حج یک انقلاب معنوی و سیاسی است

به گزارش حوزه بین الملل خبرگزاری تقریب، دکتر «سنده الکوندی» استاد دانشگاه و پژوهشگر دانشکده علوم انسانی و اجتماعی از تونس در وبینار بین‌المللی "حج؛ دعوت به وحدت و احیای امت مسلمان" که امروز (یکشنبه) به همت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: حج، افضل عبادت‌ها و مناسک دینی به شمار می‌رود به طوری که امام صادق(ع) فرموده‌اند: حج از نماز و روزه افضل است و این نشان دهنده سطح عقیدتی است؛ اما در سطح اجتماعی، شعیره حج ریشه عمیقی در سنت‌های اسلامی دارد و هدف از آن، وحدت و خشوع تمام مسلمانان در برابر خداوند است.

وی افزود: از جمله مفاهیم اساسی که در حج بر آن تاکید می‌شود، اهمیت ایمان مشترک به خداوند واحد، قرآن کریم و قبله مشترک میان همه مسلمانان است. در حقیقت این مفهوم در این تجلی یافته است که همه حجاج، صرف نظر از پیشینه‌ها و موقعیت اجتماعی باید همان مناسک را ادا کنند.

استاد دانشگاه تونس ادامه داد: حج از طریق تاکید بر اهمیت ایمان مشترک، وحدت و برادری میان مسلمانان را یادآوری کرده و ایده اعتقاد مشترک، اصل و اساس اسلام را تشکیل می‌دهد، زیرا مبتنی بر ایمان به خداوند واحد و آموزه‌های پیامبر(ص) است، به گونه‌ای که مسلمانان باید از ارکان پنجگانه که شامل شهادتین، نماز، روزه، زکات و حج است، تبعیت کنند و از طریق پایبندی به این ارکان، پایبندی آنها به اعتقادات و اعمال مشترک را نشان می‌دهد و ایمان آنها را مشخص می‌کند.

الکوندی ادامه داد: حجاج از جای جای جهان در موسم حج حضور می‌یابند و با وجود اختلافات، یک هدف مشترک آنها را دور هم جمع می‌کند و آن طلب مغفرت و رحمت الهی است، این وحدت در نحوه رفتار حجاج با یکدیگر، دلیلی بر لطف، رحمت و احترام مسلمانان به یکدیگر صرف نظر از ملیت یا نژاد آنهاست. ادای مناسک حج به صورت جمعی و مشترک، احساس همبستگی را میان مسلمانان ایجاد کرده و این اعتقاد را تقویت می‌کند، مبنی بر اینکه همگی جزئی از امت واحد یا جامعه واحد هستند، این وحدت که بر اهمیت حمایت متقابل و همکاری تاکید می‌کند، در موسم حج تقویت می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: کمک به حجاج برای ادای واجباتشان یک عمل بافضیلت به شمار می‌رود، زیرا بیانگر روح برادری و محبتی است که اسلام آن را جلوه گر می‌کند که به تقویت احساس وحدت میان مسلمانان کمک می‌کند، ارزش‌های ایمان، اطاعت و تواضع در خلال مشارکت در موسم حج برای حجاج یادآوری می‌شود و چالش‌های جسمانی و تجارب معنوی حج، ضرورت صبر و نظم و انضباط و تلاش و پشتکار در رویارویی با سختی‌ها را به ما یادآور می‌شوند.

الکوندی ادامه داد: اولین نکته، وحدت عقیده است، در قلب حج، بالاترین حالت‌های توحید تجلی پیدا می‌کند، چرا که حجاج از زمان احرام بستن، تلبیه(لبیک گفتن) واحدی را بر زبان جاری می‌کنند که بیانگر خضوع و خشوع آنها در برابر خداوند و تاکید بر وحدانیت او است. لبیک اللهم لبیک، به صورت واحد بر زبان میلیون‌ها حاجی از کشورها و زبانهای مختلف جاری می‌شود که از ایمان و عقیده واحد نشأت می‌گیرد. حج با این مفهوم به مسلمانان یادآوری می‌کند که اختلافات سطحی که مردم را در زندگی روزانه خود پراکنده می‌کند، در برابر وحدت روی آوردن یعنی جهت‌گیری همه به سمت خدا، هیچ جایی ندارد.

استاد دانشگاه تونس اظهار داشت: دومین نکته، وحدت در ظاهر و برابری میان مردم است، از مهمترین نمادهای حج، لباس احرام است، این پوشش ساده که همه حجاج بدون هرگونه تبعیضی می‌پوشند، تمام ملاحظات طبقاتی و مظاهر دنیایی را از بین می‌برد، همه در دو تکه لباس سفید در برابر خداوند برابر هستند، این تشابه ظاهری، بیهوده نیست، بلکه تمرین نمادین بر روی ایده اساسی در اسلام است مبنی بر اینکه مردم با هم برابر هستند و برتری آنها بر یکدیگر به تقوا و عمل صالح بستگی دارد.

وی در ادامه به کتاب حج دکتر علی شریعتی اشاره کرد که درباره حج گفته است که حج حرکتی است از خود به سوی خدا، همگام با خلق، همه چیز با کندن تو از خودت و بازگشت به اصل وجود آغاز می‌شود، جایی که نه تعبیض است و نه طبقه و نه قومیت، بلکه فقط انسانی که در محضر خالق است.

الکوندی گفت: بنابراین حج، کندن هویت‌های دروغین و بازسازی انسان همانطور که خداوند اراده کرده، خاضع و متواضع و عاری از دروغ، مخالفت با هیمنه مستکبران است، به اینکه این حقیقت را درک کند که قدرت واقعی در اتحاد و یکپارچگی تحت بیرق «لا اله الا الله» نه تحت بیرق استعمار یا عادی سازی روابط(با رژیم صهیونیستی).

وی افزود: سومین نکته، وحدت زمان و مکان است، حج یک شعیره موقت در روزهای مشخص و در اماکن مقدس مشخص، مکه، منا، عرفات و مشعرالحرام است و این تجمع عظیم در یک زمان و مکان واحد یک صحنه بی‌نظیری را در جهان خلق می‌کند، میلیون‌ها نفر به یک شکل مناسک را به جا می‌آورند، این وحدت در زمان و مکان، این احساس را تعمیق می بخشد که مسلمانان هر چند در زمین پراکنده هستند، اما هر گاه اراده کنند می‌توانند درباره آنچه آنها را متحد می‌کند، گردهم جمع شوند.

الکوندی ادامه داد: همانطور که مالک بن نبی گفته است، حج کنگره جهانی امت اسلام است، حج یک تجمع معنوی و روحانی است که به امت یادآوری می‌کند که با وجود مرزهای ساختگی، متحد است.

وی افزود: نکته چهارم، ارتباط اجتماعی و تبادل شناخت است، حج فقط یک عبادت جسمانی و معنوی نیست، بلکه یک مناسبت اجتماعی و انسانی بی‌نهایت مهم است، در موسم حج، ملت‌های اسلامی از تمام قاره‌های جهان دور هم جمع می‌شوند، با یکدیگر حرف می‌زنند، به تبادل خبرها و تجربه‌ها می‌پردازند، از اوضاع یکدیگر باخبر می‌شوند، این تجمع عظیم، به پایه‌ریزی پل‌های ارتباط و تقویت احساسات همبستگی و همدلی کمک می‌کند.

این بانوی اندیشمند تونسی اظهار داشت: پنجمین نکته، احیای این حس است که همگی امت واحده هستند. حج به مسلمان یادآوری می‌کند که صرفا یک فرد جدا از دیگران نیست، بلکه عضوی در پیکری بزرگ است، و وظیفه‌ای در قبال امت خود دارد.

وی ادامه داد: ششمین نکته، دشمن مشترک و مهمترین مسائل و موضع ما به عنوان مسلمانان در قبال قدرت‌های مستکبر است. هنگامی که حاجی رمی جمرات می‌کند، فقط شر نمادین را رد نمی‌کند، بلکه تمام اشکال استکبار جهانی را رد می‌کند که امروز شامل اشغالگران صهیونیست و دیگر قدرت‌های استکباری جهان، استکبار اقتصادی و سیاسی و حتی نظامی است. اشغالگران صهیونیستی که اراضی مسلمانان را در فلسطین، لبنان، سوریه و ... اشغال کرده‌اند و مردم غزه و یمن را در معرض محاصره ظالمانه قرار داده‌اند. هر سنگی که در رمی جمرات پرتاب می‌شود، به این معناست که امت اسلام هرگز در برابر ظلم سکوت نخواهد کرد و همانطور که حضرت ابراهیم(ع) بتها را درهم شکست، سرهای ظالمان و مستکبران و دیکتاتورها را درهم خواهد شکست.

الکوندی گفت: طواف بر گرد کعبه، مقاومت در برابر وابستگی فرهنگی و سیاسی است، کعبه مرکز جهان اسلام است، حجاج بر خلاف عقربه‌های ساعت بر گرد آن طواف می‌کنند که به عنوان نماد مخالفت با حرکت در مدار غرب است .

وی افزود: ندای واحد، لبیک اللهم لبیک، یعنی آزاد شدن عقل و قلب از هیمنه مستکبرانی است که از مسلمانان می‌خواهند فریاد بزنند لبیک یا آمریکا و غرب.

الکوندی اظهار داشت: از سوی دیگر وحدت صف در عرفه به این معناست که مستضعفان پیروز خواهند شد. وقوف میلیون‌ها مسلمان در مشعر عرفات شبیه ارتش آزادی‌بخش اسلامی است که منتظر اشاره پیروزی است. در اینجا حجاج به یاد می‌آورند که آمریکا، رژیم صهیونیستی و هم‌پیمانان آنها هرگز دوام نخواهند آورد، همانطور که قدرتهای مستکبر در طول تاریخ همانند فرعون، هامان، قوم عاد و ... دوام نیاورند و باقی نماندند.

وی افزود: حج با این معنای عمیق، فراتر از یک سفر روحانی معنوی است، تجلی هر ساله وحدت امت اسلام و دعوت آشکار به تحکیم آن وحدت در زندگی روزانه است.

اندیشمند تونسی تصریح کرد: حج یک انقلاب معنوی و سیاسی است و به امت اسلام یادآور می‌شود که شیطان بزرگ، آمریکا و هم‌پیمانانش و دنباله‌روهای آنها، صهیونیست‌ها و نظام‌های سازشکار عرب مادامی که مسلمانان به وحدت خود چنگ بزنند، هرگز قادر به شکستشان نخواهند بود. همانطور که جسم با دشمن(ویروس و ...) با سیستم ایمنی خود مقابله می‌کند، امت اسلام هم با ایمان، وحدت و مقاومت خود با استکبار می‌جنگند.