تاریخ انتشار۲۷ آبان ۱۳۹۶ ساعت ۲۲:۱۷
کد مطلب : 294241

وحدت اسلامي در كلام امام رضا (ع)

بررسي انديشه هاي سياسي امام رضا(ع)از آن جهت مهم است که علاوه بر رفع شبهات تاريخي، خط و مشي سياسي امامان پيش از ايشان را نيز معلوم مي سازد؛ تأسي به اين سيره و انديشه مي تواند مسلمانان جهان امروز را در برابر سلطه بيگانه مصون و رهنمون گردد.
وحدت اسلامي در كلام امام رضا (ع)
وحدت
امامان معصوم «اسلام تجسم يافته» اند و اصولاً در تفکر اسلامي، امام، «انسان مطلوب» خداست. امام، ترازوي ارزيابي انسانها و ميزان انديشه، و اخلاق و رفتار آدمي است. انديشه ها، آرمانها، اخلاق و برنامه ها و رفتار امامان اهل بيت(ع)سراسر ارزشي، حجت، راهگشا، کارساز، «حق» و بهترين گزينه براي اقتباس و اقتدا در زندگي فردي و اجتماعي است و انسان بدون شناخت و معرفت و اطاعت و بيعت آنان به کمال عرفاني و بهشت الهي نمي رسد. سيره و سخن امام هشتم در زمينه فريضه اتحاد اسلامي، که مي تواند محور گرفتن حق را تسريع بخشد، يکي از اين محورهاست؛ امام رضا(ع) مؤمن را بر پايه مدارا با مردم و صبوري بر مصائب تعريف مي کند.

بدون ترديد از مهمترين عوامل اصطکاک ها و اختلافهاي اجتماعي آن است که برخي، رازداري لازم را نداريم. برخي، اصل مدارا و همگامي با مردم در موارد لازم را رعايت نمي کنيم و برخي، در برابر فشارها و تنگناهاي اجتماعي و اقتصادي شکيبايي و صبوري نشان نمي دهيم.

آيا بسياري از اختلاف هاي اجتماعي، مولود همين بگومگوهاي زيادي نيست؟ اين گونه رفتار اجتماعي در نگاه رضوي(ع) کاري منفور و مبغوض الهي و موجب سقوط اخلاقي و دوري از يکديگر است.

عقل و ايمان، دو عامل بزرگ «اتحاد و برادري» است. درگيري ها، نزاعها، و اختلافهاي اجتماعي مولود فاصله گرفتن بشر از عقل و ايمان است. در آموزه هاي رضوي، نکات ارزشمندي در زمينه عقل و ايمان و مباني اتحاد اسلامي و اخلاق برادري وجود دارد.

روايتي از امام رضا(ع)درباره ويژگي هاي خردمندان و نشانه هاي خردورزي تصريح مي کند: نگاه به جامعه از روي حسن ظن و اعتماد، زمينه دوستي، همکاري و اتحاد و برادري را فراهم مي آورد. زيربناي فکري اتحاد اسلامي اين گونه انديشه ها و بينش هاي معنوي و اخلاقي است. امام رضا(ع)به جاي آنکه دوست و دشمن را هميشه در بيرون زندگي فرد جستجو کند، نسبت به دوست و دشمن دروني هشدار مي دهد و تأکيد مي کند که: «دوست هر کس، عقل او و دشمنش جهل و ناداني اوست.»

وقتي شخصي از امام رضا(ع)در مورد برترين بندگان خدا مي پرسد: آن بزرگوار مي فرمايند: برترين بندگان الهي آنهايند که وقتي رفتار نيکي داشته باشند، خوشحال گردند، و اگر کار بدي انجام دهند، استغفار کنند. وقتي به آنان نعمتي برسد، شکرگزار باشند و اگر با بلايي مواجه شدند، صبوري ورزند، و اگر خشمگين شدند، عفو کنند؛ اصلاح «جهان بيني» و «اخلاق معاشرت» مهمترين نقش در ايجاد و اتحاد امت اسلامي دارد. امام هشتم، سخنان ارزشمند و گامهاي بلندي در اين دو موضوع دارند.

ترسيم مسير سعادت اجتماعي

براي رسيدن به نقطه تعالي و رشدي که جامعه اسلامي را به اين مرحله از اتحاد و انسجام نزديک مي سازد، يک اصل مهم و اساسي، مي تواند کمک بسياري به اين مسأله نمايد. ولايت، نقطه عطفي است که تمسک به آن زمينه اين از هم گسيختگي را از بين برده و موجبات اتحاد و يکپارچگي امت اسلامي را فراهم مي سازد.

امام رضا(ع)در سفر تاريخي خود به نيشابور در حدیث سلسلة الذهب ضمن توجه به مسائل اعتقادي مردم و اشاره مستقيم به مسأله توحيد براي دستيابي به امنيت رواني و داخل شدن در حريم امن الهي به ولايت به عنوان شرط ورود به دژ امن الهي اشاره مي کند.

اين درحالي است که حضرت رضا(ع)در آن سفر تحت شرايط سخت امنيتي و با عدم رضايت و به دستور حاکم وقت به بيان اين سخنان ارزشمند پرداختند. اين نشان دهنده عمق اين حديث شريف و نکات ارزنده اي است که امام در لواي اين حديث مد نظر داشتند. اشاره به مسأله ولايت يعني ترسيم خط و سير سعادت اجتماعي و حضرت رضا(ع)با گره زدن توحيد و امامت، علاوه بر اينکه بر هر گونه حرکتهاي انحرافي خط بطلان کشيدند، راهکار مهمي براي آينده جهان اسلام ترسيم نمودند تا در هنگامه اختلاف و افتراق بر گرد کساني جمع شوند که حضورشان در کنار توحيد معنا يافته و ولايتشان شرط پذيرفتن توحيد است. اين حرکت راهبردي امام در طول تاريخ، شيعه را بيمه کرد و جهان اسلام را به سوي بهره مندي از آيات و دستورات الهي در هنگام سرگشتگي رهنمون ساخت.

ولايتعهدي عامل اتحاد امت اسلامي
بي گمان يکي از مؤلفه هايي که در تدوين و ترسيم مسير اتحاد اسلامي از زندگي حضرت رضا(ع)مي توان استخراج نمود موضوع ولايتعهدي و پذيرش آن از سوي آن حضرت است. گرچه ايشان با اکراه تمام، اين سمت را پذيرفتند که آن هم بي حکمت نبوده است. اما آنچه پس از پذيرش ولايتعهدي پيش مي آيد، نشان از درايت و علم لدني حضرت رضا(ع)دارد که نه تنها نقشه هاي شوم مأمون را نقش برآب کرد، بلکه زمينه امنيت شيعيان و نيز اتحاد مسلمانان را فراهم ساخت.

گرچه حضور امام هشتم موجب موضع گيري برخي علويان درابتداي امر شد، اما اين انتخاب هوشمندانه امام رضا(ع)و نيز شروطي که در دخالت نکردن در امور حکومتي گذاشتند، موجب شد تا اطمينان خاطري به همه مسلمانان از ناحيه امام شيعيان داده شود و اين خود زمينه اتحاد امت اسلام را فراهم ساخت.

يکي از پيامدهاي ولايتعهدي امام اين بود که جامعه اسلامي دريافت که چه کساني شايسته هستند و مأمون با عمل خود بر اين حقيقت اعتراف کرد. و نيز در اين رهگذر، امام از مدينه تا مرو در شهرهاي مختلفي از بلاد اسلام با مردم روبه رو شدند، و مسلمانان که در آن روزگاران با نبودن وسائل ارتباط جمعي از بسياري آگاهيها محروم بودند، ايشان را ملاقات کردند و حق را مشاهده نمودند، و آثار مثبت آن بسيار قابل ذکر و بحث است، و نمونه آن را بايد در نيشابور و هجوم مردم مشتاق ديد، و در نماز عيد در مرو و... و در همين زمينه، آشنايي بسياري از متفکران و دانشمندان مختلف که در مرو با امام به مناظره و بحث نشستند و اثبات عظمت علمي امام و شکست مأمون و خنثي شدن توطئه هايش براي تحقير امام را بايد از آثار مثبت سياست امام تلقي نمود. تمام آنچه به عنوان آثار مثبت اين سياست ورزي نام برده شد در يک اصل مهم که همه اهل بيت(ع)آن را مورد توجه داشتند، خلاصه مي شود و آن حفظ اتحاد جامعه اسلامي برگرد حقانيت اسلام دربرابر هجمه هاي گسترده فکري و اعتقادي دشمنان اسلام بود.
 
 
https://taghribnews.com/vdcjxxe8vuqeh8z.fsfu.html
مرجع : سازمان تبلیغات اسلامی
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی