گشودن اندیشه‌های ناشناخته فقهی ملاصدار به تعمیق و تصحیح روش فقه کمک می‌کند
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: گشودن اندیشه‌های ناشناخته ملاصدار می‌تواند در مسیر تکمیل، تعمیق و تصحیح فقه و روش آن به ویژه فقه سیاسی مؤثر واقع شود بنابراین باید برای کشف زوایای پنهان و کشف نشده اندیشه ایشان کوشش کرد.
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرگزاری تقریب (تنا)، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشست علمی "قواعد اصولی و جایگاه آن در اندیشه ملاصدرا" در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تشریح ماهیت قاعده اصولی افزود: قواعد اصولی ابزارهایی در اختیار فهم مجتهد جهت دریافت احکام الهی است به گونه ای که اگر این ابزارها و شیوه ها در اختیار نباشد فهم یا انجام نمی گیرد و یا به صورت ناقص و غیر تضمین شده و مبهم صورت می گیرد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به نقش علم اصول خاطرنشان کرد: قاعده های غیرتفصیلی و غیرعلمی شده و باقیمانده در مرحله ارتکاز، مشوب به خطا و فاقد توانایی لازم برای انجام یک عمل استنباط نیرومند است و در آن امکان مانور استنباطی به صورت حداقلی وجود دارد؛ بنابراین علم اصول این قواعد ارتکازی را شناسایی و آن را شرح و بسط داده است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: اگر بتوانیم در شناخت قواعد اصولی مطرح در نزد ملاصدرا به توفیقی دست پیدا کنیم، تا حدود زیادی به بخش قابل توجهی از منهج استنباطی ایشان دست پیدا کرده و دیدگاه های ایشان را کشف کرده ایم.
نگاه روشی ملاصدرا به اجتهاد حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به این که ملاصدرا ذهنی صاف و شفاف داشت، و اندیشه پردازی و اندیشه سازی را اصل می دید و به آن غلبه و اولویت می بخشید و همیشه از خاستگاه های اندیشه ای به موضوعات می نگریست، گفت: ملاصدرا نسبت به اجتهاد، یک نگاه روشی داشت و ماهیت آن را یک روش می دید.
وی همچینن با اشاره به قاعده های مطرح در نزد ملاصدرا گفت: ملاصدرا معتقد است که نباید بر الفاظ جمود کنیم و فقه را عبارت از یک معناشناسی برای لفظ بدانیم، بلکه فقه یک عمق یابی معنایی و جدی تری است که بر اساس آن فقیه به غرض نهفته در پشت خطاب راه می یابد.
وی، گفت: ملا صدرا در عین حال که به قاعده حجیت ظواهر قرآن، ملتزم بود معتقد بود که در کنار این قاعده، باید از ظواهری که مخالف حکم عقل نظری است، رفع ید کرد.
ضرورت مطالعه بنیادین حوزه علمیه نسبت به کارکردهای عقل در فقه استاد حوزه علمیه قم گفت: اصولا قائلین به حضور عقل در فقه، یک دایره حداقلی را برای عقل ارائه می‌کنند و جای آن دارد که در حوزه علمیه مطالعه بنیادین تری وعمیق تری نسبت به عقل صورت گیرد تا کارکردهای عقل در فقه بیشتر آشکار شود.
حجت الاسلام مبلغی گفت: تنها کسی که در میان معاصران، برای عقل توانسته است به صورت فنی راهی را باز کند که واجد کارکردهای بیشتری در استنباط باشد مرحوم شهید صدر است که در پاره ای از تقریرات ایشان به این دیدگاه اشاره و یا در آن منعکس شده است.
وی گفت: این یک بحث تشنه تعمیق و در وضعیت خام است و حوزه علمیه باید در این زمینه فرصت ها را از دست ندهد و سریع تر دست به کار انجام این بحث معمق شود و این بحث را به صورت ابتر، ناقص و مبهم باقی نگذارد.
وی ادامه داد: اینکه گفته می شود ملاصدرا را بشناسیم باید مبانی او - که آبشخورهای فکر او می باشند و از آنجا آن فکرها تراویده و جلو آمده است - را بشناسیم.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: قاعده دیگر در اندیشه ملاصدرا این است که ما باید خطابات قرآنی را عام بدانیم البته این نظر اختصاصی ایشان نیست همه این را دارند ولی این عام شامل بر هر کس، شامل غیرمسلمانان هم می شود از خاستگاه عقل عملی، این هم یک قاعده است.
در این نشست، اساتید و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی حضور داشتند و حجت الاسلام والمسلمین مبلغی علاوه بر واکاوی قواعد اصولی و جایگاه آن در اندیشه ملاصدرا، به سولات محققان نیز پاسخ داد.
این نشست به همت پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه برگزار شد.
