نگاهي تحليلي به كابينه جدید لبنان

به گزارش حوزه بین الملل خبرگزاری تقریب، غلامحسین احمدی کارشناس مسائل غرب آسیا طی یادادشتی، به تحلیل کابینه جدید لبنان پرداحته است که مشروح آن را در زیر مشاهده می کنید:

خلاصه مديريتي:
انتخابات پارلمانی لبنان اردیبهشت ماه سال جاري برگزار و گروه طرف دار مقاومت توانست بیش از 70 کرسی از 128 کرسی پارلمان را كسب کند. همچنين سعد الحریری از سوي ميشل عون رئيس جمهور اين كشور به عنوان نخست وزير معرفي و با حمایت اکثریت پارلمان از ايشان، وي به عنوان نخست وزیر مامور به تشکیل کابینه شد. همانطور كه پيش بيني مي شد دعواهاي سياسي بر سر سهميه وزارتي بالا گرفت و اين گروكشي سياسي، طائفه اي به مدت 9 ماه ادامه يافت تا اينكه با برآورده شدن خواسته هاي جريانات سياسي و افزايش سهميه وزارتي آنها، سرانجام دولت جدید لبنان از سوي الحريري در قالب يك فهرست 30 نفره در ۱۱ بهمن ماه جاري معرفي شد و سرانجام پارلمان اين كشور نيز در 26-11-97 با 111 رای موافق از مجموع 128 نماینده به كابينه جديد رای اعتماد داد.

فهرست دولت جدید لبنان به همراه گرایش‌های سیاسی

* سعدالحریری، نخست وزیر (جریان المستقبل)
* خانم ریا الحسن، وزیر کشور و امور شهرداری‌ها (جریان المستقبل)
* محمد شقیر، وزیر ارتباطات (جریان المستقبل)
* فیولیت الصفدی وزیر مشاور در امور زنان (محمد الصفدی/ سعد الحریری)
* حسن مراد وزیر مشاور در امور تجارت خارجی - اهل سنت مستقل از متحدان حزب الله)
* محمود قماطی وزیر مشاور در امور پارلمان (حزب الله)
* جمیل جبق، وزیر بهداشت (حزب الله)
* محمد فنیش وزیر جوانان و ورزش (حزب الله)
* الیاس ابوصعب وزیر دفاع ملی (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل از متحدان حزب الله)
* سلیم جریصانی وزیر مشاور در امور ریاست جمهوری (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل)
* البیر سرحان وزیر دادگستری (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل)
* غسان حصبانی(حاصبانی) معاون نخست وزیر و وزیر مشاور دولت (حزب القوات اللبنانیه به ریاست سمیر جعجع)
* کمیل ابوسلیمان وزیرکار (حزب القوات اللبنانیه به ریاست سمیر جعجع)
* ریچارد قیومیجیان وزیر امور اجتماعی (حزب القوات اللبنانیه به ریاست سمیر جعجع)
* جبران باسیل وزیر امور خارجه و مهاجران (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل)
* می شدیاق وزیرمشاور در امور توسعه اداری (حزب القوات اللبنانیه به ریاست سمیر جعجع)
*اکرم شهیب، وزیر آموزش و آموزش عالی (حزب سوسیالیست ترقیخواه به رهبری ولید جنبلاط)
*علی حسن خلیل وزیر دارایی (جنبش امل از متحدان حزب الله)
*حسن اللقیس وزیر کشاورزی (جنبش امل از متحدان حزب الله)
*محمد داوود داوود وزیر فرهنگ (جنبش امل از متحدان حزب الله)
*وائل ابوفاعور وزیر صنایع (حزب سوسیالیست ترقی خواه به رهبری ولید جنبلاط)
*جمال الجراح وزیر اطلاع رسانی (المستقبل)
*یوسف فنیانوس وزیر مشاغل عمومی و حمل و نقل (جریان المرده از متحدان حزب الله)
*اوادیس کیدانیان وزیرگردشگری(تشکل لبنان القوی،حزب الطاشناق-متحدحزب الله)
*منصور بطیش، وزیر اقتصاد و تجارت (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل)
*عادل افیونی وزیر مشاور در امور فناوری اطلاعات (نجیب میقاتی/ سعدالحریری)
*فادی جریصاتی وزیرامورمحیط زیست(تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل از متحدان حزب الله)
*غصان عطالله وزیر امور مهاجرین (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل از متحدان حزب الله)
*صالح الغریب وزیر مشاور در امور آوارگان (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل/ حزب دموکراتیک)
*ندی البستانی وزیر انرژی و منابع آب (تشکل لبنان القوی به رهبری جبران باسیل)

تقسيم وزارتخانه ها بين جريانات سياسي براساس نظام طائفه اي
در دولت لبنان چهار وزارت خانه مهم و تعيين كننده يعني وزارت دفاع، وزارت خارجه، وزارت كشور و وزارت دارائی از وزارتخانه هاي کلیدی محسوب می شوند و براساس تقسیم بندی طائفه اي وزارت دفاع و وزارت خارجه به مسیحیان (سهميه رئیس جمهوری وحزب جریان آزاد ملی)اختصاص مي يابد و پست وزارت دارايي در اختيار شیعیان ( سهميه رئیس مجلس) قرار مي گيرد و پست وزارت كشور هم به اهل سنت (سهيمه نخست وزیر) واگذار مي شود. لذا در اين دوره از دولت جديد هم بر اساس روال سابق سهميه ها ادامه يافت. شايان ذكر است كه در اختيار قرار گرفتن وزارت دارايي براي شيعيان از آن جهت اهميت دارد كه هر مصوبه دولت لبنان برای اینکه اجرائی شود، باید به امضاء رئیس جمهور، نخست وزیر و وزیر دارائی برسد. با توجه به اينكه رئیس جمهور و نخست وزیر از طايفه مسیحیان و اهل سنت انتخاب مي شوند، شيعيان نيز براي ايفاي نقش در مصوبات قانوني براساس قانون نانوشته تقسیم بندی های سیاسی و طائفه ای از سهميه پست وزارت دارايي براي تاثير گذاري برمصوبات استفاده مي نمايند.

در ترکیب کابینه جدید سه وزارتخانه کلیدی دولت («خارجه»، «دارایی»، «دفاع») در اختیار جریان طرفدار مقاومت است.

وزارت کشور به خانم «ریا الحسن» سپرده شد. وی نخستین زنی است که به سمت وزارت کشور منصوب می شود و از شخصیت های سُنی نزدیک به سعد الحریری مي باشد. دردولت پیشين نیز وزارت کشور برعهده «نهاد المشنوق» از سیاستمداران نزدیک به الحریری بود.

جنبش امل نیز 3 کرسی در دولت بدست آورد كه در مجموع 6 كرسي كابينه دولت در اختيار شيعيان قرار گرفت. علی حسن خلیل وزیر دارایی - حسن اللقیس وزیر کشاورزی و محمد داوود داوود به عنوان وزیر فرهنگ معرفي و انتخاب شدند. در دوره قبل تصدي وزارت فرهنگ در اختيار جريان المستقبل بود.

در كابينه جديد سه پست وزارت ورزش و جوانان، وزارت بهداشت و وزیر مشاور در امور پارلمان به حزب الله سپرده شده است. حزب الله در دولت قبل2 کرسی (وزارتخانه های ورزش و صنعت) را در اختیار داشت. وزارت بهداشت یکی از بزرگترین و فراگیرترین وزارتخانه های خدماتی در لبنان است.

جریان نزدیک به الحریری نیز در دولت جديد 5 کرسی وزارت در اختیار گرفت که مهمترین آن، پست نخست وزیری و وزارت کشور است.

حزب «نیروهای لبنانی» (القوات) به رهبری «سمیر جعجع» نيز با اصرار 9 ماهه بر خواسته هاي خود توانست تصدی 4 وزارتخانه که مهمترین آن پست معاون نخست وزیر مي باشد را بدست آورد.

جریان نزدیک به «ولید جنبلاط» رهبر حزب دروزی «سوسیالیست ترقی خواه»، نيز 2 کرسی وزارت بدست آورد و حزب مسیحی «جریان المرده» به ریاست «سلیمان فرنجیه» از متحدان حزب الله نيز توانست 1 كرسي بدست آورد و یک کرسی هم به یک نامزد مستقل اختصاص داده شد.

در كابينه جديد دولت، حزب‌الله و جریان‌های نزدیک به این جنبش یعنی التیار الوطنی الحر (ميشل عون)، أمل (نبيه بری) و المرده (فرنجیه) تعداد 18 پست وزارتي را در اختيار گرفته‌اند و از موقعیت خوبی برخوردار هستند. برخي تحلیلگران معتقد هستند كه (جریان ملی آزاد) متحد سیاسی حزب‌الله برنده اصلي كابينه خواهد بود. با توجه به اينكه طبق قانون لبنان نظرات و مباحث مطرح شده در كابينه مي تواند حداقل با يك سوم آراء اعضاء به علاوه يك به تصويب، و از آنجا كه اين جريان موفق شده است يك سوم از مجموع کرسی‌های کابینه به‌علاوه یک را دراختیار بگيرد، لذا دور از ذهن نخواهد بود كه اين جريان در مواقع خاص کابینه را به سمت و سويي كه تمايل دارد هدايت و يا با اخلال مواجه كند.

ملاحظات:

آنچه مسلم است آنكه كابينه جديد مسير روبه جلو را با اميد طي خواهد نمود و طبيعي است كه با توجه به بدهي 80 ميليارد دلاري خارجي، اين دولت از پس همه مشكلات عمده اقتصادي و اجتماعي (فساد اداري، بيكاري، مشكلات تامين برق و.. و مشكلات كسر بودجه) برنخواهد آمد، چرا كه برطرف كردن اين مشكلات زمان بر و بودجه برخواهد بود كه البته خارج از توان دولت فعلي است.

سپردن شش پست وزراتي مهم نظير وزارت دارايي، فرهنگ، ورزش و جوانان، بهداشت و كشاورزي به جريان شيعي گرچه براساس سهميه طائفه اي و كسب اكثريت كرسي هاي پارلمان توسط اين جريان صورت مي گيرد، وليكن حكايت از عملكرد موفق جريان شيعي در تصدي مسووليت هاي گذشته از جمله خدمت رساني در بخش بهداشت و درمان نيز دارد.

پرواضح است كه جريان شيعي در جامعه طائفه اي لبنان در معرض يك آزمون جدي قرار گرفته است كه هرگونه كارآمدي و يا ناكارآمدي در پستهاي واگذار شده مي تواند حاوي پيام براي جذب و يا دفع شهروندان مسيحي، دروز و يا سني باشد. گرچه عملكرد حزب الله در پست وزارت بهداشت در كابينه قبل حاكي از موفقيت نسبي بوده است وليكن در شرايط خاص و كمبود بودجه دولت فعلي و تمركز امريكا بر تحريم بخش مالي حزب الله اين حزب قطعاً با محدوديت هاي مالي بيشتري براي خدمات رساني در بهداشت عمومي مواجه خواهد بود.

از سوي ديگر جريان شيعي (حزب الله و جنبش امل) با در اختيار گرفتن پست وزارتخانه ورزش و جوانان و وزارت فرهنگ، فرصت و مجال بيشتري و اما سخت براي تاثير گذاري در حوزه فرهنگ و ورزش را در اختيار گرفته اند كه بايد براي موفقيتشان دعا كرد، البته كار در جامعه اي كه طي چندين دهه اخير از حيث فرهنگي و رفتاري بيشترين تاثير را از فرهنگ فرانسوي ها داشته است، بسيار سخت و طاقت فرسا و زمان بر خواهد بود.

گرچه جريان شيعي با فرهنگ سازي و سرمايه گذاري در مدارس المهدي و موسسات امام موسي صدر گامهاي مستحكم و خوبي براي تغيير سبك زندگي لبناني ها از جمله شيعيان برداشته اند، ولي بهره گيري از فرصت كنوني كه شايد بتوان فرصت طلايي برآن نام نهاد، مي تواند نمونه مستند و خوبي براي كارآمدي اين جريان مذهبي در لبنان طائفه اي باشد.

در پايان اميد مي رود كابينه جديد سعد الحريري بتواند فارغ از تنشهاي سياسي و اجتماعي به وضعيت آشفته اقتصادي، از بين بردن فقر و ريشه كن كردن فساد پايان دهد.

انتهای پیام/