به گزارش حوزه استانها خبرگزاری تقریب، در قلب کوه‌های زاگرس، محرم تنها یک واقعه نیست؛ پژواک قرن‌ها فرهنگ، دین، عرفان و همزیستی است. در کردستان، سوگواری محرم نه‌تنها به یاد شهیدان کربلاست، بلکه آیینهای است از روح جمعی مردمانی که رنج، آزادگی و وفاداری را در تار و پود هویت خویش تنیده‌اند.
کردستان، با ترکیب پیچیده‌ای از اقوام و مذاهب، محرم را به مجالی بدل کرده است برای گرامیداشت ارزش‌هایی چون:
- ایثار بدون مرز مذهبی
- همدلی فراتر از تاریخ و سنت
- احترام به مظلوم و ایستادگی در برابر ستم
در مناطق مختلف استان، به‌ویژه در شهرهایی همچون سنندج، سقز، دیواندره و بیجار، مردم شیعه و سنی بی‌هیچ واهمه‌ای در مجالس و آیینهای یکدیگر شرکت می‌کنند.
آنگاه که یک همسایه اهل سنت، نذری شیعه را توزیع می‌کند یا در مجلس روضه‌خوانی شرکت می‌نماید، مفاهیم وحدت و انسانیت جان می‌گیرد.
آیینهای ویژه محرم در کردستان
برخی از آیین‌ها و رسوم خاص محرم در کردستان که اصالت محلی و روح عرفانی دارند، عبارت‌اند از:
چاویار؛ شبی برای سوگ، شمع و شعر
در این آیین زنانه، زنان کرد دور هم جمع می‌شوند، با نوحه‌خوانی خاص کردی، شمع روشن می‌کنند و اشک می‌ریزند. فضای چاویار آمیزه‌ای است از سکوت، شور و تأمل. بسیاری از این مراسم‌ها با شعرهای عرفانی و نغمه‌هایی از مولوی، فخرالدین عراقی و شاعران محلی همراه‌اند.
آیین خَرا در بیجار و تکایای سقز
در روستاهای اطراف بیجار، دسته‌روی‌های سنتی با لباس‌های تیره و علم‌های خاص محلی انجام می‌شود. گاهی علم‌ها با نقوش هندسی یا شعری از شاهو و مولودی‌خوانی کردی تزئین شده‌اند. در شهر سقز نیز تکایای قدیمی با استفاده از پارچه‌های مخمل، فانوس‌های قدیمی و سماورهای ذغالی حال‌وهوایی سنتی به خود می‌گیرند.
نغمه و نوای عرفانی در سوگواری
در برخی مجالس سوگ، نوازندگان محلی با تنور، دف، نایه شمشال و تنبور نغمه‌هایی در دستگاه‌های کردی و مقامات عرفانی چون "هژار"، "اورامان" یا "سه‌حری" می‌نوازند. نوای این سازها گویی اشک کوهستان را به آواز درمی‌آورد.
در کردستان تعزیه تأکید بر ادراک درونی عاشورا است. بسیاری از مراسم‌ها با قرائت شعر، روضه‌های عرفانی و گفتگوهای فکری همراه‌اند. برخی مراسم‌ها حتی در قالب محافل شعرخوانی و تحلیل تاریخی برگزار می‌شوند.
محرم؛ زبان مشترک انسانیت در سرزمین کردها
محرم در کردستان، پلی میان نسل‌ها و فرقه‌هاست. نخبگان فرهنگی این منطقه، با تأکید بر سیره امام حسین (ع) و یارانش، آن را بستری برای تربیت اخلاقی و تقویت حس مسئولیت اجتماعی می‌دانند.
- معلمان در مدارس محلی در کلاس‌های ادبیات و تاریخ از محرم می‌گویند، اما نه از منظر عقیده خاص، بلکه به عنوان الگویی برای عدالت‌خواهی.
- جوانان در دانشگاه‌های سنندج، مریوان و بوکان، هر ساله نشست‌هایی با محوریت عاشورا و میراث گفت‌وگوی بین‌مذهبی برگزار می‌کنند.
محرم در کردستان، تکرار یک خاطره نیست؛ تجلی هویت است، آیین فهم مشترک، و ارادت به انسانیت. در سرزمینی که درختان بلوط همچون مردمش ریشه در خاک دارند و سر به آسمان می‌سایند، محرم چونان بارانی بر روح‌ها می‌بارد و دل‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌کند.
جواد عبداله زاده / خبرنگار
انتهای پیام/
