ترکیه؛ تردید در سیاست های داخلی و خارجی

بسمه تعالی

ترکیه؛ تردید در سیاست های داخلی و خارجی

خبرگزاری تقریب: به نظر شما، رویدادها و فعالیت های سیاسی در ترکیه به چه سمت و سویی در حرکت است و در پی کودتای چندماه پیش، اوضاع سیاسی در این کشور چگونه ارزیابی می شود؟

رحمت ا.. شریفی: کاش می شد فضای ترکیه مانند چند سال قبل بود و ما هم در آن فضا صحبت می کردیم: تعامل و همکاری مذاهب به همراهِ همراهی و همکاری دولت های منطقه که می توانست خاورمیانه و جهان اسلام را از این فضا نجات دهد.

اما امروز فضای ترکیه طوری است که چشم انداز روشنی دیده نمی شود و در فضای تاریک امروز ترکیه بیشتر از تقریب، شاهد تضادهای قومی و تنفرهای مذهبی در جامعه که از سوی برخی محافل دامن زده می شود، هستیم.

اشاره بنده به فضایی است امروز از نظر سیاسی، فضایی ناامید کننده محسوب می شود و حتی عوامل حزب عدالت و توسعه از مواضعی که رئیس جمهور در حوزه سیاست داخلی و خارجی اتخاذ می کند ، اظهار نگرانی می کنند و می گویند عواقب این مواضع می تواند دستاوردهای اقتصادی اخیر این کشور را زائل کند.

بر خلاف گذشته که اردوغان به دنبال تعامل مثبت بین اقوام بود امروز درگیری با کردها به مرحله ای شدیدتر از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه رسیده است. در واقع یک جنگ تمام عیار در جنوب شرق ترکیه در جریان هست و ارتش از تانک ها استفاده می کند.

توافق آتش بس با «پ ک ک» از بین رفته و از این فراتر، 15 نفر از رهبران احزاب رسمی قانونی را تحت تعقیب قرار داده اند.

این به این معناست که دولت اردوغان از رفتارهای قبلی خود فاصله گرفته و تعاملی که با اقوام بود، به اینجا رسیده است.

از نظر مذهبی اردوغان که به قدرت رسید در مراسم شیعیان حضور یافت و بدین وسیله خواست تا سیاست های غلطی که احزاب گذشته در پیش گرفته بودند را اصلاح کند و گفت: نه شیعه و نه سنی، بلکه مسلمان محمدی هستم.ولی امروز ادبیاتش امروز به ادبیات رهبران تکفیری نزدیک است.

الان ادبیاتی که حزب حاکم در داخل، علیه مذاهب دیگر از جمله علویان و شیعیان به کار می برند، ادبیان تکفیری است. در حالی که اقلیت های مذهبی در ترکیه، کم نیستند؛ علویان بیش از 25 درصد مردم این کشور را تشکیل می دهند.

    در این فضایی که در ترکیه به وجود آمده، احزاب مخالف و منتقد، اردوغان را متهم می کنند از کودتایی که اخیرا رخ داده اطلاع نداشته است و تنها فرقه گولن عامل آن می شمارد؛ حال آن که آمریکا در پشت کودتا بوده و کسی در ترکیه باور نمی کند که، سیا پشت این قضیه نبوده است.

    از طرف دیگر در به قدرت رسیدن فرقه گولن در ترکیه، این اردوغان بود که شرایط را فراهم کرد حرف مخالفان این است که همه تاکید کردند اوج گیری گولن روند طبیعی ندارد این که او دارد مدارس خود را گسترش می دهد این بدون حمایت این کشورهای ممکن نیست چرا اردوغان این را متوجه نشد
به هر ترتیب این کودتا شرایط خاصی را در ترکیه به وجود آورد و البته اردوغان هم فضا را فضای بعد از کودتا نگه داشته است.

ادبیات اردوغان نگرانی جدی را به وجود آورده است و اردوغان امیدوار است در این بین قانون اساسی را تغییر دهد و بتواند نظام پارلمانی را که در آن وی در رأس امور خواهد بود، در ترکیه حکمفرما کند.

           نخست وزیر، رئیس مهمترین فراکسیون مجلس است این را تبدیل کند به نظام سیاستی که وقتی غبار فرو نشست ترکیه با یک سلطان جدیدی روبرو شود که نتواند این را از بین ببرد.

خبرگزاری تقریب: در باره تازه ترین مداخلات نظامی ترکیه در سوریه و عراق و شیوه موضع گیری های مقامات آنکارا در برخورد با نبردهای حلب و موصل، تحلیل های مختلف و حتی متضادی ارائه می شود. دیدگاه شما، در خصوص این مداخلات چیست ؟

رحمت ا.. شریفی: ترکیه در دوره جمهوریت (دوره آتاتورک ) در امور داخلی دیگر کشورها دخالت نمی کرد، آتاتورک وصیت کرده بود که سه کار را دولت ترکیه انجام ندهد: اول اینکه با روسیه دشمنی نکند دوم در امور داخلی عرب ها دخالت نکند سوم دنباله رو امپریالیسم نباشد.

ترکیه با تکیه به این سه اصل توانست سیاست های معقولی را در پیش بگیرد و خودش را از آتشی که در منطقه هست دور نگه دارد.

اما امروز این سه اتفاق افتاد: ترکیه الان با روسیه که سابقه درگیری شدید و قطع روابط دارد؛ با آمریکا که، سیاست های اردوغان با واشنگتن هماهنگ می شود و در رابطه با عرب ها که بی پروا به میدان سوریه پرید.... مردم می گویند این راهبرد جمهوریت نبود.

اردوغان دو نیت در سوریه و عراق دنبال کرد. اردوغان به تصور اینکه نظام سوریه سریع فرومی ریزد، وارد این ماجرا شد و تصور کرد در غوغای خاورمیانه یک حوزه نفوذی در شمال عراق و سوریه به دست می آورد، هم از منابع انرژی استفاده می کند و هم انتقال انرژی را فراهم می کند، هم کردها را کنترل می کند، هم در خاورمیانه یک طرف می شود.

کوشید در سوریه از شکل گیری نوار کُردی از شمال عراق تا مدیترانه را جلویش را بگیرد (در شمال حلب)
این مسیر را مدعی است که نباید کردها وارد شوند، به دنبال این هست که ارتباط زمین خود با جهان عرب برقرار بماند و ارتباط کردها به مدیترانه هم وصل نشود.

در شمال عراق هم به دنبال این هست که سهمی از نفت موصل و اربیل ببرد حسرت این را می خوردند همیشه که این ها چرا در تقسیم امپراطوری عثمانی به ترکیه تعلق نگرفته است.

اردوغان در صحنه تبلیغات ادعا می کندکه این ها می خواهند بیایند سنی ها را بکشند در واقع تعابیری از حشد الشعبی به کار می برند که آن ها را بدتر از داعش معرفی می کنند.

وی قرارداد لوزان را زیر سوال می برد که مرز ترکیه که امپراطوری اسلامی نیست امپراطوری عثمانی از بین رفت چند کشور به وجود آمد که یکی ترکیه است. می گویند قرارداد لوزان را نباید می پذیرفتیم
یعنی مرزهای غرب و جنوب ترکیه را به رسمیت نمی شناسد.

خبرگزاری تقریب: روابط آمریکا و ترکیه را به ویژه با توجه به نتایج انتخابات آمریکا، چگونه ارزیابی می کنید؟

رحمت ا.. شریفی: در ترکیه برخی از سیاستمداران از جمله اردوغان، در تحلیل سیاست خاورمیانه ای آمریکا و جنگ اول آمریکا در خلیج فارس مدعی بودند هدف یورش غرب به شرق ترکیه است و دیر یا زود دامنه این یورش به ترکیه خواهد رسید و دنبال این بودئد که هیچ وقت سیاست های آمریکا را دنبال سیاست ترکیه تعریف نکند.

بعد از کودتای اخیر ترکیه به این نتیجه رسیدند که آمریکا در ترکیه به دنبال اثبات قدرت هست به دنبال خرد کردن کشورهای بزرگ است تا این ها کشورهای کوچکی باشند که نیازهای خود را از طریق کدخدا حل کند
الان ترکیه هیچ اعتمادی به آمریکا ندارد. الان آمریکایی ها از حمایت کردهای شمال ترکیه درست برنمی دارند و نه گولن را تحویل می دهند.

این آنکارا را عصبی کرده با این حال دولت ترکیه و اردوغان امیدوار هست به دلیل موقعیت ژیوپلتیک ترکیه و موقعیتی که آمریکا در منطقه دارد. به هر حال آمریکایی ها اینها را به گروه هایی مثل ی پ ی نمی فروشند و این همکاری استراتژیک را حقظ می کنند.

ترکیه امیدوار هست در دوره ترامپ و بازگشت به توجه بیشتر به سیاست های داخل فضایی ایجاد شود که ترکیه بتواند از فشاری که از منطقه تحمل می کندخالی شود و از حمایت آمریکا برخوردار شود.