تأکید بر تدوین واژه نامه تخصصی برای ترجمه آثار مذهبی

به گزارش خبرنگار تقریب (تنا):
نشست تخصصی "بررسی ترجمه های نامه امام علی (ع) به مالک اشتر" با حضور متخصصان و مترجمان مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، عصر جمعه ۲۳ اردیبهشت ۹۰ در سرای اهل قلم واقع در بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.

در این نشست، حجت‌الاسلام دكتر "اصغر صابری"، رئيس مركز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی، دكتر "محمدرضا دهشيری"، معاون پژوهشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، آيت‌الله "سيدجمال‌الدين دين‌پرور"، رئیس بنياد نهج‌البلاغه، دكتر "احمد خاتمی"، نويسنده و مترجم، دكتر "نجمه شبيری"، مدير دپارتمان زبان اسپانيولي دانشگاه علامه طباطبايي و مترجم زبان اسپانيولی و دكتر "رؤيا خويي"، مترجم زبان انگليسي و استاديار آموزش زبان انگليسي دانشگاه آزاد اسلامي، نظرات خود را در خصوص ترجمه های ارائه شده از نامه امام علی (ع) به مالک اشتر و همچنین ترجمه متون دینی بیان داشتند.

حجت‌الاسلام دكتر اصغر صابري، هدف از برپايي اين نشست را بررسي ضرورت و كيفيت ترجمه نهج‌البلاغه و نامه امام علي(ع) به مالك اشتر به عنوان اثری ماندنی و دارای مبانی عمیق انسانی خواند.

رئيس مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انساني در زمینه ترجمه این نامه گفت: از آنجا که نهج البلاغه و خطبه ها و نامه های علی (ع) دارای مبانی فلسفی، اعتقادی، کلامی، اقتصادی، سیاسی، جامعه شناختی، روان شناختی و ... است، پس در ترجمه آن دو شیوه را می توان تصور کرد: ۱- مترجم با همه این مبانی آشنایی کامل داشته و مسلط باشد تا بتواند آن را به درستی ترجمه کند. ۲- از آنجا که این امکان برای یک مترجم وجود ندارد که به تمامی علوم آشنا باشد، لذا باید حداقل زمینه سازی لازم را انجام دهد و با محتوای مطالب آشنا شود تا بتواند آن را ترجمه نماید.

وی در خصوص شیوه صحیح ترجمه این نامه گفت: باید در ترجمه این نامه، ابتدا مقدمه مناسب نوشته شود و امام علی (ع)، مالک اشتر، شرایط زمانی آن دوران و اطلاعاتی راجع به زمان حکومت حضرت علی (ع) ذکر شود تا خواننده امروزی با محتوای کلی این نامه آشنا شود.

دکتر محمد رضا دهشیری، معاون پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز با تأیید این نکته که باید زمینه سازی در هر ترجمه ای لحاظ شود، تأکید کرد: یک مترجم برای اینکه بتواند ترجمه خوب و درستی از این نامه ارائه دهد، ابتدا باید خواننده را با فضای زمان حضرت علی (ع) و ویژگیهای مبدع و خالق این نامه آشنا کند و سپس واژگان آن به درستی تبیین گردد، چراکه ممکن است واژگان این نامه برای خوانندگان امروز قابل فهم نباشد.

وی با تأکید بر یکسان سازی تبیین مفاهیم واژگان نهج البلاغه، اظهار داشت: برخی از واژگان نهج البلاغه نیازمند پاورقی است و غیر از توضیح آن در متن ترجمه، به توضیحات بیشتری در پاروقی نیاز دارد که باید این مورد نیز لحاظ گردد.

آیت الله دین پرور، رئیس بنیاد نهج البلاغه نیز عهد نامه مالک اشتر را دارای ابعاد قابل دقت و تأمل دانست و گفت: اهمیت ترجمه این نامه به زبان های مختلف آن است که محتوای آن به ملت های جهان ارائه می شود و با گذشت ۱۴۰۰ سال از نوشتن این نامه، در هر جامعه ای مورد توجه قرار می گیرد.

عهد نامه مالک اشتر هنوز در فهرست آثار ملی ثبت نشده است
آیت الله دین پرور اظهار داشت: ۵ سال پیش تلاش شد که عهدنامه مالک اشتر در فهرست آثار یونسکو به ثبت برسد، اما شرط یونسکو برای ثبت جهانی آن، ثبت ملی در کشور ایران بود. اما متأسفانه از ۵ سال پیش تا کنون به رغم تلاشهای متعدد، این اثر ارزشمند هنوز ثبت ملی نشده است تا بتوان آن را در یونسکو نیز به ثبت رساند. لذا تصمیم گرفتیم از طریق کشور لبنان آن را در حافظه جهانی یونسکو به ثبت برسانیم.

دكتر دهشيري در پاسخ به وي گفت: اگر نسخه اصلي اين اثر در ايران و در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی موجود است، به هيچ وجه آن را در كشور لبنان ثبت نكنيد، چرا كه سرمايه ملي محسوب مي‌شود. بنده مقدمات ثبت ملي و بين‌المللي آن را فراهم خواهم كرد.

عهد نامه مالک اشتر یک بیانیه حقوق بشری است
دکتر احمد خاتمی نیز طی سخنانی اظهار داشت: نامه امام علی (ع) به مالک اشتر، یک بیانیه حقوق بشری و یک اثر متعالی انسانی است. پس نه به عنوان یک شیعه و یک ایرانی، بلکه به عنوان یک انسان باید این نامه را به جهانیان منتقل نماییم. این نامه باید ترجمه شود تا دایره ارتباطات فرهنگی ما توسعه پیدا کند.

وی با تأکید بر ترجمه گروهی برای آثار دینی و مذهبی ، افزود: پیشنهاد من این است که آثار دینی و مذهبی به خصوص نامه امام (ع) به مالک اشتر باید به صورت گروهی ترجمه شود، به این صورت که یک مترجم کار ترجمه آن را انجام دهد و آن را در اختیار چند ویراستار، مشاور علمی، مقابله گذار و ... قرار دهد تا از هر جهت بدون نقص باشد. صلاحیت این افراد نیز بسیار مهم و مؤثر است.

دکتر خاتمی در پایان سخنان خود با تأکید بر اینکه لازم است یک واژه نامه برای واژه های دینی و مذهبی تدوین گردد، اعلام کرد که به زودی نامه مذکور توسط مرکز ساماندهی ترجمه به زبان های مختلف ترجمه خواهد شد.

تأکید بر تدوین واژه نامه تخصصی برای لغات دینی
دکتر نجمه شبیری نیز ضمن تأیید ضرورت تدوین یک واژه نامه تخصصی برای واژه های مذهبی، گفت: ترجمه متون دینی کاری بس ظریف و خطیر است و لذا باید واژه ها به درستی معنا شوند تا ترجمه ای صحیح بدست آید.

دکتر رؤیا خویی نیز یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود. وی در خصوص ترجمه آثار دینی به خصوص نهج البلاغه چند پیشنهاد را مطرح کرد. از جمله اینکه: بنیاد نهج البلاغه استانداردهای صوری را برای چاپ کتاب تدوین کند که بر اساس استانداردهای جهانی باشد. همچنین: بند بند کردن نهج البلاغه بسیار ضروری است تا برای همگان قابل فهم شود. و دیگر اینکه: لغات تخصصی و اسامی افراد جتماً در پاورقی توضیح داده شود.

شایان ذکر است نشست تخصصی"بررسي ترجمه‌هاي نامه امام علي (ع) به مالك اشتر" به منظور بررسی ترجمه های موجود از نهج البلاغه و آثار دینی، عصر جمعه ۲۳ اردیبهشت، به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.

تهیه و تنظیم خبر: فرشته صدیقی