به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر نیکزاد مدرس حوزه و دانشگاه در همایش سهشنبههای تقریبی با موضوع "آینده وحدت در جهان اسلام" که در خبرگزاری تقریب برگزار شد، گفت: ما در جهان اسلام با دو گفتمان تکفیر و تقریب روبرو هستیم و در گفتمان تکفیر تا جایی پیش رفتهایم که تکفیر ظهور پیدا کرد و حتی مبانی کلمه تکفیر هم تدوین شد.
وی ادامه داد: تکفیر به عنوان مهمترین رقیب برای جریان تقریب است و در اینجا یک پرسش بنیادین وجود دارد که آیا تکفیر ریشه در متون دینی دارد یا عوامل تاریخی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان موثر است.
تکفیر کردن افراد نیاز به اجتهاد دارد
این کارشناس ادیان و مذاهب با تفاوت قائل شدن بین تکفیر و ارتداد توضیح داد: ارتداد به این معناست که شخص مسلمان اعلام میکند که تا امروز مسلمان بوده و به شهادتین اعتقاد داشته از امروز به بعد هیچ اعتقادی به اینها ندارد و در واقع خودش اعلام کفر میکند که این خود درست برخلاف تکفیر است. در تکفیر فرد ادعای مسلمانی دارد ولی تکفیر شونده از طرف تکفیر کننده متهم به کفر میشود.
وی افزود: تکفیر گرایی در اسلام ویژه کتاب و سنت نیست و در آیات و روایات ما هیچ مستندی را نمی توان پیدا کرد و به من و شما هم این حق داده نشده است، به تعبیر دیگر ما در آیات و روایات تکفیر عمومی داریم و به آن اشاره شده است که اگر کسی مسلمان است ولی در عمل به آن پایبند نبوده و آن را منکر شود کافر است اما منافق به ظاهر مسلمان است ولی در قلب خود کافر است.
نیکزاد با بیان اینکه منافق به ظاهر مسلمان است و تکفیر در معنای واقعی حرام است، گفت: تکفیر مهمترین رقیب جریان تقریب است و بین تکفیر و ارتداد فرق زیادی است. در آیات و روایات موجود است که اگر کسی از روی اجبار از دین خود بازگردد مورد قبول نیست و به عبارت دیگر مسئله تکفیر نیاز به مجتهد دارد.
حجتالاسلام نیکزاد با تاکید بر این مطلب که آیات و روایات ما را به اخوت و برادری، رعایت اصول و عقاید، ارزش ها و کرامت انسانی فراتر از دین میرساند، گفت: تقریب از بین مذاهب و در طول تاریخ در اسلام شکل گرفته است.
این استاد حوزه با بیان اینکه در مسئله تقریب دو موضوع مورد توجه است، افزود: مساله اول، تقریبی ایت که بر عهده رسالت مجمع جهانی تقریب مذاهب قرار دارد و دومی تقریب بین جهان اسلام را در برمیگیرد.
به گفته وی در وهله اول تقریب بین مذاهب اسلامی مطرح است، گاهی به تصادف وحدت و تقریب در کنار یکدیگر قرار میگیرد، ولی در مجموع بین این دو کلمه تفاوت های زیادی وجود دارد چون مولفه های وحدت در حوزه اعتقادی، فقهی و کلامی مطرح میشود اما اصل اول، تقریب این است که ما بپذیریم" متفاوت فکر میکنیم" و در واقع بپذیریم که مختلف هستیم و البته ما باید مخالفت خود را به رسمیت بشناسیم.
وی با اشاره به اینکه مخالف ما "مخالف مذهبی است" و ما باید برای این مخالفان خود احترام قائل شویم و کرامتش را حفظ کنیم، گفت: یکی از مهمترین مسائلی که بزرگان تقریب به آن کمتر توجه کردهاند بحث اخلاق است که متاسفانه پایین ترین جایگاه را در بحث تقریب دارد و ما چنانچه از اعتقادات و مبانی برادری حرف بزنیم ولی کرامت انسانی را رعایت نکنیم به نتیجه نخواهیم رسید.
حجت الاسلام نیکزاد گفت: مکارم اخلاق باعث تصامح، صبر، شرح صدر و از بین رفتن خشونت های کلامی بین طرفین خواهد شد و ما باید در صورت نبود طرفین هم اخلاقیات را رعایت کنیم و این مورد ظرفیت این را دارد که مقوم تقریب شود.
قومیت گرایی عامل اصلی انشقاقات مذهبی است
این کارشناس دینی و مذهبی با اشاره به این که یکی از گسلهای که باعث انشقاق بین مذاهب میشود، قومیت گرایی و برتری نژاد ها است، اظهار داشت: مهترین مسئله در زمینه تقریب، تقریب بین کشورها و دولت هاست و گسستهای قومیتگرایی و اختلافات مذهبی یکی از چالش های بزرگ پیش روی تقریب است.
وی ادامه داد: موانعی چون پراکندگی جغرافیایی در جهان اسلام، تفاوتهای فرهنگی و عدم وجود شخصیت های قدرتمند و تأثیر گذاری مثل امام خمینی(ره) باعث می شود که کشورهای مسلمان کمتر به تقریب فکری و رفتاری دست پیدا کنند.
سلفیت گرایی از چالش جدی بعدی جهان اسلام است
حجت الاسلام نیکزاد تصریح کرد: موانعی مثل اختلافات سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل جغرافیایی، نبود مقوم سیاسی، تقاوتهای فرهنگی و دینی و... از دیگر چالشهای پیش روی تقریب در جهان اسلام هستند و تا زمانی که این موانع وجود داشته باشد، آینده تقریب هم روشن نیست؛ علی رغم وجود اختلافات، روابط انسانی باید بر پایه اخلاق انسانی شکل بگیرد و کرامتهای انسانی حفظ شود تا زمینه هرچه بیشتر تقریب فراهم شود.
انتهای پیام/