سران دولت پادشاهی سعودی در سالهای اخیر و حتی قبل از آن اشتباهات بزرگی را مرتکب شده اند که فهم چرایی آنها برای بسیاری آسان نیست.حمله به یمن با هزینه های صدهها میلیارد دلاری که هیچ دستاوردی جز تلفات بالای انسانی، ناامنی شهرهای عربستان و شکستن هیمنه آنها در جهان عرب در پی نداشت.
همچنین محاصره قطر و شروط پرشمار آن که هیچکدام محقق نگشت و در نهایت بن سلمان مجبور به عقب نشینی از آن شد و رخداد مزبور نیز نتیجه اش فاصله گرفتن بیشتر دوحه از سعودی و نزدیکی بیشتر به ایران و ترکیه بود.
ادعای کشاندن جنگ به داخل ایران ، بازداشت و شکنجه شاهزادگان رقیب و کشتن جمال خاشقچی نیز مشتی از خروارها و اندکی از بسیار اشتباهات حاکمان سعودی بوده که بحث های مختلفی را در محافل سیاسی و رسانه ای ایجاد کرده است.
اخیرا نیز در واکنش به اظهارنظر یک وزیر مسیحی لبنانی در خصوص جنگ یمن ، سفیر لبنان را اخراج و سفیر خود را از بیروت فراخوانده و خواستار عذرخواهی لبنانی ها شده است.
اقدام فوق در افکار عمومی لبنان به شدت برای سعودی گران تمام شده و بی شک بر نفوذ معنوی آنان در عروس خاورمیانه اثر منفی خواهد گذاشت. اما ریشه این اشتباهات، جدای از جوانی و خامی محمد بن سلمان (حاکم واقعی این پادشاهی) چیست؟
نگارنده بر این اعتقاد بوده که مشکل حاکمان سعودی نگاه ذهنیت هابزی داشتن و مکانیکی به مقولات سیاسی است.این مشکل شناختی در دوران جدید و قرن ۲۱ نمی تواند درک درستی از اوضاع را به تصمیم سازان و تصمیم گیران ریاض بدهد و همین هم عاملی است که آنان نمی توانند خود را با شرایط بین المللی وفق دهند.
از منظر هابز دولت موجودی مصنوعی است که لویاتان (هیولای دریا) نام دارد. از نظر هابز حق هر دولتی به اندازه قدرت اوست و حاکمان سعودی نیز معتقدند چون ثروت و امکانات نظامی به میزان زیاد ذخیره کرده اند، پس حق دارند هرگونه که بخواهند با محیط پیرامونی خود از جمله قطر ، یمن و حتی لبنان برخورد نمایند.اشکال سردمداران ریاض این است که هنوز نتوانسته اند ذهنیت خود را با الزامات حکومتداری در قرن ۲۱ تطبیق دهند.
در صورتی که برای درک بهتر روابط قدرت در دنیای امروز باید نظریه دانش - قدرت میشل فوکو را در دیرینه شناسی وی مورد مداقه قرار داد.
فوکو معتقد است هر نظمی گفتمان خاص خود را دارد و بازیگر اگر بر طبق قواعد هر دیسیپلین رفتار نکند طرد خواهد شد.
در مبحث تبارشناسی، فوکو می گوید: قدرت ریز و خورد است و در کوچکترین جنبه های زندگی نیز جریان دارد تصور بی قدرت بودن هر بازیگر یا شخص در جوامع از اساس غلط خواهد بود ؛ قدرت در دوران جدید از پایین به بالا ارزیابی میشود . قدرت در واقع یک راهبرد بوده و منبع آن دانش و هوش افراد است.
مثال عینی آن نیز اینست شبکه الجزیره قطر می تواند با هزینه ای کم لکن بوسیله داشتن دانش و اعمال یک استراتژی تبلیغاتی مناسب در جهان عرب دگرگونی ایجاد کند چون قدرت دیگر مادی نیست و منابع آن نیز صرفا ثروت و سلاح نیستند.
در نتیجه به نظر می رسد تا زمانی که سعودی ها درک خود را از قدرت در دنیای جدید اصلاح نکنند ، نخواهند توانست مشکلات اساسی شان را در داخل و خارج مرتفع سازند.
