آنجا که برگزاری این کنفرانس با تحولات منطقه عربی و اسلامی از جمله، معامله قرن و تلاش دشمنان برای به کارگیری مجدد گروههای تندرو در منطقه جهت پیشبرد اهداف ویرانگرشان همزمان بود، بار دیگر بر مسأله اصلی جهان اسلام یعنی فلسطین و رد معامله ننگین قرن تأکید شد.
این کنفرانس که تحت عنوان «تنوع دینی و قومی و تکامل اجتماعی» در شهر موصل برگزار شد، گامی مهم برای مقابله فکری با اندیشه های تکفیری بود و نشان داد، شهر موصل اینک از داعش و خرافه پرستی های آن رها شده و سلامت خود را بازیافته و امروز به یمن همبستگی مردم و نیروهای مسلح از جمله ارتش و بسیج مردمی و نیروهای امنیتی میزبان کنفرانسی در این سطح است.
برگزاری این کنفرانس در موصل فرصت خوبی برای تأکید بر بازگشت امت اسلام به مسیر درست، یعنی قدم گذاشتن در مسیر وحدت است که مصلحان شیعه و اهل سنت سالها قبل آن را پایه گذاری کردند و در شرایط کنونی از اوجب واجبات است.
.jpg)
