نبود نظریههای اصولی؛ بزرگترین چالش تأمین مالی اسلامی
سیفالازهر راسلی گفت: تأمین مالی اسلامی آلوده به مسائل غیراخلاقی(مانند ربا) نیست. با این همه بزرگترین چالش تأمین مالی اسلامی این است که این نظام مالی فاقد نظریهپردازی اساسی و اصولی بوده و در حال حاضر به ویژه در بحث قیمتگذاری، تأمین مالی اسلامی دنبالهرو نظام رایج مالی است.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سایر رسانههای خبرگزاری تقریب، به نقل از ایکنا حوزه تأمین مالی اسلامی در جهان در سالهای اخیر و همزمان با رشد فناوریهای پیشرفته نه تنها در کشورهای اسلامی، بلکه در کشورهای غیراسلامی و از سوی اقلیت مسلمان در این کشورها با استقبال خوبی مواجه بوده است.
این امر باعث شده که بسیاری از کارشناسان عقیده داشته باشند که نظام تأمین مالی اسلامی به تدریج به رقیبی برای نظام بانکداری سنتی در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای غربی تبدیل خواهد شد.
از سوی دیگر، اخلاقی بودن این نظام اقتصادی باعث شده که افراد غیرمسلمان که خواستار عدم سرمایهگذاری داراییهای خود در حوزههای غیر اخلاقی هستند از مشتریان نظام تأمین مالی اسلامی شوند.
این دلایل باعث شده که در کشورهای اسلامی مانند مالزی که سرمایهگذاری گستردهای در حوزه تأمین مالی اسلامی انجام میدهند، مؤسساتی تحقیقاتی برای بررسی چالشها و نقاط قوت و ضعف نظام تأمین مالی اسلامی بنیان نهاده شوند.
مرکز بینالمللی آموزش تأمین مالی اسلامی(International Centre for Education in Islamic Finance) موسوم به INCEIF یکی از این مؤسسات است که از سوی بانک نگارا مالزی(بانک مرکزی مالزی) در سال ۲۰۰۵ ایجاد شد تا سرمایه انسانی را برای حوزه تأمین مالی اسلامی در سطح جهان توسعه دهد. INCEIF تنها دانشگاه جهان در حوزه مالی اسلامی است. INCEIF بخشی از ابتکار عمل دولت مالزی برای ارتقای آموزش در امور حوزه تأمین مالی اسلامی برای جامعه داخلی و بینالمللی است.
دکتر سیف الازهر راسلی (Saiful Azhar Rosly)، از کارشناسان این مرکز در گفتوگویی که در مورد دلیل سرمایهگذاری مالزی و چندین کشور دیگر در جنوب شرقی آسیا در حوزه تأمین مالی اسلامی داشته است، گفت که دلیل اصلی این استقبال عرضه صکوک است.
راسلی گفت: عمدتاً صکوكها (اوراق قرضه اسلامی) باعث جلب سرمایهگذاران و استقبال مردم شده زیرا صکوک از سوی سرمایهگذاران اسلامی و هم سرمایهگذاران متعارف قابل خریداری هستند.
راسلی گفت: تأمین مالی اسلامی آلوده به مسائل غیراخلاقی (مانند ربا) نیست. با این همه بزرگترین چالش تأمین مالی اسلامی این است که این نظام مالی فاقد نظریهپردازی اساسی و اصولی بوده و در حال حاضر به ویژه در بحث قیمتگذاری، تأمین مالی اسلامی دنبالهرو نظام رایج مالی است. اعضای هیئت مدیره بانکهای مبتنی بر شریعت اسلامی درک کمی از استراتژیهای پیچیده امور مالی و بانکی و ریسککردن دارند.
این کارشناس حوزه تأمین مالی اسلامی در پاسخ به سؤالی در مورد حمایت دولتی در مالزی از مؤسسات و شرکتهای ارائه دهنده خدمات مالی اسلامی گفت: در مالزی، به دلیل تصویب قوانین جدید (قانون بانکداری مرکزی IFSA ۲۰۱۳ (SGPD ۲۰۱۹ با هدف حمایت از خدمات مالی اسلامی، این حوزه از حمایت فوقالعادهای از سوی دولت برخوردار شده است.
راسلی در مورد آینده تأمین مالی اسلامی در جهان گفت: اگر بانکداری اسلامی(IB) جمعآوری سپردهها برای گسترش تأمین مالی را متوقف کند، آینده درخشان است. مدل بانکداری اسلامی فعلی که یک مدل سپردهگذاری است به بانکهای اسلامی اجازه استفاده از قراردادهای سنتی اسلامی مانند بیع و اجاره واقعی، سلام و استصناع(قراردادهای پیشخرید محصولات)، مشارکت و مضاربه را نمیدهد. زیرا این قراردادها از نظر ماهیت بسیار خطرناک هستند. این قراردادها قراردادهای واقعی هستند که میتوانند به رشد اقتصادی و اشتغال کمک کنند.
وی افزود: در عین حال این قراردادها میتوانند اختلاف درآمد را کاهش دهند و ثبات بانکداری اسلامی را فراهم کنند. با این حال، مدیریت معاملات دیجیتال(DTM) به بانکداری اسلامی نیاز دارد تا سرمایه زیادی را برای حمایت از مشاغل پر ریسک در اختیار داشته باشد. اما بسیاری از نظامهای بانکی اسلامی قادر به انجام آن نیستند زیرا بیشتر آنها بانکهای کوچک هستند.
این کارشناس حوزه تأمین مالی تصریح کرد: مقررات بازل (مجموعه اقدامات مورد توافق بینالمللی است که از سوی کمیته نظارت بر بانکداری بازل در واکنش به بحران مالی ۲۰۰۷-۰۹ تهیه و با هدف تقویت نظم، نظارت و مدیریت ریسک بانکها انجام میشود) بانکها را ملزم کرده که در مقابل وامهای خود سرمایه نگه دارند.
وی توضیح داد: وامهای بسیار پر خطر، نیاز به سرمایه بالاتر دارد. دلیل این امر آن است که خطرات موجود در وامها / تأمین مالی باید از سوی شرکتهای سرمایهگذاری انجام شود و نه سپردهگذاران، زیرا این افراد در پول سرمایهگذاری شده خود ریسک نمیکنند.
راسلی در پایان گفت: تنها راه چاره این است که بانکهای اسلامی از بودجه حساب سرمایهگذاری برای تأمین اعتبار قراردادهای سنتی استفاده کنند. DTM توسط پدران بنیانگذار بانکداری اسلامی به اشتباه انتخاب شده است. این امر بانکهای اسلامی را به طور عمده به قراردادهای بدهی مانند تورق(Tawarruq: خریدار وجه نقد مورد نیاز برای خرید اولیه را وام میگیرد) که مانند وامهای با بهره عمل میکنند، وابسته کرده است.