اولین مسجد کشمیر و مرقد حضرت میر سید عبدالرحمن موسوی بلبل شاہ (رہ)

بھشت ارضی کشمیر 


مورخین در بیان اھمیت تاریخی مذھبی کشمیر مطالب زیادی بیان کردہ اند که سرزمین مذھبی بودنش را می رساند ، ولی این مطلب تاکنون مورد توجه واقع نشدہ است۔کشمیر دارای تاریخ کھن است ۔ «ھرودوت» در سی و پنج قرن قبل به کشمیر اشارہ کردہ است و «پتولمای» بیست قرن قبل از کشمیر نام می برد۔مسعودی جغرافی دان مسلمان شرح کوتاھی از جغرافیای تاریخی کشمیر ارائه می دھد۔  کشمیر ھمیشه جایگاہ ویژہ در تاریخ داشته است و ھر که یاد خاطرہ آن را به رشته تحریر درآوردہ است فضای معنوی و مذھبی آن را به ھیچ وجه نادیدہ نگرفته است۔ الان ھم از این سرزمین با نام ھای «پیرء واری، ریشی منیو کا دیش، ...» (یعنی چمن عارفان)، و بھشت روی زمین یاد میشود۔

ورود اسلام به کشمیر و تاسیس کشور اسلامی
دربارہ ورود اسلام به کشمیر آمدہ است که اھالی کشمیر قریب العھد به اسلام است البته آغاز حرکت اسلامی از زمان رنچن شاہ ۱۳۲۰ میلادی برابر با ۶۹۹ شمسی بحساب می آید ۔
میر سید شرف الدین عبدالرحمن موسوی (متوفی ۷۲۶ ھ ق برابر با ۷۰۵ھ ش ) کہ سید بلال لقب داشت با کثرت استعمال به بلبل تبدیل شد و بنام بلبل شاہ یا بلبل کشمیر شھرت یافت. ایشان از سلاله پاک امام ھفتم حضرت موسی کاظم علیه السلام ھستند و اولین مبلغ و پرچمدار اسلام در کشمیر محسوب میشوند۔ایشان در زمان «سھه دیو» (۶۸۰الی۶۹۹ ھ ش) وارد کشمیر شدند و شیفتگان حق و حقیقت را سیراب کردند و «رنچن» که بعد از شکست دادن «سھه دیو» (آخرین پادشاہ ھندو مذھب) به حکومت رسیدہ بود و دارای بودایی مسلک بودہ بدست امامزادہ بلبل شاہ اسلام را پذیرفته داخل قلعه اسلام شد و حضرت بلبل شاہ نام اسلامی وی را صدرالدین انتخاب کرد و بدین ترتیب در سال۱۳۲۰ میلادی برابر با ۶۹۹ شمسی اسلام رسما وارد کشمیر شدہ و بلافاصله به کشور اسلامی تبدیل شد۔ و سلطان صدرالدین رنچن شاہ نخستین حاکم کشور اسلامی کشمیر شد و از سال ۶۹۹ شمسی الی ۷۰۲ شمسی طبق آموزہ ھای اسلامی توسط امامزادہ میر سید شرف الدین عبدالرحمن موسوی(رہ)برای سه سال یک ماہ و نوزدہ روز بر کشمیر حکومت کرد و در سال۱۳۲۳ میلادی برابر با ۷۰۲ ھ ش داعی اجل را لبیک گفت و در صحن خانقاہ بلبل شاہ در بلبل لنکر دفن شد۔ امامزادہ بلبل شاہ سہ سال بعد از فوت سلطان صدرالدین یعنی در سال ۷۲۶ ھ ق برابر با ۷۰۵ھ ش جان بہ جان آفرین تسلیم کرد و در کنار مسجد خود در بلبل لنکر دفن شدند۔

کشمیر از زمان سلطان صدرالدین رنچن شاہ (اوایل قرن ھفتم ھ ش )تا اواخر قرن نھم ھ ش زمان یوسف شاہ چک کشور اسلامی بودہ ولی اکنون جایگاہ خود را گم کردہ در میان سه کشور ھند ، پاکستان و چین آزمایشگاہ سیاسی ، نظامی و اطلاعاتی تبدیل شدہ است و این ھمه آزمایش ھا تاکنون ھزاران ھزار مسلمان را قربانی گرفته است۔

تاسیس اولین مسجد در کشمیر
با توجه به سابقه کہن دینی کشمیر، دربارہ تاسیس اولین مسجد قبل از ورود حضرت سید شرف الدین بلبل شاہ رحمت اللہ علیه (متوفی ۷۲۶ ھ ق برابر با ۷۰۵ھ ش)، به کشمیر،نویسندہ مطلبی پیدا نکردہ است البته باحتمال قوی قبل از امامزادہ سید شرف الدین بلبل شاہ در کشمیر مساجد بنا شدہ باشند۔

در بارہ تاسیس اولین مسجد در کشمیر مورخین نوشته اند که سلطان صدرالدین رنچن شاہ در قلب درہ کشمیر در کنار رود خانه جھلم برای اقامت حضرت بلبل شاہ اختصاص داد که بعدا بنام بلبل لنکر شھرت پیدا کرد، مسجد و خانقاہ با شکوھی در سال ۱۳۲۰ میلادی برابر با ۶۹۹ شمسی برای سید بنا نھاد که در سال ۱۳۲۳ میلادی برابر با ۷۰۲ شمسی بتکمیل رسید که بعنوان اولین مسجد در تاریخ کشمیر بثبت رسیدہ است و بنام خانقاہ بلبل شاہ یا مسجد جامع بلبل شاہ شھرت دارد۔

بنابر اسناد تاریخی بویژہ دائر المعارف کشمیری نقل از تاریخ ملک حیدر چادورہ بنای تاریخی مسجد و خانقاہ بلبل شاہ تا سال ۱۶۲۰ میلادی برابر با ۹۹۹ شمسی به حال خود باقی بودہ و بنا بر نقل تاریخ بیتسه در سال ۱۸۷۲ میلادی برابر با ۱۲۵۱شمسی بنای آن خیلی بوسیدہ شدہ بود و در سال ۱۸۸۵ میلادی برابر با ۱۲۶۴ شمسی سازمان میراث فرھنگی کشمیر تحت پوشش قرار دادہ تجدید بنا کرد و تا سال۱۹۰۴ میلادی برابر با۱۲۸۳ شمسی بطور مسجد جامع مورد استفادہ قرار می گرفت۔

اخیرا سازمان میراث فرھنگی کشمیر برای تجدید بنای مسجد و مرقد امامزاد بلبل شاہ کار را آغاز کردہ است که اکنون هم ادامه دارد . 

بلبل لنکر (شھر بلبل شاہ)
بنابر دلائل مجھول نخستین مرکز تبلیغ و ترویج اسلام درکشمیر از جایگاہ خود محروم نگہه داشته شدہ است۔ باوجود اینکه این جا بنام بلبل لنکر یعنی شھر بلبل شاہ شھرت دارد و نخستین ھای اسلامی که میشود ثبت رساند متعلق به بلبل لنکر است از جمله نخستین پایگاہ تبلیغ اسلام ،نخستین مسجد ، نخستین خانقاہ ، نخستین ھای حدود یک ملیون نفر که نخ کفر را کندہ در قلعه اسلام داخل شدند۔ نخستین زیارتگاہ اسلامی و مرقد مطھر حضرت سید عبدالرحمن موسوی بلبل شاہ(رہ)۔ مقبرہ نخستین مسلمان کشمیر و نخستین حاکم کشور اسلامی کشمیر جناب سلطان صدرالدین شاہ و .... 

                                                                                                                               (ادامه دارد)
نوشته: عبدالحسین کشمیری
مدیر دفتر نمایندگی(تنا)شبه قاره هند