فاجعه بسیار تلخ منا و وظیفه سازمان حج و دستگاه دیپلماسی

   درخصوص فاجعه ی تأسف باری که در مراسم حج امسال به وقوع پیوست و صدها میلیون مسلمان را در بیش از سی کشور اسلامی عزادار کرد، حرف های فراوانی زده شده و مقالات زیادی نوشته شده است؛ حرف ها و مقالاتی که بخش قابل ملاحظه ای از آن ها، نظر به آینده دارند و با هدف زمینه سازی جهت جلوگیری از تکرار این نوع فجایع، مطرح شده و یا انتشاریافته اند. البته در این باره که کدام شیوه و یا کدام تدبیر می تواند، دراین عرصه مؤثر باشد و از ایجاد خلل در مناسک حج جلوگیری کند، نظرات و پیشنهادات مختلفی ارائه شده است. چنانکه پیشنهاداتی برای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه امدادی، پیشنهادات دیگری برای تدابیر انضباطی، طرح هایی برای آموزش زائران برای روبرو شدن با شرایط اضطراری و حتی درخواست هایی برای توقف موقتی اعزام زائر به عربستان، از جمله این طرح ها و پیشنهاد ها بوده است. بدیهی است که اکثر قریب به اتفاق این طرح ها و پیشنهاد ها می توانند در جلوگیری از تکرار حوادثی همانند حوادث امسال منا تا اندازه ای مؤثر باشند و هرکدام به سهم خود از تحقق بُعدی از ابعاد این نوع فجایع ممانعت کنند.
   اما آیا علاج اصلی و راه حل این مسئله همین است؟ و برای آنکه ادای فریضه حج به عنوان باشکوه ترین فریضه اسلامی با فجایع تأسف باری همانند فاجعه امسال همراه نگردد، باید به تدابیر امدادی، انضباطی و آموزشی زائران اعزامی بسنده کرد؟ پیداست که منحصر کردن اقدامات پیشگیرانه به اتخاذ چنین شیوه ای، به معنی فراموش کردن علل و ریشه های اصلی این گونه ماجرا ها و پرداختن به معلول به جای علت است. حال آن که انتظار جوامع اسلامی وهمچنین وظیفه همه مسلمانان آن است که درحد توان در جهت از میان برداشتن علت العللی که مانع از برگزاری اَمن و بدون مسئله ی این باشکوه ترین فریضه اسلامی است، گام برداشته شود و یا آن که تدابیر بازدارنده ای بکار گرفته شود تا از تکرار این گونه حوادث تلخ جلوگیری گردد.
     و اما علت اصلی یا علت العلل فاجعه امسال منا ودیگر فجایعی که هرساله در ابعادی کوچکتر (در مراسم حج ) باعث کشته ومجروح شدن زائران بیت ا... الحرام شده است، چیست و چگونه می توان این علت العلل را ازمیان برد و یا در برابر آن موانع بازدارنده ای ایجاد کرد؛ همان علتی که سبب شده است تا به موازات کشته شدن و مجروح هرساله زائران بیت ا... الحرام ، چهره ای مخدوش از فریضه اسلامی حج و تصویری بسیار زشت از مسلمانان در جهان منعکس شود.
اکثر قریب به اتفاق کارشناسان و همچنین دست اندرکارانی که در مراسم حج امسال حضور داشته اند براین اعتقادند که علت اصلی فاجعه منا و فجایع سال های گذشته مکه ومدینه را باید در «سوء مدیریت» و «بی کفایتی» خاندان پادشاهی سعودی جستجوکرد؛ همچنانکه این سوء مدیریت و بی کفایتی سبب شده است تا کشور پهناور وثروتمند عربستان به عنوان سرزمین وحی در بسیاری از امور داخلی خود نیز با مشکلات فراوانی روبرو باشد ودر عرصه سیاست خارجی نیز خفت بارترین شیوه ها را اتخاذ کند.
    بدیهی است که از میان بردن این سوء مدیریت وبی کفایتی امر ساده و آسانی نیست و ایجاد بازدارندگی در برابر آن نیز، شیوه های پیچیده ای طلب می کند که قاعدتا به راه اندازی تبلیغاتی هوشمندانه وزیرکانه گام اول آن محسوب می شود؛ تبلیغاتی که افکار عمومی درجهان اسلام را وادارد تا برگزاری «حج امن و باشکوه» را از حاکمان عربستان مطالبه کنند و شرایط ذهنی لازم برای تغییرات وتحولاتی که سرزمین را از وضعیت کنونی خارج سازد، فراهم نماید. واین تبلیغاتی است که بسان مقدمه واجب، واجب به نظر می رسد وقاعدتا برمسلمانان فرض است تا در ادای این مقدمه واجب نیز مساعی خود را بکارگیرند.
    در واقع اینجاست که می توان به بخشی از رمز و راز رهنمود های مقام معظم رهبری در خصوص زنده نگهداشتن موضوع فاجعه امسال منا پی برد و علت تاکید ایشان را دراین خصوص درک کرد. رهبر معظم انقلاب، در دیدار مسئولان و دست اندرکاران برگزاری حج، پیگیری این مسئله و گفت‌وگو با دولتها برای تبیین اهمیت ماجرا و بررسی راههای جلوگیری از تکرار آن را وظیفه مهم مسئولان کشور به خصوص دستگاه دیپلماسی خواندند و افزودند: «ظواهر ماجرا نشان می دهد که این فاجعه در اثر کوتاهی دولت میزبان رخ داده اما در هر صورت، این مسئله، یک مسئله سیاسی نیست بلکه بحث بر سر هزاران مسلمانی است که در حال عبادت و انجام مناسک حج و با لباس احرام جان باختند و این مسئله باید به صورت جدی دنبال شود.» مقام معظم رهبری، پیگیری برای مطالبه و زنده نگه داشتن این موضوع مهم را وظیفه سازمان حج خواندند و افزودند: «این مسئله نباید به سکوت و فراموشی بگذرد و باید تا سالها در مجامع جهانی مطرح شود و نقطه آماج این حرکت نیز باید دولتهای غربی و سازمانهای مدعی حقوق بشر ( به علت سکوت محض در قبال این فاجعه که ناشی از رفاقت آنان با دولت ریاض است ) باشند.»