آنچه از جانب مقامات ریاض از بعد وقوع فاجعه «منا»، به صحنه آمد، چیزی جز آشفتگی در واکنش های سیاسی و تبلیغاتی نبود؛ امری که به خودی خود، سوء مدیریت آن ها و بی کفایتی اشان را در اداره عربستان به اثبات می رساند.
اشتراک گذاری :
مقامات سعودی بلافاصله بعد از وقوع حادثه منا و به موازات انتشار نخستین خبرهای مربوط به جان باختن حجاج خارجی، انگشت اتهام را به سوی حجاج آفریقایی نشانه رفته و نحوه حرکت آن ها در «رمی جمرات» را سبب اصلی این حادثه دانستند. اتهامی که بعد از آن، به حجاج ایرانی زده شده، ولیکن این خدعه نیز در انحراف افکار عمومی راه به جایی نبرد.
در واقع برکناری «بندر بن حجار» وزیر حج دولت سعودی و پنج تن از مسوولان وزارتخانه حج و سازمان امنیت عربستان، گویای آن بود که مقامات ریاض به بی ثمری تبلیغات فرافکنانه چندین روزه خود پی بردند و سیاست تازه ای را به منظور سرپوش گذاشتن بر سوء مدیریت های کلان خود بکارگرفتند. حال اگرچه این برکناری ها، اعترافی عملی به عمق و وسعت فاجعه امسال «منا» محسوب می شد ولیکن تلاش ها، آل سعود، برای انحراف افکارعمومی از درک ریشه های این واقعه تأسف بار به همین جا متوقف نشد؛ چنانکه با ورود شیخ عبدالعزیز بن عبدالله آل شیخ، مفتی اعظم عربستان به صحنه تبلیغات، جنبه سوء استفاده از احساسات مذهبی نیز پیدا کرد. این مفتی اعظم عربستان، علاوه برنسبت دادن این واقعه به قضا وقدر الهی، منتقدین به دولت ریاض را هم حسودانی دانست که توانایی دیدن برتری حاکمان عربستان را ندارند.
در واقع گمان وی و دیگر مقامات ریاض آن بود که با بکارگیری دستگاه های تبلیغاتی و سوء استفاده از احساسات مذهبی خواهند توانست بحران پدیده آمده را مهار کنند و با دامن زدن به تبلیغات ضد شیعی و ضد ایرانی و با بهره برداری از فضایی که پیش از این ایجاد کرده اند، دامنه انتقادات و اعتراضات علیه آل سعود را محدود کرده و بدین وسیله از قرار گرفتن عناصر اصلی رژیم سعودی در مسیر تندباد های ناشی انتقادات منطقه و جهانی (که قاعدتا فضای داخلی عربستان را نیز ملتهب خواهد کرد ) جلوگیری کنند. البته تدابیر دیگری نیز با این هدف صورت گرفت؛ چنان که کلیه فیلم‌های گرفته شده ازطریق دوربین‌های مداربسته در «منا» ضبط و از دسترس خبرنگاران خارج شد و ضمن مخالفت با درخواست دولت های اسلامی برای همکاری در تحقیقات پیرامون حادثه منا، از ورود مقامات و افراد ذیصلاح کشورهای دیگر( کشورهای بیشترین جان باختگان از آن ها بودند) به عربستان برای بررسی علل وقوع این حادثه جلوگیری گردید. در این حال، طفره رفتن از دادن فهرست کاملی از جان باختگان و مجروحان و انتقال بسیار کُند و تدریجی اجساد جانباختگان به سرد خانه مرکزی هم از دیگر اقداماتی بود که، به منظور مهار امواج انتقادات و اعتراض ها بکار گرفته شد.
به هرترتیب، آنچه از جانب مقامات ریاض از بعد وقوع فاجعه «منا»، به صحنه آمد، چیزی جز آشفتگی در واکنش های سیاسی و تبلیغاتی نبود؛ امری که به خودی خود، سوء مدیریت آن ها و بی کفایتی اشان را در اداره عربستان به اثبات می رساند. زیرا چنانکه شرایطی عادی بر ریاض حاکم بود و مقامات ریاض توانایی اتخاذ تصمیمات درستی را در باره ماجرای غم انگیز منا داشتند، نه تنها در برخورد با این ماجرا ، مواضع متضادی را اتخاذ نمی کردند، بلکه جان باختن اتباع دیگر کشورها را به دولت ها و ملت هایشان تسلیت می گفتند. آنچه مسلم است، دولت سعودی از سه جهت مسئولیت این حادثه و جانباختن حدود 2000تن از حجاج را به عهده دارد:
الف- این فاجعه در خاک کشوری به وقوع پیوسته که حاکمیت آن در اختیار آل سعود است و تحت حاکمیت آنها اداره می شود.
ب- حکومت آل سعود اداره مناسک حج را رأسأ به عهده گرفته و از واگذاری این مسئولیت (یا مشارکت دادن) به نهاد ها دیگر (ثالث) خود داری کرده است.
ج- در این حادثه به خصوص (که مراحلی از مناسک حج از لحاظ مکانی وزمانی است) نیز، ماموران این رژیم به طورمستقیم و انحصاری امنیت و امداد را به عهده داشته اند.
نکته بسیارمهم دیگر آنست که وقوع حادثه منا، تنها از طریق جانباختن و مجروح شدن صدها تن ازحجاج بیت ا... الحرام به دنیای اسلام آسیب نرسانده، بلکه همزمان با این خسارت بزرگ جانی در دو موضوع زیر نیز زیان های قابل توجهی به اسلام و مسلمین وارد کرده است:
1-ارائه چهره ای وارونه از باشکوه ترین فریضه اسلامی (حج)
2- ارائه چهره ای مخدوش از مسلمانان حج گزار و دیگر مسلمانان
و این موارد نیز ازجمله جرائم سنگینی است که مقامات سعودی سرانجام ناگزیر به اعتراف به نقش خود درارتکاب آن هستند. و این درحالی است هنوز در مسیر بیراهه که برای خود برگزیده اند، حرکت می کنند.
