طرح کنفدرالی از اهمیت بالایی نزد آمریکایی ها برخوردار است، در مقابل رئیس تشکیلات خودگردان به خوبی می داند از اهمیت تاریخی این پیشنهاد به ویژه در شرایط کنونی اطلاع دارد.
رهبران جنبش فتح نیز در شرایط کنونی تا حدود زیادی از سوی «مصر و عربستان سعودی» رها شده اند و به یک حامی سیاسی برای تحقق اهداف شان نیازمند هستند. در این شرایط البته به نظر می رسد که «اردن» آمادگی ورود به این گرداب خطرناک (در ایفای نقش حمایتگرانه از جنبش فتح) را ندارد. در همین راستا بود که «جمانه غنیمات» وزیر ارتباطات و سخنگوی دولت اردن تاکید کرد که ایده تشکیل کنفدراسیون فلسطین-اردن در دستور بررسی قرار ندارد.
طرح اسرائیل در این زمینه که با دو فرستاده «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به منطقه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، اخیرا به عبدالله دوم پادشاه اردن پیشنهاد شده است. در این طرح کرانه باختری بدون در برگرفتن قدس، تحت نظارت امنیتی اردن قرار خواهد گرفت و ماموریت خواهد داشت که از مرزهای اسرائیل و کنفدراسیون حفاظت کند.
توافق کنفدرالی نیز میان رهبران فلسطینی در کرانه باختری و اردن به امضا خواهد رسید، در این طرح هیچ اشاره ای به تشکیل پارلمان و یا قانون اساسی مشترک نشده است. همچنین اشاره ای به اینکه آیا طرف فلسطینی در جایگاه یک کشور قرار می گیرد نیز نشده است. همچنین پیش بینی می شود که اسرائیل در ادامه کشور فلسطینی را به عنوان جزئی از کنفدراسیون به رسمیت بشناسد، که البته این کشور شامل غزه نمی شود، چون در آینده مدیریت امنیتی غزه به مصر واگذار می شود.
در طرح کنفدرالی، شهرک‌های اسرائیلی در همان وضعیت قبلی و تحت سیطره امنیتی مستقیم اسرائیل قرار خواهند داشت.
طرح کنفدرالی باعث نگرانی اردن است چون آنها احتمال می دهند که این طرح پوششی بر ایجاد کشور فلسطینی جایگزین در اردن باشد.
ساختار کنفدراسیون فلسطین به حضور اکثریت فلسطینی ها در مرزهای 1967 با مرزهای شرقی منجر می شود. این مساله احتمالا باعث می شود که اکثریت فلسطینی ها که در اردن حضور دارند خواستار حقوق قومی خود در اراضی مشترک شوند.
در این طرح وضعیت منطقه غور اردن مشخص نشده است. اما اسرائیل در نظر دارد که این منطقه را تحت سیطره خود قرار دهد. براساس تفسیر اسرائیل اردن باید به ضامن امنیت مرزهای اسرائیل تبدیل شود و این کشور مسئول وقوع عملیات های احتمالی در داخل کرانه باختری است. همچنین اردن باید از مسائل تنش ساز نظیر بحث درباره جایگاه قدس، مرزها و تغذیه مقاومت فلسطین جلوگیری نماید.
اردن البته همچنان تاکید دارد که اسرائیل در ابتدا کشور فلسطینی را به رسمیت بشناسد وپس از آن درباره روابط درون کنفدراسیون بحث و بررسی شود. این مساله عامل اصلی برای اعلام آمادگی ابومازن جهت امضای توافق کنفدرالی با شرط حضور اسرائیل در آن بوده است.
این مساله نیز مهم است که ابومازن خود به محتوای پیشنهاد آمریکایی ها اشاره کرده است. طرح کنفدرالی باعث شده که ابومازن از انزوا خارج شود و دیگر در جایگاه مخالف با پیشنهادات منطقه ای و بین المللی قرار نگیرد.
ابومازن در این مساله به طرح کنفدرالی به عنوان دروازه ای برای به رسمیت شناخته شدن کشور فلسطینی می نگرد، بر همین اساس اصرار دارد که اسرائیل جزئی از توافق باشد تا در نهایت بتواند مسائل مرزی را نیز با حضور اسرائیلی ها حل کند.
البته تشکیل کنفدراسیون فلسطین-اردن، تل آویو را ملزم به انعقاد توافقات اقتصادی جدید و هماهنگ سازی سیاست خارجی با اردن و کشور فلسطینی می کند، در این طرح اسرائیل به اردن و فلسطین به عنوان دو شریک می نگرد.
در نگاه واقعی اسرائیل به وضعیت کرانه باختری به عنوان یک جزء خودمختار می نگرد که با اردن روابط اقتصادی دارد، اما مسائل سیاست و امنیت کنفدرالی از سوی اردن تعیین می شود.
در این طرح تلاش شده از فریب قدیمی در زمینه ارائه خودمختاری به فلسطینی ها استفاده شود که تنها به آنها اختیار اداره امور روزانه شهروندان را می دهد. طرح کنفدرالی باعث ایجاد نمایندگی مستقل برای فلسطینی ها در مجامع بین المللی نمی شود، همچنین اقتصاد آنها به اردن و قید و بندهای اسرائیل گره خواهد خور. این منطقه از غزه هم جدا خواهد شد، در صورتی که در تمام توافقات گذشته غزه و کرانه باختری دو بخش جدایی ناپذیر از هم معرفی شده بود. در واقع طرح کنفدارلی باعث افزایش شکاف میان دو پاره جدا افتاده فلسطین می شود.
اسرائیل در مساله کنفدرالی به طور جدی و اساسی با تشکیل کشور مستقل فلسطینی مخالف است، از طرفی اردن نیز نگرانی های زیادی درباره از بین رفتن هویت قومی خود دارد، این مسائل باعث شده که طرح کنفدرالی در شرایط کنونی به پایداری حباب های ناشی از کف صابون باشد.
طرح خاک خورده از سال 1984
ابوردینه سخنگوی تشکیلات خودگردان اعلام کرد: ایده کنفدرالی از سال 1984 در دستور کار رهبران فلسطینی قرار داشته است.
وی افزود: از آن سال تا کنون موضع رهبران فلسطینی این است که راه حل دو دولتی برای روابط ویژه با اردن مساله قابل توجهی و با اهمیتی است.
کنفدرالی به چه معنا است؟
معنای طرح کنفدرالی این است که دو یا چند واحد سیاسی مستقل اقدام به ایجاد یک اتحاد بین یکدیگر می کنند. براساس این اتحاد هر واحد سیاسی استقلال خود را حفظ می کند اما در برخی امور بین آنها به صورت واحد و مشترک اداره می شود از جمله این امور، دفاع مشترک، سیاست خارجی مشترک و پول مشترک است. یعنی واحدهای سیاسی با حفظ استقلال و هویت خود برخی امور را بین همه واحدها یکسان سازی می کنند. نمونه این نوع از یکسان سازی امروز تنها در اتحادیه اروپا وجود دارد. بر همین اساس مرزها برداشته می شود و شهروندان این واحدهای سیاسی می توانند بدون نیاز به ویزا به دیگر واحدهای سیاسی سفر کنند.
واکنشها چه بود؟
در پی طرح مساله تشکیل کنفدرالی میان اردن و فلسطین واکنش های مختلفی به آن مطرح شده است.
اردن
دولت اردن در واکنش به مطرح شدن مباحثی در خصوص ایجاد یک دولت کنفدرالی میان کرانه باختری و اردن از سوی ابومازن این مساله را غیر قابل تحقق دانسته و بر لزوم تحقق راه حل دو دولتی تاکید کرد.
اردن مخالفت خود با سخنان مطرح شده در خصوص مرتبط کردن این کشور با کرانه باختری از طریق ایجاد نظامی کونفدرالی را رد کرده و آن را غیر قابل مذاکره و بحث اعلام کرد.
جمانه غنیمات سخنگوی دولت اردن در این باره گفت: پیوند دادن اردن به کرانه باختری غیر قابل مذاکره بوده و چنین امری قابل تحقق نیست و اردن همچنان بر موضع گذشته خود مبنی بر اجرای راه حل دو دولتی تاکید دارد.
از سوی دیگر، رئیس پارلمان اردن به طرح کنفدرالی اردن-فلسطین واکنش نشان داد و آنرا به مثابه پایمال کردن حق فلسطینی ها برای بازگشت به سرزمین مادری آنها دانست.
عاطف الطراونه رئیس پارلمان اردن در واکنش به پیشنهاد دونالد ترامپ به محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان در موضوع کنفدرالی مشترک اردن-فلسطین گفت: تصور می کنم که موضع اردن ثابت است. هنگامی که کشور فلسطینی دارای حاکمیت باشد می توانیم از کنفدرالی سخن بگوییم.
الطراونه بیان کرد: اراضی تشکیلات خودگردان فلسطین به سبب شهرک ها پراکنده شده است و بنابر این از کدام کشور سخن می گویند که کنفدرالی مشترک با اردن شود.
رئیس پارلمان اردن بحث از کنفدرالی میان فلسطین و اردن را به مثابه سلب و پایمال کردن حق فلسطینی ها برای بازگشت به سرزمین مادری شان دانست.
حماس
حازم قاسم سخنگوی جنبش حماس تاکید کرد: سخنان ابومازن رئیس تشکیلات خودگردان که گفته تشکیل کنفدراسیون با اردن و اسرائیل را پذیرفته و همکاری امنیتی را نیز ادامه می دهد تاکیدی بر اصرار ابومازن به خروج وی از اجماع ملی فلسطینی دارد.
قاسم در مصاحبه با خبرگزاری شهاب تاکید کرد: اظهارات ابومازن درخصوص ارتباطش با دستگاه امنیتی شاباک و موافقت 99 درصدی در مسائل و راهنمایی های وی به این دستگاه امنیتی برای همکاری با ارتش رژیم صهیونیستی ناچیزشمردن فداکاری ملت فلسطین و شعور همگانی فلسطین است که مخالف با رژیم اشغالگر صهیونیستی و رهبران آنهاست ، صهیونیست هایی که مسئول کشتن فرزندان ما و ارتکاب جنایت های بی شماری در حق مردم فلسطین است.
سخنگوی جنبش حماس ادامه داد: سخنان ابومازن تاکیدی بر نقض تصمیمات دو مجلس ملی و مرکزی است و با این افتخار و اصرار ابومازن به همکاری امنیتی با رژیم اشغالگر صهیونیستی این تصمیمات فقط جوهری بر روی کاغذ هستند.
قاسم تصریح کرد: سخنان ابومازن مبنی بر پذیرش کنفدراسیون اردن و رژیم صهیونیستی به تلاش اسرائیل برای اینکه جزئی طبیعی در منطقه باشد کمک می کند، همچنان که دولت امریکا را تشویق به حل و فصل مسئله فلسطین و سرقت قدس و لغو حق بازگشت و از بین بردن آنروا می کند.
در همین راستا «سامی ابوزهری» یکی از رهبران جنبش حماس نیز عنوان کرد: دیدار ابومازن با رهبران رژیم اشغالگر در رام الله بنای عادی سازی و هم زیستی بین تشکیلات خودگردان و رژیم اشغالگر را پایه گذاری می کند و نوع رفتار ملی گرایانه (ناسیونالیستی) این تشکیلات را نشان می دهد! این دیدارهای بیهوده به مبارزات ملت فلسطین آسیب می زند و بایستی متوقف شود.
