اروپا توان چالش با آمریکا را ندارد/ روی چین و روسیه حساب ویژه باز کردیم
علی ماجدی، سفیر پیشین ایران در آلمان گفت: اروپا سعی می‌کند برجام را گرچه خیلی ضعیف شده و عملاً فاقد کارایی مورد نظر برای احقاق حق ایران، حفظ کند، اما اروپا قدرت این را ندارد امریکا را به چالش بکشاند.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سایر رسانه های خبرگزاری تقریب، علی ماجدی، سفیر پیشین ایران در آلمان در گفت‌وگویی، از ابعاد و پیامدهای انتخابات پیش رو در آمریکا و وجوه رابطه پیچیده اروپا و آمریکا سخن گفته است که مهمترین بخش‌های آن در ادامه می‌آید. اروپا و آمریکا از سیاست تا اقتصاد
- روابط دو سوی آتلانتیک یعنی ایالات متحده و اتحادیه اروپا روابطی راهبردی است؛ اما اکنون اختلافاتی پیرامون موضوعاتی به وجود آمده که ترامپ درباره آنها به طور یکجانبه عمل کرده است.
- اروپا و امریکا از منظر امنیتی بر سر تداوم حمایت امریکا از ناتو دچار اختلاف شده‌اند. ناتو یک سازمان بین‌المللی است که کارکرد اصلی آن حفاظت از امنیت اروپاست و طبیعتاً امریکا خیلی نگران نیست که این سازمان تضعیف شود.
- اروپا در تلاش است در آینده دارای یک نیروی نظامی قوی باشد اما تا زمان اجرای این هدف که ممکن است دست‌کم دو الی سه دهه طول بکشد، وجوه رابطه عمیق نظامی و امنیتی اروپا و امریکا باقی می‌ماند.
- از منظر سیاسی اروپا و امریکا در بلوک غرب هستند و رابطه میان آنها عمیق و گسترده است. گرچه اگر به تاریخ نگاه کنیم، در برخی از دوره‌ها برخی از رؤسای جمهوری مانند ژانرال دوگل، رئیس جمهوری اسبق فرانسه سردمدار اقداماتی بود که اروپا بتواند خودش حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد و با سیاست‌های امریکایی همراهی نکند ولی در مجموع سیاست حاکم، همراهی اروپا با امریکا بوده و این سیاست بیشتر از سوی این کشور دیکته شده و بقیه پیروی کرده‌اند. اما این رابطه در دوره ترامپ دچار آسیب واقعی شده است. یعنی در واقع اروپا به نحوی برتری امریکا را در روابط خود پذیرفته است.
- مهمترین وجه رابطه اروپا و امریکا، مناسبات اقتصادی دوطرف است که بسیار درهم تنیده است و با توجه به اینکه در بخش پولی و مالی عملاً یورو به عنوان یک ارز بین‌الملل شناخته شده اما کاملاً تحت سلطه دلار قرار دارد به طوری که بیش از 80 درصد از نقل و انتقالات پولی توسط دلار انجام می‌شود.
- ابعاد رابطه اروپا و امریکا چنان گسترده است که نمی‌توان براحتی پذیرفت اختلافات جدی دو طرف درباره برجام بتواند باعث شکاف عمیق میان طرفین شود. اروپا مبتکر برجام است اما آمریکا مذاکره را به سرانجام رساند
- اتحادیه اروپا مبتکر برجام بوده است؛ یعنی درست است که ما بیشترین اختلاف را با امریکا داشتیم و داریم اما در برجام آنچه برجسته بود نقش اتحادیه اروپا بود. این اتحادیه متشکل از 27 کشور است و اشتراکاتی دارد و یکی از موفقیت‌های سیاست خارجی آن قطعاً برجام بوده است. این در حالی بوده که وقتی در سال 2003 مذاکرات ایران با EU3 شروع شد و به نتیجه مطلوب نرسید، حضور امریکا عملاً ورق را برگرداند و مذاکره با ایران را به سرانجام رساند. برجام سیاسی موفق، برجام اقتصادی ناموفق
- با این وجود، اروپا برجام را یک دستاورد امنیتی و سیاسی برای خود می‌داند اما به دلایلی که اشاره کردم یعنی رابطه پیچیده سیاسی و اقتصادی که با امریکا دارد، خودش عملاً به این نتیجه رسید که به طور مستقل امکان حفظ برجام را ندارد. به همین دلیل بعد از یک سری تلاش‌های نه چندان نتیجه‌بخش، می‌خواهد از طریق برجام بین امریکا و ایران تعادل ایجاد کند. ایجاد این تعادل تاکنون از منظر سیاسی موفقیت‌آمیز بوده است؛ یعنی اروپا با مواضع صریح سیاسی حمایت خود را از ایران در موضوع برجام نشان داده اما از نظر اقتصادی موفق نبوده است.
- اروپا ابتدا ساز و کار «اینستکس» را پیگیری کرد و می‌خواست با ایران کار کند اما چون اغلب شرکت‌های اروپایی خصوصی هستند و از دستورات دولت‌های خود تبعیتی ندارند، نتوانستند سیاست‌های متوازن و یکدستی را درباره ایران در پیش گیرند؛ به عنوان مثال زمانی که یکی از شرکت‌های آلمانی می‌خواست با ایران کار کند، وزیر دارایی وقت خانم مرکل خطاب به این شرکت گفت حالا که می‌خواهید با ایران کار کنید اگر فردا امریکا شرکت شما را تحریم کرد از دولت آلمان انتظار کمک نداشته باشید.
- اروپا کاملاً به هر دو طرف یعنی ایران و امریکا نگاه می‌کند. بالاخره تنها مسأله پیش روی اروپا جمهوریخواهان نیستند بلکه مسأله آنها بویژه ترامپ است؛ زیرا او در دولت خود خارج از نرم‌های جمهوریخواهان رفتار کرده است. اروپا توان چالش با آمریکا ندارد
- اروپا سعی می‌کند برجام را گرچه خیلی ضعیف شده و عملاً فاقد کارایی مورد نظر برای احقاق حق ایران، حفظ کند. یعنی سعی می‌کند چهره و اصل برجام باقی بماند گرچه می‌داند ایران حق دارد اما اروپا قدرت این را ندارد امریکا را به چالش بکشاند، بنابراین می‌کوشد تا انتخابات صبر کند و اگر احیاناً دموکرات‌ها ببرند، روند را طور دیگری پیش ببرد.
- پیش‌تر دولت اوباما، رئیس جمهوری سابق امریکا تلاش می‌کرد با کمک اروپایی‌ها مدیریت جهانی داشته باشد و دنبال جمع کردن شریک بود و اروپایی‌ها از این نظر شریک خوبی بودند اما ترامپ این رابطه را خدشه‌دار کرده است لذا اگر دموکرات‌ها در انتخابات پیش رو ببرند احتمالاً می‌خواهند رابطه با اروپا را احیا کنند. روی چین و روسیه حساب ویژه باز کرده‌ایم
- ما دیگر بعد از مهرماه از نظر فروش تسلیحات کاملاً آزاد هستیم و در عین حال داریم سیاستی را ادامه می‌دهیم تا برجام را نگه داریم و در این مسیر اگرچه اروپا را به طور کامل در کنار خود نداریم اما روسیه و چین نشان داده‌اند که تاکنون و برخلاف دوره پیش از دستیابی به برجام کاملاً در کنار ایران قرار گرفته‌اند و می‌توان روی حمایت آنها حساب ویژه باز کرد.
- ما نمی‌توانیم بگوییم برجام مرده است، برجام یک نیمه جانی است که می‌توان دوباره آن را احیا کرد. اروپا به موقع با آمریکا مخالفت می‌کند
- ایران تا اینجای کار همراهی جدی روسیه و چین را با خود به همراه داشته و طبیعتاً موضعگیری مسکو و پکن در مخالفت با اقدام امریکا را از همین الان می‌توان به نوعی وتوی این دو کشور بر هرگونه قطعنامه احتمالی در شورای امنیت در نظر گرفت. اما اروپایی‌ها در این رابطه به نوعی محتاط تر عمل کرده‌اند. آنها نمی‌خواهند از حالا هزینه سیاسی مخالفت با تصمیم ترامپ را بپردازند؛ یعنی وقتی موضوعی را می‌توانند سر وقت خود جواب دهند و عملاً تصمیم امریکا را بی‌اثر کنند، دلیلی ندارد که از حالا فضا را متشنج کنند.
- در عالم سیاست ممکن است شما حرفی را در زمان خود بزنید و اگر زودتر آن حرف را مطرح کنید، رابطه را دچار تنش زودتر می‌کنید. به نظر من اروپایی‌ها موقع طرح رسمی موضوع تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت در مخالفت با امریکا موضعگیری خواهند کرد و با رأی خود حرف می‌زنند.
