استاد دانشگاه اصول الدین تهران در سی و پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی:
وحدت از منظر آیت الله تسخیری
آیت الله تسخیری معتقد بودند که وحدت عمیق مبتنی بر عواطف و عقاید اسلامی است. این در حالی است که اسلام همه ملاکهای تبعیض و برتری قومی و نژادی را باطل شمرده و تنها معیارهای معنوی را ملاک برتری قرار داده است.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ خبرگزاری تقریب، دکتر اکرم دیانی، استاد دانشگاه اصول الدین تهران در سخنانی در وبینار روز سوم کنفرانس وحدت اسلامی، میلاد پیامبر گرامی اسلام را فرصت بسیار مغتنمی برای گفت گوی میان مسلمانان برشمرد و گفت: این میلاد خجسته فرصت مناسبی است برای اینکه اندیشمندان و فرهیختگان جهان اسلام در موضوع وحدت بین مسلمانان و تقریب مذاهب با هم به گفتگو بنشینند و از این فرصت کمال استفاده را ببرند.
او در ادامه به آیت الله تسخیری به عنوان پرچمدار وحدت در جهان اسلام اشاره کرد و گفت: آیت الله محمدعلی تسخیری عالمی مجاهد و خستگی ناپذیر و زبان گویای اسلام و تشیع بودند. ایشان از چهره‌های شناخته شده‌ی علمی و فرهنگی جهان اسلام بودند که همیشه درصدد تبیین و معرفی صحیح تشیع و ایجاد تفاهم و همدلی میان مسلمان‌های جهان بودند. آیت‌الله تسخیری با اخلاق نیکو و صداقت در گفتار و توان علمی بالا و قدرت بیان ادیبانه و مداومت و خستگی ناپذیری در کارها همواره برای ایجاد وحدت میان مسلمانان و تقریب مذاهب تلاش می کردند. ایشان از اندیشمندانی بودند که با شناختی عمیق از آموزه‌های دین اسلام و با بردباری و متانت و منطق قوی و استدلال محکم خدمات ارزنده‌ای را به اسلام و تشیع انجام دادند. آیت الله تسخیری با آثار و تالیفات فراوانی که داشتند که حدود 50 کتاب و 350 مقاله را شامل می شد و با حضور در صحنه‌های مختلف علمی تبلیغی و حدود ده سال دبیر کلی مجمع تقریب مذاهب خدمات زنده‌ای را در روند تقریب بین مذاهب و وحدت مسلمانان عرضه کردند.
دکتر دیانی در ادامه به مفهوم وحدت اسلامی از نگاه آیت الله تسخیری اشاره کرد و گفت: از منظر آیت‌الله تسخیری وحدت اسلامی به این معنا نیست که همه‌ی افراد و همه‌ی اندیشه‌ها در یک قالب واحدی قرار گیرند و دیگر سلیقه‌ها و اندیشه‌های مختلف دور بماند. ایشان معتقد بودند که امت اسلام باید بین دو خط تعادل ایجاد کند؛ خط اول اختلاف سلیقه‌ها و فرهنگ‌ها و اختلافاتی است که به طور طبیعی بین مسلمان‌ها از نظر دیدگاه‌ها و استنباط در مسایل دینی وجود دارد و خط دوم این است که مسلمانان در عرصه‌های گوناگون موضع واحدی اتخاذ کنند که این مواضع در عرصه های گوناگون می تواند شامل این موارد باشد؛ محور اول اصول اولیه اسلام است که همان عقاید اسلام و جزو بدیهیات است. اعتقادات اسلامی مانند توحید، نبوت و معاد و مسایل اعتقادی را شامل می شود که لازم است مسلمانان در این محور به نظرهای واحدی دست پیدا کنند. دومین عرصه‌ای که از منظر فکری میان مسلمانان مشترک است، بحث اخلاقیات اسلامی است.
او در ادامه افزود: قرآن کریم و تعالیم اسلام سلسله اصول اخلاقی را پیشنهاد می کند که در متون دینی اسلام مطرح است و این اخلاقیات می تواند محور مشترکی بین همه‌ی مسلمانان باشد. دعوت به تقوا و عمل صالح، ایمان، جهاد در راه خدا، خدمت به خلق، صبر و متانت و استقامت در کارها از جمله محورهای اخلاقی است که قرآن همه مسلمانان را به آنها دعوت می‌کند. این موارد می تواند نقطه‌ی مشترکی بین مسلمانان باشد. سومین محور این است که مسلمانان سبک زندگی خود را با شریعت اسلامی تطبیق دهند و تا جایی که می توانند احکام اسلامی را اجرا کنند. اسلام برای همه‌ی ابعاد زندگی بشر از جمله ابعاد فردی، اجتماعی و سیاسی برنامه دارد و لذا مسلمانان باید این موارد را در زندگی خود اعمال کنند. نکته‌ی مهم دیگر این که مسلمانان در برابر مسایل جهانی به خصوص در مقابل دشمنان موضعی واحدی را اتخاذ کنند و از ساحت اسلام دفاع کنند و بدین ترتیب به وحدتی دست پیدا کنند که خیلی عمیق و مهم است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اسلام به دنبال یک وحدت عمیق است، افزود: در اسلام محورهای وحدت بسیار زیادی وجود دارد حتی نظام عبادات اسلامی به گونه‌ای از طرف خداوند طراحی شده که خود بین مسلمانان ایجاد وحدت می‌کند. به عنوان مثال آیین عبادی مانند نماز و بیان اذکار واحد و مناسک روزه و حج در میان مسلمانان مشترک است که می تواند در ایجاد وحدت میان آنها بسیار کمک کننده باشد.
او در ادامه به مفهوم وحدت اسلامی از منظر آیت‌الله تسخیری اشاره کرد و گفت: ایشان معتقد بودند که وحدت عمیق مبتنی بر عواطف و عقاید اسلامی است. این در حالی است که اسلام همه‌ی ملاکهای تبعیض و برتری قومی و نژادی را باطل شمرده و تنها معیارهای معنوی را ملاک برتری قرار داده است. تقوا، ایمان عمل و جهاد زمینه‌های برتری در نزد خدا را فراهم می کند. از این رو ما هم باید از محورهایی که اسلام مد نظر قرار داده حداکثر استفاده را بکنیم و هرگونه تبعیض و ملاکهای مادی را که موجب اختلاف می شود، از بین ببریم و سعی کنیم به معیارهای برتری قرآن و اسلام پایبند باشیم.
دکتر دیانی همچنین به محورهای وحدت از منظر آیت‌الله تسخیری اشاره کرد و گفت: عواملی که از نظر آیت الله تسخیری می تواند میان مسلمانان وحدت ایجاد کند، شامل سه محور است؛ اولین و مهم‌ترین محور، قرآن کریم هست که مبنا و اساس اعتقادات و تشریع و قانونگذاری در اسلام است. آیه‌ی شریفه‌ی 103 سوره‌ی آل عمران که به عنوان آیه‌ی وحدت معروف است می‌فرماید « واعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا». دومین محوری که مسلمانان می توانند حول آن به وحدت برسند، سنت شریف نبوی است. لزوم پیروی از سنت قطعی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم تا روز قیامت برای همه‌ی مسلمانان ضرورتی انکارناپذیر است. محور سوم وحدت از منظر آیت الله تسخیری توجه به جایگاه علمی اهل بیت عصمت و طهارت در میان امت اسلامی است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم در حدیث ثقلین که حدیث متواتری است و همه‌ی علمای شیعه و اهل سنت این حدیث را قبول دارند و آن را از طرف پیامبر اکرم می دانند، به این مسئله اشاره کردند که امت اسلامی باید به دو چیز تمسک داشته باشند؛ قرآن و عترت و اهل بیت پیامبر. این سه محور می تواند عامل وحدت بین همه مسلمانان جهان باشد.
او در ادامه به موانع وحدت اشاره کرد و گفت: از منظر آیت‌الله تسخیری چند مساله مانع وحدت مسلمانان است؛ مهم‌ترین مسئله تلاش دشمنان خارجی مسلمانان است؛ یعنی استکبار جهانی و استعمار غربی از راههای مختلف از جمله تبلیغات تفرقه افکنانه و عقب نگه داشتن مسلمانان از منظر علمی و اقتصادی و فرهنگی و آموزشی تلاش می کنند، مسلمانان را از یکدیگر دور کنند. از این رو مسلمانان باید با چنگ زدن به حبل الهی و با اعتقادات مشترک و اعمال مشترکی که دارند، بین خود وحدت ایجاد کنند و اجازه ندهند دشمنان، تفرقه افکنی کنند. جهل و نادانی و تعصبهای کور و فتنه انگیزی که از راه تکفیر مسلمانان انجام می شود، انگیزه‌های سیاسی حکام منحرف و دست‌نشانده دشمنان اسلام، منافع تنگ‌نظرانه ای که بعضی از برخی از فرصت طلبان دارند و توهین به مقدسات و بی‌احترامی به یکدیگر از جمله موانع وحدت است که باید آنها را از بین برد.
این استاد دانشگاه در پایان به اصول وحدت از نگاه آیت الله تسخیری پرداخت و اظهار داشت: از نظر ایشان اصول وحدت عبارت است از یک، همکاری در موارد اتفاق و اشتراک میان مسلمانان. دو، اجتناب از تکفیر و اتهام بدعت گذاری نسبت به همدیگر. سوم، عدم نکوهش نظریه‌های یکدیگر . چهارم، برخورد احترام‌آمیز و منطبق با کرامت انسانی در گفتگوها . پنجم، خودداری از توهین به مقدسات دیگران و ششم، آزادی انتخاب مذهب.
