جزئیاتی از نحوه دستگیری و تبعید امام خمینی به ترکیه در 13 آبان 43/ واکنش سفارت امریکا در تهران به تبعید امام خمینی
پس از تبعيد امامخميني كاردار سفارت آمريكا طي پيامي به آمريكا اظهار خوشحالي كرد و نوشت: «سرانجام ما توانستيم از شر آن پيرمرد... كه چوب لاي چرخ ما ميگذاشت راحت شويم. كله گندهي محلي دستور اخراج او را داده بود. در حال حاضر او در يكي از هتلهاي درجه 2 تركيه اقامت دارد».
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرگزاری تقریب، به دنبال افشاگري و سخنان آتشین و اعلاميه صريح امامخميني علیه لایحه کاپیتولاسیون در 4 آبان 1343 و توزيع گسترده آن در تهران، اقدام ننگيني كه رژيم پهلوی درصدد مخفي نگه داشتن آن بود، آشكار شد و موجي از انتقاد عليه رژيم پهلوی به راه افتاد. متعاقب آن رژیم پهلوی در 13 آبان 1343 امام خمینی را دستگیر و به ترکیه تبعید کرد. تبعید امام خمینی واکنش مردم را برانگیخت اما در این میان، باعث خوشحالی مقامات امریکایی شد.
حجتالاسلام والمسلمین روحالله حسینیان در بخشی از کتاب "سه سال ستیز مرجعیت شیعه در ایران" که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است، درباره جزئیات دستگیری و تبعید امام خمینی در 13 آبان 1343 و واکنش امریکا نسبت به این اقدام مینویسد: بعد از سخنرانی مهم امام خمینی در 4 آبان 1343، اعتراضات گستردهاي در میان مردم شکل گرفت. این وقایع منصور كم ظرفيت و ناتوان را سخت به وحشت انداخت. سرلشكر فردوست معاون وقت ساواك نقل ميكند كه شب 13 آبان منصور با عدهاي ديگر مهمان شاه بود. منصور نيم ساعت با محمدرضا شاه صحبت كرد. شاه فردوست را صدا زد و گفت: ببين نخستوزير چه ميخواهد؟ منصور گفت: هر چه سريعتر آيتالله خميني باید به تركيه تبعيد شود. فردوست با سرلشكر پاكروان رئيس ساواك تلفني صحبت كرد. آنگاه پاكروان تلفني با شاه صحبت كرد و دستور تبعيد امامخميني را گرفت. همان شب به سرهنگ مولوي رئيس ساواك تهران مأموريت دادند تا به همراه نيروهايي از هوابرد به قم برود و ايشان را دستگير و به تهران آورده و صبح فردا با هواپيما به تركيه تبعيد نمايند.
بديهي است كه سخنان فردوست نميتواند دقيق باشد؛ زيرا دستگيري شخصيتي مانند حضرت امام به اين راحتي نيست كه شب تصميم بگيرند و نيمه شب عمل كنند و صبح با هواپيما به يك كشور بيگانه تبعيد كنند. لااقل براي هماهنگ كردن با دولت تركيه چند روزي فاصله نياز بوده است. به احتمال زياد شب 13 آبان نخستوزير گزارش پيشرفت كار را ميداده است و به دليل مخفيكاري، فردوست را در جريان امر قرار نداده بودند.
طبق اسناد موجود، رژيم پهلوی در مورد دستگيري امامخميني در 13 آبان بر اساس تجربيات گذشته دو اصل را مبناي كار قرار داد: 1ـ اقدامات احتياطآميز براي پيشگيري از بحران 2ـ اصل مخفيكاري.
بر اساس گزارش رئيس شهرباني قم «از نظر اهميت مأموريت، از چهار روز قبل منزل آقاي خميني بهوسيله اين مأمورين اطلاعات در 24 ساعت تحت مراقبت قرار گرفت». طبق همين گزارش، مأمورين عمليات دستگيري امام «تا ساعت 3 صبح» همان روز از مأموريت مطلع نبودند و مأمورين را به عنوان ايراد «از نحوه خدمتي» از ساعت 12شب «بهمنظور مؤاخذه» نگه داشتهاند و ساعت 3 بامداد موضوع را به آنها ابلاغ كردهاند. «كليه ارتباط تلفني داخلي و كارير به علت عيب فني» تا ساعت 8:30 از كار افتاده بوده و ظاهراً اين كار توسط ساواك انجام شده كه خبر به بيرون درز نكند.
گرچه گزارشهاي شهرباني و ساواك قم نشانگر رقابت شديد بين اين دو سازمان و سعي آن دو براي با اهميت جلوه دادن كارهاي خودشان است، ولي مجموع گزارشهاي ساواك و شهرباني دلالت بر پيشگيري و پنهانكاري ميكند و نشان ميدهد رژيم از يك هفته قبل تصميم بر دستگيري حضرت امام داشته و پيشبينيهاي لازم را اتخاذ كرده است.
بامداد روز 13 آبان 1343 پاسي از نيمهشب گذشته بود كه صدها كماندو و چترباز بيت امامخميني را به محاصره درآوردند. امامخميني كه در آن لحظات مشغول راز و نياز با خداوند بزرگ بود، با شنيدن سر و صداي مأموران متوجه تصميم رژيم شد، مهر امضاي خود را به بانو سپردند و به خانم فرمودند: «شما را به خدا ميسپارم» و خود از در اندروني به كوچه آمدند. مأمورين با مشاهده آيتالله دور وي جمع شدند و امام را به اتومبيل راهنمايي كردند.
چند لحظه بعد سرهنگ بديعي رئيس ساواك قم به تهران در چند جمله كوتاه اعلام كرد: «كار تمام شد. ساعت 5:15 به طهران اعزام گرديد. صحن، مساجد، خيابانها پاس گمارده شد» و افراد اعزامي از تهران و شهرباني قم «در كليه نقاط حساس شهر گمارده شدند... كليه منازل آيات تحت كنترل و مراقبت شديد قرار گرفت و از رفت و آمد اشخاص» جلوگيري به عمل آمد. «مدرسه تحت كنترل و مراقبت قرار داده شد».
امامخميني را مستقيم به فرودگاه بردند و سوار بر هواپيماي نظامي 130ـ C کردند كه از قبل «به فرمان مطاع شاهانه» مقرر بود از تهران به تركيه پرواز كند. هواپيماي نظامي حامل رهبر نهضت مردم مسلمان ايران ساعت 8 صبح از فرودگاه تهران به مقصد تركيه پرواز كرد. اولين كلام امامخميني خطاب به افسر مأمور، سرهنگ افضلي اين بود: «من براي دفاع از وطنم تبعيد شدم».
هواپيما پس از سه ساعت و نيم در فرودگاهي در 35 كيلومتري آنكارا به زمين نشست. يك مأمور ترك امامخميني و افسر همراه را به «هتل بلوار پالاس، طبقه چهارم، اتاق 514 كه قبلاً آماده شده بود» برد و فردا از آنجا به يكي از محلات آنكارا در طبقه هشتم منتقل شدند.
ساعت 2 بعدازظهر 13 آبان راديو ايران اعلام كرد: «طبق اطلاع موثق و شواهد و دلايل كافي چون رويه آقاي خميني و تحريكات مشاراليه بر عليه منافع ملت و امنيت و استقلال و تماميت ارضي كشور تشخيص داده شد؛ لذا در تاريخ 13 آبان ماه 1343 از ايران تبعيد گرديد».
پس از تبعيد امامخميني كاردار سفارت آمريكا طي پيامي به آمريكا اظهار خوشحالي كرد و نوشت: «سرانجام ما توانستيم از شر آن پيرمرد... كه چوب لاي چرخ ما ميگذاشت راحت شويم. كله گنده محلي دستور اخراج او را داده بود. در حال حاضر او در يكي از هتلهاي درجه 2 تركيه اقامت دارد».