وحدت اسلامى، از مهمترین ایدهها و آرمانهایى است که مسلمانان جهان از صدر اسلام تاکنون، بر مبناى تعالیم عالیه اسلامى و دیانت حقّه توحیدى، پیگیر آن بوده و در مقابله با دشمنان اسلام و مسلمین، بهعنوان یک نظریه یا یک راهبرد، در ابعاد و اشکال مختلف، متناسب با مقتضیات زمان، آن را ارائه نمودهاند. کتاب حاضر که در دو جلد منتشر شده، پژوهشى است پیرامون وحدت مسلمانان در جهان اسلام و ارزیابى جریان وحدت و منادیان آن در جامعه اسلامى.
جلد نخست در سه فصل تنظیم شده است. سید احمد وثقی، نویسنده کتاب، در فصل اول و دوم، ابتدا به مسئله وحدت و تفرقه در منابع اصیل و اوّلیه اسلامى و سپس زمینه و سابقه تاریخى وحدت و تفرقه در جهان اسلام میپردازد. در این بررسی توجه ویژهای به دو قرن سیزدهم هجرى / نوزدهم میلادى و نیز چهاردهم هجرى / بیستم میلادى داشته و مسئله وحدت را بر اساس تحولات درونى جهان اسلام و روابط غرب با مسلمانان، از نظر سیاسى، دیپلماتیک، فکرىـ فرهنگى و اقتصادىـ اجتماعى بررسی کرده است.
این بررسی بیشتر با عنایت به دوره امپراتورى عثمانى و بهخصوص دوران سلطنت سلطان عبدالحمید دوم و سیاست پاناسلامى او صورت گرفته است. در فصل سوم اندیشه و عملکرد سید جمالالدین اسدآبادى بهعنوان اولین و برجستهترین مصلح و متفکر دینىـ سیاسىای که در خصوص وحدت و یکپارچگى جهان اسلام تلاش نموده، طرح و بررسى شده است.
جلد دوم از دو فصل تشکیل شده است. فصل اول، از فعالیتهاى وحدتجویانه در مصر و سوریه و حجاز بحث مىکند. این فصل کوششهاى محمد عبده، عبدالرحمن کواکبى، سید محمد رشیدرضا و امثال آنان را توضیح مىدهد و اهداف دارالتقریب (مانند ایجاد حسن تفاهم در بین پیروان مذاهب) را بررسى مىکند. در این فصل همچنین از ارزش وحدت و نقش آن در حفظ عزت مسلمین سخن به میان آمده، ریشهها و عوامل تفرقه مطرح گشته و راهحلهایى براى تقویت وحدت بیان شده است.
فصل دوم به بیان فعالیتهای علما و مراجع بزرگی که در عراق و لبنان مىزیسته و نقش مؤثرى در حفظ وحدت مسلمین داشتهاند اختصاص یافته است. در این فصل کوششهاى بىدریغ مرحوم سید شرفالدین بررسى شده و فشردهاى از اهداف او از نوشتن کتابهاى فصول المهمه، المراجعات، النص و الاجتهاد بیان شده است. همچنین کوششهاى فداکارانه شخصیتهاى برجستهاى چون علامه سید محسن امین، میرزا محمدحسن شیرازى و آیتالله کاشفالغطا بررسى شده است.
تبیین و بررسى کوششهاى مرحوم شیخ عبدالکریم زنجانى، آیتالله محمدتقى حکیم و آیتالله سید محمدباقر صدر پایانبخش کتاب است. یادآور مىشود در ابتداى جلد نخست، مقدمة با ارزشى از مرحوم استاد محمدتقى جعفرى به چاپ رسیده است که شامل این عناوین است: امت واحده اسلامى، تعریف معناى کلى دین، ریشه امت اسلامى، مبناى وحدت اسلامى، وحدت امت اسلامى و طرق وصول به آن.
سید احمد موثقى، استراتژى وحدت در اندیشه سیاسى اسلام (جلد1 ـ 2)، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، 1370 و 1371.
منبع: خبرگزاری فارس
جلد نخست در سه فصل تنظیم شده است. سید احمد وثقی، نویسنده کتاب، در فصل اول و دوم، ابتدا به مسئله وحدت و تفرقه در منابع اصیل و اوّلیه اسلامى و سپس زمینه و سابقه تاریخى وحدت و تفرقه در جهان اسلام میپردازد. در این بررسی توجه ویژهای به دو قرن سیزدهم هجرى / نوزدهم میلادى و نیز چهاردهم هجرى / بیستم میلادى داشته و مسئله وحدت را بر اساس تحولات درونى جهان اسلام و روابط غرب با مسلمانان، از نظر سیاسى، دیپلماتیک، فکرىـ فرهنگى و اقتصادىـ اجتماعى بررسی کرده است.
این بررسی بیشتر با عنایت به دوره امپراتورى عثمانى و بهخصوص دوران سلطنت سلطان عبدالحمید دوم و سیاست پاناسلامى او صورت گرفته است. در فصل سوم اندیشه و عملکرد سید جمالالدین اسدآبادى بهعنوان اولین و برجستهترین مصلح و متفکر دینىـ سیاسىای که در خصوص وحدت و یکپارچگى جهان اسلام تلاش نموده، طرح و بررسى شده است.
جلد دوم از دو فصل تشکیل شده است. فصل اول، از فعالیتهاى وحدتجویانه در مصر و سوریه و حجاز بحث مىکند. این فصل کوششهاى محمد عبده، عبدالرحمن کواکبى، سید محمد رشیدرضا و امثال آنان را توضیح مىدهد و اهداف دارالتقریب (مانند ایجاد حسن تفاهم در بین پیروان مذاهب) را بررسى مىکند. در این فصل همچنین از ارزش وحدت و نقش آن در حفظ عزت مسلمین سخن به میان آمده، ریشهها و عوامل تفرقه مطرح گشته و راهحلهایى براى تقویت وحدت بیان شده است.
فصل دوم به بیان فعالیتهای علما و مراجع بزرگی که در عراق و لبنان مىزیسته و نقش مؤثرى در حفظ وحدت مسلمین داشتهاند اختصاص یافته است. در این فصل کوششهاى بىدریغ مرحوم سید شرفالدین بررسى شده و فشردهاى از اهداف او از نوشتن کتابهاى فصول المهمه، المراجعات، النص و الاجتهاد بیان شده است. همچنین کوششهاى فداکارانه شخصیتهاى برجستهاى چون علامه سید محسن امین، میرزا محمدحسن شیرازى و آیتالله کاشفالغطا بررسى شده است.
تبیین و بررسى کوششهاى مرحوم شیخ عبدالکریم زنجانى، آیتالله محمدتقى حکیم و آیتالله سید محمدباقر صدر پایانبخش کتاب است. یادآور مىشود در ابتداى جلد نخست، مقدمة با ارزشى از مرحوم استاد محمدتقى جعفرى به چاپ رسیده است که شامل این عناوین است: امت واحده اسلامى، تعریف معناى کلى دین، ریشه امت اسلامى، مبناى وحدت اسلامى، وحدت امت اسلامى و طرق وصول به آن.
سید احمد موثقى، استراتژى وحدت در اندیشه سیاسى اسلام (جلد1 ـ 2)، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، 1370 و 1371.
منبع: خبرگزاری فارس