رسیدن به قدرت از راه جنگ، اندیشه غالب طالبان است / تداوم استراتژی آمریکایی ناامنی در منطقه
محمد هاشم عصمت‌اللهی، مشاور رئیس‌جمهور سابق افغانستان با تأکید بر اینکه طالبان امروز با طالبان دیروز هیچ تفاوتی ندارد، اظهار کرد: طالبان دیروز و امروز هر دو خواهان حکومت اسلامی در افغانستان هستند و رسیدن به قدرت از راه جنگ، اندیشه غالب این گروه است.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سایر رسانه های خبرگزاری تقریب به نقل از ایکنا، این روزها همزمان با ادامه خروج غیرمسئولانه آمریکا و هم‌پیمانان این کشور از افغانستان و به حاشیه رفتن مذاکرات صلح، افغانستان بیش از پیش به میدان یک جنگ تمام‌عیار تبدیل شده است. در این میان، طالبان با نادیده‌گرفتن ادامه مذاکرات و برقراری آتش‌بس در افغانستان، بر شدت حملات خود افزوده و در طول نزدیک به دو ماه گذشته بیش از ۱۰۰ ولسوالی(شهرستان) به دست این گروه سقوط کرده است.
همچنین با ضعف مدیریت و عملکرد نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان که بسیاری از مناطق را بدون درگیری به طالبان واگذار کردند، شاهد شکل‌گیری بسیج نیروهای مردمی حول محور برخی فرماندهان جهادی در مناطق مختلف افغانستان، به خصوص در شمال این کشور هستیم. هرچند بسیج مردمی به کمک نیروهای امنیتی افغانستان آمده، اما هنوز تأثیرگذاری جدی بر تغییر معادله جنگ در افغانستان نداشته است.
محمدهاشم عصمت‌اللهی، مشاور حامد کرزای، رئیس‌جمهور سابق افغانستان، استاد سابق دانشگاه کابل و کارشناس مسائل افغانستان معتقد است طالبان امروز با طالبان دیروز تفاوتی ندارد و تغییرات بنیادین در رفتار این گروه دیده نمی‌شود، طالبان دیروز و امروز هر دو خواهان امارت اسلامی در افغانستان هستند و رسیدن به قدرت از راه جنگ، اندیشه غالب این گروه است. با وی درباره تحولات امروز افغانستان و چالشهای پیش روی آینده این کشور گفت‌و‌گو کردیم که شرح آن را در ادامه میخوانید:
ـ ابتدا درباره تحولات اخیر افغانستان توضیحاتی بفرمایید و از شرایط امروز کشورتان بگویید.
در این روزها نیروهای آمریکایی در حال خروج از افغانستان هستند، پایگاه نظامی هوایی «بگرام» تخلیه شد و بسیاری از ادوات و تجهیزات نظامی آمریکایی‌ها را خود خواستند که منهدم کنند؛ ترکیه نیز که جزء نیروهای ناتو است، پیشنهاد داده که امنیت فرودگاه بین‌المللی کابل را در اختیار بگیرد که این پیشنهاد نگرانی‌هایی در پی داشته است.
ـ خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را چگونه می‌بینید؟
آمریکا پس از ۲۰ سال حضور در افغانستان به هیچ یک از وعده‌های خود عمل نکرده و علی‌رغم وعده‌های داده شده در کنفرانس بن، لندن، توکیو و کابل برای تأمین ثبات و امنیت در افغانستان و کمک به مردم در تشکیل حکومت، هیچ دستاوردی نداشته است و تنها مسئله پروسه صلح با طالبان بود که به مدت دو سال و نیم از سوی نماینده ویژه آمریکا در این پروسه در قطر دنبال شد؛ اما جنگ همچنان ادامه دارد و آمریکا پس از خروج از افغانستان نگرانی‌هایی ایجاد کرده است.
ـ آیا با توجه به توافقات آمریکا و طالبان در پروسه صلح، همچنان باید نسبت به سرنوشت افغانستان نگران بود؟
توافق‌هایی که آمریکا با طالبان داشت، پنهانی بوده و کسی از آن اطلاع ندارد و این نگرانی وجود دارد که پس از خروج نیروهای آمریکایی چه سرنوشتی در انتظار افغانستان بوده و چه سناریویی در دست اجراست.
نگرانی دوم مربوط به درخواست ترکیه برای حفظ امنیت فرودگاه کابل است؛ زیرا ترکیه در زمان جنگ سوریه و بحران در عراق، از مسیر فرودگاههای خود زمینه ورود و خروج داعش را ایجاد کرد و این نگرانی به این دلیل است که ترک‌ها از طریق فرودگاه افغانستان، بستری برای ورود داعش و جریان‌های تکفیری فراهم کنند.
آمریکا در ابتدا با استراتژی خلق و مدیریت بحران، کار خود را در افغانستان آغاز و جنگ‌های نیابتی را سامان داد و جریان‌های تکفیری را وارد عراق و سوریه کرد، اکنون نیز این نگرانی وجود دارد که یک بار دیگر منطقه را به آشوب بکشد.
ـ آیا موضع و واکنش مردم افغانستان در برابر بحران‌های این کشور را قابل قبول می‌دانید؟
مردم افغانستان اعم از شیعه و سنی در تمام این مدت با یکدیگر تعامل داشتند و روابطشان براساس تعامل بود نه تقابل؛ هر چند آمریکایی‌ها خواهان تقابل بودند نه تعامل.
مردم افغانستان باید بدانند و هوشیار باشند که پشت سر هر تحولی، فتنه آمریکایی و سعودی در دستور کار است و در چنین شرایطی بصیرت‌افزایی مردم بسیار مهم است و باید حساس باشند و تحولات را آگاهانه دنبال کنند، از جامعه افغانستان نیز می‌خواهیم که به مردم امید داده و بصیرت‌افزایی داشته باشند تا از این مقطع تاریخی به شایستگی عبور کنیم.
ـ این که گفته می‌شود طالبان امروز با طالبان دیروز تفاوت دارد، صحیح است و امروز این جنبش چگونه ماهیتی دارد؟
طالبان امروز با طالبان دیروز تفاوتی ندارد و تغییرات بنیادین در رفتار این گروه دیده نمی‌شود، طالبان دیروز و امروز هر دو خواهان امارت اسلامی در افغانستان هستند و رسیدن به قدرت از راه جنگ، اندیشه غالب این گروه است و در گذشته نیز همین روند و مسیر را دنبال می‌کردند؛ اما طالبان امروز نسبت به گذشته پیچیده‌تر شده‌اند، مثلا طی دو سال با نماینده آمریکا با عنوان «صلح» به مذاکره پرداختند؛ اما از توافقات پشت پرده آن‌ها اطلاعی در دست نیست.
گفته می‌شود که طالبان از اقوام مختلف افغانستان عضوگیری کرده است؛ در حالی که در گذشته، اعضا و رهبران طالبان را فقط قندهاری‌ها تشکیل می‌دادند.
ـ آیا طالبان در میان مردم افغانستان مقبولیت دارد؟
با توجه به حاکمیت ۵ ساله طالبان در افغانستان یعنی از ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰، حکومت طالبان، مطلوب جامعه افغانستان نبود و از آن دوره مردم خاطرات تلخی دارند، به ویژه برای تاجیک‌ها و ازبک‌های افغانستان و هزاره‌ها و سایر اقوام، طالبان غیر قابل اعتماد هستند و هنوز هم با بدبینی نسبت به حاکمیت آنان نگاه می‌شود. مردم از عملکرد پنج ساله طالبان در عرصه‌های مختلف خاطرات تلخی دارند که به سادگی از حافظه آنان پاک نمی‌شود.
ـ تهدیدات پیش روی افغانستان را در چه چیزهایی می‌بینید؟
این تهدیدات زیاد است به این دلیل که هیچ گونه پروسه صلحی مورد توجه طالبان و دولت نیست و جنگ روز به روز در ابعاد وسیع‌تر دنبال می‌شود، قدرتهای مهم منطقه شدیداً نگران اوضاع افغانستان هستند و از به قدرت رسیدن طالبان نگرانند و احتمال درگیری و رویارویی نیز داده می‌شود؛ زیرا حاکمیت طالبان مانند گذشته مطلوب کشورهای منطقه نیست و وضعیت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
نگرانی بیشتر از این احساس می‌شود که در کنار این حوادث سناریویی آمریکایی دنبال شود و احتمال می‌رود جنگ به مرزهای همجوار با روسیه، کشورهای آسیای مرکزی و غرب و دیگر بخش‌ها کشیده شود. این نگرانی وجود دارد که جنگ به مثابه تهدیدی منطقه‌ای همچنان ادامه داشته باشد؛ همان طور که آمریکا در این مدت استراتژی ناامن کردن افغانستان و منطقه را در دستور کار خود داشت و اینک به صورت جنگ‌های نیابتی این استراتژی در دستور کار آمریکا خواهد بود.
