تقریب بررسی میکند/ ترجمه کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن»
گزارش| آذرشب: این کتاب گویای منظومه فکری مقام معظم رهبری است/استقبال جهان عرب از این کتاب تقریبی
کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن (مجموعه سخنان مقام معظم رهبری) توسط دکتر محمد علی آذر شب به زبان عربی چاپ و منتشر شده است.
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، مباحث ضروری دین را از نگاه مقام معظم رهبری بیان کرده و بازتاب نگاه نو و بدیع معظم له به مفاهیم دینی است.
این کتاب که در سال 1392توسط انتشارات صهبا به چاپ رسیده است، سلسله جلسات مقام معظم رهبری در مسجد امام حسن مجتبی (ع) مشهد مقدس که در سال 1353 شمسی برگزار شده را ارائه کرده است.
حضرت آیت الله خامنه ای در روزهای آخر تابستان سال 1353 هر روز ماه مبارک رمضان بعد از نماز ظهر و عصر قرآن به دست پشت تریبون می ایستادند و یک ساعت با حرارت سخنرانی می کردند که حاصل این سخنرانی ها در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن گردآوری شده است.
کتاب حاضر کتابی منحصر به فرد در زمینه اندیشه اسلامی است؛ عموم کتابهایی که با نام اندیشه اسلامی یا اصول یا عقاید نوشته شده اند، اصول اعتقادی دین را بیشتر به عنوان مفاهیم ذهنی تلقی کرده و در مقام اثبات و درستی این اصول و پاسخگویی به شبهات مطرح شده هستند؛ برخلاف این کتاب ها، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، مباحث ضروری دین را به گونه ای تعهدآفرین معرفی کرده است.
این کتاب با مبنا قرار دادن آیات قرآن برای تبیین اصول اعتقادی اسلامی، کتابی است وحدت آفرین برای امت اسلامی، معظم له در آن زمان در دست های پنهان استعمار را در ایجاد اختلاف بین امت اسلامی به خوبی می دیدند، لذا با تکیه اصول اساسی اعتقادی اسلامی مانند توحید زمینه وحدت امت اسلامی را فراهم آورده اند.
ترجمه عربی کتاب
این کتاب با ترجمۀ عربی محمدعلی آذرشب به نام «مشروع الفکر الإسلامی فی القرآن» ترجمه و چاپ شده است.
جلسات رهبر معظم انقلاب در مسجد کرامت مشهد در اسفند سال ۱۳۵۲ به وسیلهٔ ساواک تعطیل شد. پس از این تعطیلی، ایشان در جلسات مختلفی به سخنرانی و تبلیغ میپرداختند. یکی از این محافل مسجد امام حسن مجتبی بود که در آنجا به اقامهٔ نماز جماعت و طرح تازهای برای سخنرانیهایش میپرداختند و عنوان آن «طرح تبیین رئوس و اصول کلی اندیشهٔ اسلامی با تکیه بر قرآن کریم» بود.
در این طرح قرار بود، اصول اصلی اعتقادات اسلامی مستند به آیات قرآن بررسی و تبیین شود؛ این مباحث در ماه رمضان سال ۱۳۵۳ شمسی مطرح شد. مجموعهٔ این مباحث در چند مرحله برای چاپ آماده شد و به انتشار رسید. در ابتدا کتابچهای از خلاصهٔ مباحث در سال ۱۳۵۴ منتشر شد؛ اما صورت کامل و پیادهشدهٔ همهٔ سخنرانیها بعد از انقلاب انجام شد. پس از وقوع انقلاب اسلامی نیز تا مدتها انتشار متن کامل سخنرانیها ممکن نشد. البته بخشهایی از آن در قالب جزوهها و کتابچههایی در دسترس قرار میگرفت. که مجموعهٔ سخنرانیها در سال ۱۳۹۲ در قالب کتابی با نام «طرح کلی اندیشهٔ اسلامی در قرآن» از سوی «مرکز صهبا» منتشر شد.
در این سخنرانی ها کوشیده شده است که مهمترین پایه های فکری اسلام از سازنده ترین و زنده ترین ابعادش در خلال آیات رسا و روشن قرآن جستجو شود.این کتاب در چهار فصل تدوین شده است که عبارتند از: 1- ایمان 2- توحید 3- نبوت 4- ولایت. در هر فصل پس از مقدمه ای کوتاه، به ذکر آیات مربوطه و ترجمه آن اکتفا شده است.
کتاب از دیدگاه دیگران:
ابوالحسن مالکی میگوید: ماه رمضانی که عرض میکنم خدمت شما تازه مسجد امام حسن مجتبی علیهالسلام را بازسازی هم کرده بودند. هنوز کامل نبود که ماه رمضانی شد و کل ماه رمضان ظهرها ایشان در مسجد یک بحث سنگین و عمیق را شروع کردند که جمعیت هم خیلی استقبال میکرد. مسجد پر بود. پشت مسجد یک گاراژی بود که همین الآن هم هست، آنجا هم افراد میآمدند، مینشستند و استفاده میکردند. چون داخل جا نبود ما هم که جوان بودیم ظهرها برای نماز به آنجا میرفتیم. سلسله مباحثی را که ایشان آنجا بحث کردند -که این کتاب طرح کلی اندیشههای اسلامی در قرآن چکیدهٔ همان مباحث ماه رمضان ایشان است- عمدتاً مباحث زیربنایی اعتقادی است؛ یعنی بحث توحید هست، نبوت و ولایت که به این سه تا محور بیشتر نتوانستند برسند و عمدتاً هم با استفاده از آیات قرآن مجید بود».
رهبر معظم انقلاب، خود دربارهٔ اهداف و چگونگی آن برنامه و سخنرانیها اینطور توضیح میدهد:بنده یک ماهِ رمضان در مسجد امام حسنِ مشهد سخنرانیِ مستمر سی جلسهای داشتم. آن زمان به ضبط سخنرانیها خیلی اهمیت داده نمیشد؛ اما استثنائاً همهٔ این سی سخنرانی ضبط شدهاست. در آن سخنرانیها راجع به توحید، امامت، ولایت، نبوّت و سایر مباحث اساسی بحث شدهاست که الان هم آنها را تأیید میکنم. اینها پایههای فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی بود؛ اگرچه ما آن موقع امیدوار نبودیم که نظام اسلامی شش، هفت سال دیگر محقّق شود. میگفتیم اگر پنجاه سال دیگر هم ایجاد نشود، بالاخره پایههای فکریاش اینهاست. آن کار، جهت دادن به فکر نسل جوانِ آن روز بود.
ویژگیهای کتاب
این کتاب با کتابهای متعددی که با عنوان اندیشه اسلامی یا اصول عقاید به رشته تحریر درآمدهاند متفاوت است. از نظر مؤلف کتابهایی که به اصول اعتقادی دین پرداختهاند یک سری مفاهیم ذهنی هستند و در مقام اثبات درستی این اصول و پاسخگویی به شبهات، مطرح شدهاند. برخلاف این کتابها، «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» مباحث ضروری دین را به گونهای دیگر معرفی کردهاست. یعنی در کتاب، اصول اساسیِ اعتقادی دین، مبتنی بر آیات قرآن به مخاطب عرضه شدهاست، به طوری که این اصول اعتقادی از سطح مفاهیمی ذهنی خارج شده و رنگ و بوی عملی گرفتهاند.
* اولین ویژگی این کتاب اینست که از جنس کتابهای کلامی نیست که روند اثبات و نفی در پیش گرفته باشد، بلکه اصول اصلی اندیشه اسلامی را از روی آیات قرآن و بر مبنای توضیح مسائل اساسی دین تبیین کردهاست.
* ارائه نمایی کلی از اندیشه اسلامی به جهانیان است، نه فقط مسلمانان، بلکه یکایک انسانها، چه موحد و چه غیر موحد. هر کس، با هر ایده و تفکری، میتواند مخاطب این کتاب باشد
* تعریفی دوباره از دین به مخاطب دادهاست. تعریفی که دین را تنها مجموعهای از اصول فکری یا عملیِ مجزا نمیداند، بلکه آن را مجموعهای متحد تعریف میکند که با نظمی خاص در کنار هم قرار گرفتهاند.
* ارائه نگاهی کلی از تفکر توحیدی، با در نظر داشتن شئون مختلف زندگی بشر
*نگاهی نو به مفاهیم دینی؛ اگرچه کلمات، کلماتی هستند که مکرر به گوش شنونده رسیدهاست، اما ابعادی تازه میبخشید که در آن روزگار مورد انتقاد قرار میگرفت
*انطباق مباحث آن با سیره سیاسی امامان شیعه
* توجه ویژه به درد اصلی جوامع بشری و مسلمانها: ضعف ایمان. وی، حقیقت ایمان را به مخاطبان خود معرفی میکند؛ و تشریح میکند که این باور آگاهانه و تعهدآور، اگر درست شناخته شود، همچون روحی که جسم را به حرکت درمیآورد، عقاید را به صحنه زندگی و اجتماعات بشری وارد کرده و آنگاه، این ایمان، انسان ساز و جامعه ساز خواهد شد.
*وحدت آفرین بودن مباحث آن برای امت اسلامی
*آموزش شیوه تدبر و تعمق در قرآن به مخاطبان
*توجه خاص به جوانان: مخاطب اصلی این جلسات، عموماً قشر جوان هستند
دکتر آذرشب، علاوهبر عهدهداربودن مدیریت گروه عربی دانشگاه تهران و تأسیس چندین و چند مرکز علمی، به تألیف و ترجمۀ ۶۰ کتاب همت گمارده و سردبیر مجلات معتبر عربی بوده است؛ از همه مهمتر اینکه ایشان موردِ اعتماد رهبر انقلاب بوده و کار خطیر ترجمۀ بسیاری از خطبههای نمازجمعه و پیامها و سخنان ایشان را برعهده داشته است.
محمد علی آذرشب، مترجم عربی این کتاب در گفتگو با خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، گفت: کتاب مذکور عبارت است از مجموع 29 سخنرانی مقام معظم رهبری قبل از انقلاب اسلامی که در ماه مبارک رمضان در مشهد مقدس ایراد کردند.
وی افزود: در این 29 سخنرانی، اولا دیدگاههای مقام معظم رهبری نسبت به شرایط جامعه آن روز و آینده جهان اسلام و همچنین نظرات ایشان در مورد ضرورت بازگشت به تمدن نوین اسلامی منعکس شده است؛ به عبارت دیگر آنچه امروز مقام معظم رهبری درباره تمدن نوین اسلامی می گوید، مطلب جدیدی نیست، بلکه موضوعی است که 44 سال پیش آن را مطرح کرده و به دنبال آن بوده اند.
آذرشب ادامه داد: این مجموعه سخنرانی های مقام معظم رهبری، حاوی مطالب احیاگری است که در شرایط جامعه آن روز بسیار نو، حساس، الهام بخش و مفید بوده است.
وی افزود: سخنان مقام معظم رهبری که در آن روزها در مشهد ایراد شد، بر روی نوار کاست ضبط شده بود که پیاده سازی شد و مختصر ویرایشی بر روی آنها صورت گرفت و تحت عنوان «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» به چاپ رسید.
آذرشب تصریح کرد: این کتاب به زبان عربی در بیروت ترجمه شد، اما ترجمه آن تا حدودی تحت اللفظی و حاوی مطالب تکراری و همچنین حاوی مطالبی است که برای یک عرب زبان مفهوم نیست؛ به همین دلیل، سعی بنده در ترجمه کتاب این بوده است که آن را به زبان عربی سلیس ترجمه کنم، مطالب تکراری را حذف کنم و مطالبی که برای یک عرب زبان مفهوم نیست را به گونه ای بنویسم که برای فهم عمومی جهان عرب مفید باشد.
وی افزود:این کتاب به گونه ای ترجمه شده است که حجم آن تقریبا نصف حجم ترجمه عربی آن در بیروت است و در جهان عرب مورد استقبال زیادی قرار گرفته و در مدت خیلی کوتاهی چندین بار توسط انتشارات صهبا، تجدید چاپ شده است.
آذر شب اظهار داشت: این کتاب در برخی از دانشگاههای ایران و خارج از کشور، برای رشته های علوم انسانی به عنوان کتاب درسی تعیین شده و برای کسانی به دنبال متون عربی اسلامی هستند، مفید است.
وی در پایان خاطر نشان کرد که این کتاب می تواند گویای تاریخ انقلاب و گویای منظومه فکری مقام معظم رهبری و همچنین روشنگر و احیاگر متون اسلامی است.
گفتنی است، این کتاب با ترجمۀ دکتر فضلالله نیکآیین مترجمان نامآشنای زبان انگلیسی به نام « Islamic Thought in the Quran» به زبان انگلیسی نیز ترجمه و چاپ شده است.
نسخۀ چاپی این کتاب از سایت www.jahadi.ir/na قابل خریداری است. همچنین ترجمۀ عربی و انگلیسی آن در سایت www.sahbabooks.com قابل دریافت است.