کتاب «ایران و القرآن، جهود الایرانیین فی خدمه القرآن الکریم و علومه، قبل الثوره و بعدها» نوشته نور الدین بولحیه، اندیشمند و نویسنده بزرگ الجزایری در این کشور منتشر شد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، کتاب «ایران و القرآن، جهود الایرانیین فی خدمه القرآن الکریم و علومه، قبل الثوره و بعدها» نوشته نور الدین بولحیه، اندیشمند و نویسنده بزرگ الجزایری تألیف و در ۶۱۴ صفحه در فضای مجازی در کشور الجزایر منتشر شد.
این کتاب اثر ارزشمند و مستندی است که به تلاش‌های علمی دانشمندان ایرانی در زمینه ترجمه، تفسیر و علوم قرآن در طول تاریخ پرداخته و تفاسیر مهم نوشته شده توسط مفسران ایرانی را قبل و بعد از انقلاب به دور از تعصب و طایفه گری معرفی می‌کند.
«ایران و القرآن، جهود الایرانیین فی خدمه القرآن الکریم و علومه، قبل الثوره و بعدها» تکامل یافته دو مقاله از نویسنده است که قبلاً تحت عنوان «دور العلماء الایرانیین فی خدمه القرآن الکریم و علومه» و «جهود الایرانیین فی خدمه علوم القرآن و خصائصها العلمیه و الرسالیه بعد انتصار الثوره الاسلامیه» انتشار یافته و با افزودن اصلاحات و اضافات تکمیلی و جداول آماری سودمند به صورت کتاب منتشر شده است.
نویسنده دانشمند کتاب در مقدمه تألیف خود می‌گوید این کتاب چهارمین عنوان از سلسله کتاب‌های «ایران و طرح ها و برنامه های آن» است که به منظور پاسخگویی به حملات ناجوانمردانه‌ای نوشته می‌شود که جمهوری اسلامی ایران را به تعصبات قومی متهم می‌کند این کتاب دستاوردهای ایران در خدمت به قرآن مجید را در طول تاریخ شرح داده حلقه وصلی جهت معرفی ایران به سایر مسلمانان به شمار می‌رود.
کتاب «ایران … و القرآن» در ۳ فصل و یک بخش پایانی تحت عنوان تلاش‌های ایرانیان در خدمت به قرآن، قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و «تلاش‌های ایرانیان در خدمت به قرآن مجید بعد از پیروزی انقلاب اسلامی» و «عرصه های علمی و ویژگی های خدمات قرآنی ایرانیان» سامان یافته است.
در فصل اول، پس از ذکر مقدمه‌ای.مطالب خود را در ۵ بخش، تالیفات ایرانیان در زبان شناسی قرآن، تفاسیر روایی، تفاسیر، تفاسیر کلامی، تفاسیر فقهی و تفاسیر عرفانی آورده و هر بخش را به دو قسمت آثار ایرانیان سنی مذهب، و آثار ایرانیان شیعه مذهب تقسیم کرده، طی آن به معرفی مهمترین این آثار پرداخته و نزدیک به چهل اثر را معرفی می‌کند.
در فصل دوم کتاب کریم که به تلاش‌های علمی و پژوهشی ایرانیان در زمینه تفسیر و علوم قرآن پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد و در یک تقسیم بندی جدید، بخش‌های زیر را مورد توجه قرار می دهد ۱- زبان شناسی قرآن و بلاغت آن ۲- تفاسیر ترتیبی قرآن ۳- تفاسیر موضوعی قرآن ۴- تفاسیر جامع (ترتیبی و موضوعی) قرآن.
فصل سوم کتاب تحت عنوان زمینه‌ها و ویژگی‌های دستاوردهای قرآنی ایرانیان، نظرات مفسران بزرگ ایرانی را در طول تاریخ در زمینه‌های زیر شرح می‌دهد:
۱- صیانت قرآن از تحریف
۲- اعجاز قرآن
۳- مبارزه ایرانیان با اسرائیلیات و خرافات در تفسیر قرآن.
۴- اهتمام ایرانیان به فعال سازی نقش قرآن در عرصه های مختلف زندگی بشری .
۵- آسان سازی تعامل با قرآن و گسترش نشر معارف قرآنی در جامعه .
۶- گستردن معارف قرآنی به تمامی جوانب زندگی .
۷- استفاده بدون تعصب از تمامی آثار قرآنی دانشمندان مذاهب اسلامی ودستاوردهای علوم و معارف بشری در تفسیر قرآن .
۸- تفاسیر روز آمد و مورد نیاز زندگی در عصر حاضر .
۹- اهتمام به تقریب مذاهب و وحدت اسلامی در تفسیر آیات قرآنی.
۱۰-پرهیز از زیاده گویی در علوم حاشیه‌ای قرآن مثل رسم الخط ، تجویدو علم قرائت
در فصول فوق نویسنده با مقایسه بین شیوه تفسیری علمای شیعه و سنی در جهان اسلام، امتیاز و برتری شیوه‌های تفسیری حوزه‌های علمیه ایرانیان، نسبت به سایر مسلمانان به ویژه سلفی مذهبان و اهل حدیث را به اثبات رساند شیوه تفسیری ایرانیان را تدبری، عقل گرایانه و جامع معرفی می کند.
بخش پایانی این کتاب شامل جداولی آماری به شرح زیر است:
۱- فهرست مهمترین تفاسیر ایرانی تا آغاز قرن پانزدهم هجری (قبل از پیروزی انقلاب اسلامی) (۷۲ تفسیر) .
۲- مهمترین ترجمههای قرآن به زبان فارسی تا آغاز قرن پازدهم (۴۸ ترجمه) .
۳- فهرست مهمترین تفاسیر قرآن ایرانیان در قرن پانزدهم هجری ، پس از پیروزی انقلاب اسلامی (۴۳ تفسیر ) .
۴- فهرست مهمترین پژوهشهای ایرانیان در زمینه علوم قرآن (۲۰ عنوان) .
۵- فهرست ترجمههای قرآن به زبانهای فارسی ، انگلیسی ، کردی و ترجمه منظوم (پس از انقلاب) (۴۸ ترجمه) .
۶- فهرست مجلات تخصصی علوم قرآن در ایران (۶۹ مجله) .
۷- آمار سایر فعالیت‌های قرآنی
۸- آمار فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی در زمینه داستان‌های قرآنی.
پژوهشگر دانشمند الجزایری آقای دکتر نور الدین بولحیه استاد دانشگاه باتنه در ضمن این کتاب به معرفی مشروح آثار قرآنی دانشمندان ایرانی شیعی و سنی در طول تاریخ پرداخته و ضمن بیان ویژگی های علمی هر یک از تفاسیر از دیدگاه خود وبسیاری دیگر از صاحب نظران منصف و بی طرف علوم قرآنی، به مقایسه خدمات قرآنی ایرانیان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و نیز مقایسه آن با تلاش های تفسیری سایر سرزمین های اسلامی پرداخته و خدمات علمی و تفسیری ایران پس از انقلاب را در زمینه تفسیر و علوم مختلف قرآنی، به گونه ای مستند و مستدل برتر ازخدمات تمام دانشمندان مسلمان کشورهای اسلامی در طول تاریخ می داند.
عمده کتب و تفاسیری که در کتاب ایران و قرآن توسط مؤلف محترم معرفی شده اند عبارتند از
۱- دلائل الإعجاز وأسرار البلاغة والرسالة الشافیة
۲- مفردات ألفاظ القرآن
۳- تفسیر الراغب الأصفهانی
۴- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز
۵- تفسیر ابن جریر الطبری
۶- تفسیر ابن أبی حاتم الرازی
۷- تفسیر الصافی والأصفی والمصفّی
۸- تفسیر القمی
۹- نور الثقلین
۱۰- بحر العرفان
۱۱- منهج الصادقین
۱۲- مفاتیح الغیب أو التفسیر الکبیر
۱۳- أنوار التنزیل وأسرار التأویل
۱۴- متشابه القرآن
۱۵- التبیان فی تفسیر القرآن
۱۶- مجمع البیان لعلوم القرآن
۱۷- رَوض (رَوح) الجِنان ورُوح الجَنان
۱۸- کنز الدقائق وبحر الغرائب
۱۹- متشابهات القرآن ومختلفه
۲۰- المیزان فی تفسیر القرآن
۲۱- تفسیر السید مصطفی الخمینی
۲۲- أنوار من القرآن (برتوی از قرآن)
۲۳- أحکام القرآن [تفسیر الجصاص]
۲۴- أحکام القرآن للبیهقی
۲۵- أحکام القرآن لکیا الهرّاسی الشافعی
۲۶- تفسیر القطب الراوندی
۲۷- تفسیر الأردبیلی
۲۸- تفسیر الاسترآبادی
۲۹- أحکام القرآن
۳۰- معارج السؤول ومدارج المأمول
۳۱- التفسیر الشاهی
۳۲- تفسیر سهل بن عبد الله التستری
۳۳- حقائق التفسیر
۳۴- لطائف الإشارات
۳۵- عرائس البیان فی حقائق القرآن
۳۶- التأویلات النجمیة
۳۷- تفسیر صدر المتألهین
۳۸- موسوعة المعجم فی فقه لغة القرآن وسرّ بلاغته
۳۹- التحقیق فی کلمات القرآن الکریم
۴۰- تفسیر القرآن المجید المستخرج من تراث الامام الخمینی
۴۱- التعرف علی القرآن
۴۲- التسنیم فی تفسیر القرآن الکریم
۴۳- الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل
۴۴- منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین
۴۵- الفرقان فی تفسیر القرآن
۴۶- التفسیر الأثری الجامع.
۴۷- تفسیر عابدی کر
۴۸- المختصر المفید فی تفسیر القرآن المجید
۴۹- تفسیر المنیر
۵۰- تفسیر مخزن العرفان
۵۱- تفسیر مفاهیم القرآن
۵۲- تفسیر نفحات القرآن
۵۳- المعارف القرآنیة
۵۴- التفسیر الموضوعی لجوادی آملی
۵۵- فقه القرآن
۵۶- تفسیر آیات الأحکام
۵۷- التفسیر الترتیبی للقرآن الکریم
۵۸- معجم مفاهیم القرآن الکریم
۵۹- بنک معلومات معارف القرآن الکریم
۶۰- المعجم الموضوعی لتفاسیر القرآن
