دو سال از تنش سياسي ميان ايران و عربستان و قطع روابط ديپلماتيک که نتيجه حمله عدهاي افراد خودسر به سفارت و کنسولگري اين کشور در ايران بود، ميگذرد. از پايان سال گذشته با آغاز دوباره مذاکرات هيأت ايراني با مقامات عربستاني اعزام حجج ايراني با يکسال وقفه از سرگرفته شد و زائران ايراني هم امسال به مکه رفتند. حال رسانهها از سفر هيأت عربستاني به ايران براي بررسي پرونده حمله به اين سفارت خبر ميدهند. در ماههاي گذشته مقامات عربستاني ادعا کردند که ايران به هيأت ديپلماتيک اين کشور براي سفر به ايران و بررسي وضعيت سفارت، مجوز ورود نداده است اما وزارتخارجه اين موضوع را تکذيب و اعلام کرد که فرايند صدور ويزا و ارسال آن به عربستان بهدليل نداشتن روابط ميان دو کشور به طول انجاميده است.
روزنامه کويتي «الجريده» به نقل از يک منبع آگاه ايراني از سفر قريبالوقوع هيأت عربستاني براي ارزيابي خرابيهاي ناشي از حمله به سفارت و کنسولگري عربستان در تهران و مشهد خبر داد.
در همين راستا، گلفنيوز نوشت: يک هيأت ديپلماتيک عربستاني بعد از عيد قربان براي ارزيابي آسيبهاي ايجاد شده به اماکن ديپلماتيک متعلق به اين کشور در تهران و مشهد، به ايران سفر ميکند. روزنامه کويتي الجريده روز گذشته با استناد به اظهارات يک منبع آگاه ايراني خبر داد که اين هيأت درست بعد از عيد قربان به ايران سفر خواهد کرد.
گلفنيوز نوشت: به گفته اين منبع آگاه، تيم ارزيابي سعودي ابتدا قرار بود، دو ماه پيش به ايران سفر کند اما اين ديدار بهدليل اختلافاتي که سعوديها و ايرانيها درباره برنامه اين هيأت و ديدارهاي احتماليشان با مقامات ايراني داشتند، به تعويق افتاد.
بهرام قاسمي، سخنگوي وزارتخارجه اوايل مرداد ماه سال جاري درباره سفر هيأت عربستاني به ايران و ادعاي اين کشور مبنيبر عدم صدور مجوز به هيأت اين کشور براي سفر به تهران اظهار کرد: اين سخنان مغلوط و غيرواقعي است؛ به نظر ميرسد اين اظهارات بدون هماهنگي با مقامات ذيربط و آگاه در وزارتخارجه عربستان صورت پذيرفته است.
سخنگوي وزارت امورخارجه تأکيد کرد: توافق انجام شده در اين خصوص دوطرفه و به صورت متقابل بوده و پس از پذيرش اصل عمل متقابل توسط وزارتخارجه سعودي، رواديد هيأت مذکور حدود يک ماه قبل توسط طرف ايراني صادر شد.
قاسمي تصريح کرد: مجوز پرواز اختصاصي هيأت مذکور در کوتاهترين زمان صادر و قرار بود اين هيأت هشتم مرداد ماه وارد تهران شود اما خود آنها در خواست کردند براي کسب آمادگي لازم، سفر به تعويق بيفتد.
قاسمي همچنين افزود: به نظر ميرسد طرف سعودي پس از مشاهده حسننيت و سرعت اقدامات طرف ايراني غافلگير شده و طبق معمول شروع به بهانهگيري و فرافکني کرده است که با وجود مستندات صدور ويزا و مجوز پرواز، جايي براي بهانهجويي و توجيه تعلل طرف سعودي باقي نميماند.
اين درحالي است که پايگاه خبري گلفنيوز به نقل از منبع آگاه نوشت: عربستان از پاسخ ايران در اين موضوع قانع نشده است و خشم خود را از کندي فرايند اعطاي ويزا به هيأت عربستاني از سوي ايران اعلام کرده است. اين منبع آگاه الجريده اظهار کرده است که هيأتسعودي درخواست ديدار با قضات و مقامهايي را داشتند که در پي حادثه حمله به سفارت و کنسولگري در تهران و مشهد پيگير مسئله بودند اما وزارتخارجه ايران اعلام کرد که نميتواند اين ديدارها را برنامهريزي و ساماندهي کند.
تنشهاي ميان ايران و عربستان در ماههاي اخير با اعزام حجاج ايراني به عربستان کاهش يافته است و شواهدي هم از تلاش دوجانبه ايران و عربستان براي بهبود روابط مشاهده ميشود. پس از ديدار کوتاه وزيرخارجه ايران با همتاي سعودي خود در استانبول، دست دادن اين دو نشانه تمايل عربستان براي برقراري دوباره رابطه با ايران تعبير شد.
پس از آن، بازهم نشانههايي از تحرکات مثبت عربستان ديده شد و حتي مقامات سعودي درباره بازگشت وآغاز کار سفير قطر در تهران واکنش نشان ندادند. برخي حتي تصميم وليعهد سعودي براي تغيير وزيرخارجه فعلي اين کشور را در راستاي همين امر تلقي کردند.
در گزارش پايگاه خبري گلفنيوز هم به اين موضوع اشاره شد و براساس گفتههاي اين منبع آگاه، تنشها ميان دو کشور تا حدودي در پي پذيرش حجاج ايراني براي شرکت در مراسم حج امسال کاهش يافته و اين کاهش تنشها در پي آمادهسازي حجاج و ديدارها ميان مقامهاي سازمان حج و ديپلماتهاي ايراني با مقامهاي سعودي براي هماهنگي لازم، صورت گرفته است.
هيأتايراني بارها در گزارشهاي خود مواضع مثبت سعوديها در خلال گفتوگوها را به تهران مخابره کردهاند. براساس گزارش اين پايگاه خبري، هيأت ايراني قرار است بعد از سفر تيم ارزيابي سعودي، از عربستان ديدار داشته باشد و اميدها براي کاهش تنشها و بازشدن فصل جديد در روابط بين دو کشور افزايش يافته است. گلفنيوز نوشت: اين منبع آگاه گفته ايرانيها به دنبال حلوفصل اختلافها و بازگشايي روابط ديپلماتيک هستند. از نظر ايرانيها حضور تيم سعودي در ايران، نشاندهنده تمايل عربستان به بازشدن مسير روابط ديپلماتيک است. اين منبع آگاه افزود: ضرورت ايجاد کانالهاي ارتباطي مستقيم ميان دو کشور براي حل اختلافات منطقهاي که شامل چندين پرونده در منطقه ميشود، موضوعي است که طي ديدار کوتاه و تصادفي ميان وزيرخارجه دو کشور (ايران و عربستان) در ترکيه مطرح شد.
ايرانيان برادران ديني عربستان هستند
پس از انتشار اين خبر، خالد الفيصل، امير مکه هم در يک نشست خبري درباره حج اعلام کرد که ايرانيان برادران ديني عربستان هستند. به گزارش اسپوتنيک، او در ادامه خاطرنشان کرد: اميدوارم حجاج ايراني پس از ايام حج و بازگشت به وطن خود به نيکي از ما ياد کنند. امير مکه با بيان اينکه پس از تنشهاي فراواني که ميان دولت ايران و عربستان در سال ۲۰۱۵ ميلادي و پس از فاجعه منا و کشمکشهاي فراوان ميان دو طرف درباره تأمين امنيت حجاج ايراني در ايام حج روي داد، تأکيد کرد که ورود برادران ايراني به سرزمين مقدس را گرامي داشته و به آنها خوشامد ميگوييم. خالد الفيصل تصريح کرد که تاکنون حجاج ايراني مشکلي در مراسم حج امسال نداشتهاند و اميدواريم آنها بتوانند با آسايش به انجام مناسک حج بپردازند.
سياست مبتنيبر گفتمان همسايگان
پيش از اين وزيرخارجه کشورمان درباره بهبود روابط با عربستان گفته بود که ايران تمام اقدامات لازم را انجام داده است و اين بار نوبت سعوديهاست تا قدم بردارند و نشان دهند که تمايل به برقراري روابط با ايران دارند. روز گذشته نيز محمدجواد ظريف در گفتوگويي به مناسبات هفته دولت به بيان برنامه آينده وزارتخارجه کشورمان پرداخت.
او درباره روابط ايران و عربستان گفت: بسيار خوشحال هستيم با تلاشي که برادران خوب ما در بعثه مقام معظم رهبري و در سازمان حج به عمل آوردند و مذاکرات بسيار خوبي که در طول يک سال گذشته با مسئولان عربستانسعودي داشتند، توافقات خوبي براي برگزاري حج انجام شد و تاکنون هم با سربلندي و با عزت اين مراسم برگزار شده و اميدواريم حجاج عزيز کشور ما و ساير حجاج کشورهاي اسلامي از اين مراسم معنوي و از اين گردهمايي بزرگ مسلمانان جهان با معنويت و با بهرهبرداري کامل از اين مراسم به کشورمان و کشورهايشان برگردند.
ظريف تأکيد کرد: جمهورياسلامي همواره خواهان روابط حسن همجواري و همکاري در منطقه بوده است. سياست ما، سياست مبتنيبر گفتمان همسايگي است. گفتمان همسايگي به اين معنا است که شما باهمسايگانتان ضرورتا بايد روابط مبتني بر احترام متقابل داشته باشيد. به خاطر اينکه در يک محله شما نميتوانيد در کنار ناامني، امنيت داشته باشيد. ما نياز داريم منطقهاي امن و قدرتمند داشته باشيم. ما معتقد هستيم که قدرت منطقه ما با اتکاي به مردم منطقه، با اتکاي به ارتباطات و هماهنگيهاي بين کشورهاي منطقه تأمين ميشود. خارجيها نميتوانند براي منطقه ما قدرت و امنيت ايجاد کنند. اعتقاد داريم که هر زمان که همسايگان ما آمادگي داشته باشند، ايران را يک همکار و يک همسايه قدرتمند و خواهان تعامل و همکاري خواهند ديد.
حال بايد ديد که اين هيأت عربستاني چه رويکردي در ايران خواهند داشت و پس از رايزنيهاي دو کشور شرايط براي بهبود روابط فراهم خواهد شد. در دوسال گذشته کشورهاي منطقه و حتي اروپايي نتوانستند موافقت سعوديها را براي ميانجيگري ميان تهران و رياض به دست آورند اما اکنون به نظر ميرسد سعوديها قصد مذاکره مستقيم با ايران دارند.
خبرگزاری تقریب تنها اقدام به انتشار مطلب فوق نموده و نسبت به صحت و سقم آن هیچگونه مسئولیتی را نمی پذیرد