گروه بین الملل خبرگزاری تقریب، رسانه های آلمانی طی هفته های اخیر دائماً از عناوینی مانند «نقض توافق هسته ای از سوی ایران»، «ایران برجام را تضعیف کرد»، «ضربه ای دیگر از سوی ایران به برجام» و دهها عنوان دیگر برای توصیف اقدامات برجامی جمهوری اسلامی استفاده کرده اند.
این رسانه ها که عمدتاً مدعی حرفه ای گری و صداقت در کار خبر هستند، بدون کوچکترین اشاره ای به علل اقدامات ایران و توضیح این موضوع که تصمیمات ناگزیر ایران بدنبال خروج آمریکا از برجام و متعاقب آن اعمال تحریم های اقتصادی، فشارهای سیاسی و تهدید نظامی کاخ سفید علیه جمهوری اسلامی بوده است، به روایت یکسویه و وارونه واقعیت های موجود در مورد برجام پرداخته اند.
این رویکرد رسانه های آلمان در حالیست که آنها به راحتی تاریخچه تحولات مرتبط با برجام طی یک سال اخیر را به فراموشی سپرده و فقط با استناد به اینکه ایران از میزان تولید اورانیوم غنی شده در برجام (۳۰۰ کیلوگرم) عبور کرده و در گام دوم برجامی سطح غنی سازی را به بیش از سطح مورد تاکید برجام (۳.۶۷ درصد) رسانده، مدعی نقض مفاد این توافق بین المللی از سوی ایران شده اند.
این در حالیست که مقامات آلمانی به خوبی از بردباری ایران در قبال اقدامات خصمانه آمریکا و شیطنت های همپیمانان منطقه این کشور آگاه بوده و بارها در بیانیه ها و اظهارات خود با حمایت از برجام، خواهان باقی ماندن ایران در آن شده اند.
این موضوع به وضوح در نشست خبری روز گذشته (سه شنبه) یکی از سخنگویان وزارت خارجه آلمان به چشم آمد، جایی که خبرنگاران از آستانه تحمل اروپایی ها در قبال ایران و خط قرمز آنها برای لغو برجام سووال کردند بگونه ای که گویی ایران مقصر اصلی ناکارامدی برجام بوده و طرف های دیگر کاملاً به تعهدات خود پایبند بوده اند.
در پاسخ به این سووالات «راینر برویل» یکی از سخنگویان وزارت خارجه آلمان توضیح داد که اتحادیه اروپا بدنبال کاستن از تنش ها در خصوص ایران بوده و این کشور را به ماندن در توافق هسته ای دعوت کرده است.
وی با اشاره به برگزاری نشست های کمیسیون مشترک برجام از تلاش اعضای این کمیسیون که شامل امضا کنندگان این توافق هسته ای است، برای نگاه داشتن ایران در برجام خبر داد و تاکید کرد که شرایط ایجاد شده برای ایران، این کشور را به واکنش واداشته اما تروئیکای اروپایی تمام تلاش خود را برای حفظ برجام به کار می بندد.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان در این اظهارات به خبرنگاران گوشزد کرد که مقصر این وضعیت ایران نبوده و از آنجا که انتظارات تهران از منافع برجام مانند لغو تحریم ها و گشایش اقتصادی محقق نشده، این کشور گام هایی را برای کاستن از تعهدات برجامی خود برداشته است.
همانطور که وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در یکی از توئیت های خود به وضوح توضیح داده است، برخلاف ادعای برخی مقامات و رسانه های غربی واکنش های ایران به اقدام آمریکا در خروج از برجام با بردباری و گام به گام انجام گرفته است.
«محمد جواد ظریف» در این توئیت تاکید کرده که اولاً نقض کننده برجام آمریکا بوده نه ایران، ثانیاً ایران با استناد به ماده ۳۶ توافق هسته ای که به این کشور اجازه می دهد در صورت عدم اجرای آن از سوی طرف مقابل، اقدام متقابل انجام دهد، از میزان تعهدات خود کاسته است.
به نوشته وی، ایران پس از دادن مهلت به اروپا برای پیگیری حقوق خود سرانجام پس از ۶۰ هفته وارد عمل شده و این در حالیست که اعلام آمادگی کرده به محض انجام تعهدات برجامی اروپا، همه چیز را به روند پیشین بازگرداند.
با این تفاسیر اکنون نوبت اروپا است که با پایان دادن به بی تصمیمی و انفعال خود در برابر آمریکا گامی عملی برای حفظ برجام بردارد زیرا همانطور که ایران اعلام کرده اروپایی ها تنها ۶۰ روز برای حفظ این برجام که به اذعان مقامات اروپایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، مهلت دارند.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام روز گذشته با صدور بیانیه ای مشترک، خواستار بازگشت فوری ایران به سقف مجاز غنی سازی اورانیوم شدند.
این بیانیه با اشاره به گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی، درباره افزایش سطح اورانیوم غنی شده توسط ایران، آمده که این میزان فراتر از محدودیتی است که در برجام تعیین شده است.
بر این اساس صادرکنندگان این بیانیه از اینکه «ایران برخی از تعهداتش را در برجام انجام نمی‌دهد» ادعای نگرانی عمیقی کرده‌اند. در ادامه این بیانیه آمده است: ایران عنوان کرده که خواهان حفظ برجام است، بنابراین باید از اقداماتش برگردد و بدون تأخیر به اجرای کامل برجام پایبند باشد.
صادرکنندگان این بیانیه با اشاره به ضرورت برگزاری فوری نشست کمیسیون مشترک برجام، از تمام اعضا این توافق خواستند تا در راستای کاهش تنش‌های جاری درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، مسئولانه عمل کنند.
«سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه ۱۶ تیر ماه در نشست خبری مشترک با سخنگوی دولت و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی گفت: ما امروز در موعد ۶۰ روز گام اول کاهش تعهدات برجامی خودمان هستیم و از آنجایی که خواسته‌های ما در باره برجام تحقق نیافت، گام دوم خود را بر می‌داریم.
وی ادامه داد: در گام اول اعلام کردیم نسبت به ذخایر پایبندی به تعهد خود نداریم تعهد خود را نسبت به غلظت اعلام می‌کنیم. امروز نامه‌ای از سوی آقای ظریف به خانم موگرینی تهیه و نوشته شده است و بندهایی که در برجام در باره غلظت غنی‌سازی آمده است را اعلام کردیم که دیگر رعایت نمی‌کنیم و غلظت غنی‌سازی را افزایش خواهیم داد.
عراقچی تصریح کرد با این حال، حرکت ما به گونه‌ای است که فرصت برای گفت‌وگو، دیپلماسی و تعامل در این مدت فراهم شود و اگر از این فرصت استفاده نشود، نباید کسی در تصمیم ایران تردید کند که کاهش روند تعهدات ادامه می‌یابد.
مهلت ۶۰ روزه جمهوری اسلامی ایران به طرف‌های حاضر در برجام روز گذشته به پایان رسید و اقدام تازه ایران در کاستن از تعهدات برجامی اعلام شد.
کاهش تعهدات برجامی ایران در پی خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های ظالمانه از سوی این کشور علیه ایران و عدم انجام تعهدات از سوی دولت‌های اروپایی و بقیه کشورهای امضا کننده توافق هسته‌ای صورت می‌گیرد.
طبق توافق هسته‌ای که بین ایران و ۶ کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در سال ۱۳۹۴ صورت گرفت، مقرر شد که ایران با رفع تحریم‌های بین المللی از مزایایی اقتصادی برجام برخوردار شود، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ با خروج از این توافق اعلام کرد که تحریم‌های خود را برگردانده و با اعمال فشارحداکثری تلاش می‌کند تا فروش نفت ایران را به صفر برساند.
در مقابل این اقدامات، ایران از کشورهای اروپایی خواست تا طبق توافق نسبت به مقابله با تحریم‌های آمریکا و انجام تعهدات اقدام کرده و راهکارهایی را برای برخورداری تهران از مزایای اقتصادی برجام پیش بینی کنند. اما با گذشت بیش از یکسال و صبر ایران، اروپا تاکنون این تعهد خود را انجام نداده است.
در پی این اقدام، شورای عالی امنیت ملی روز ۱۸ اردیبهشت ماه امسال (۱۳۹۸) در بیانیه‌ای از برنامه ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای در توافق یرجام خبر داد.
براساس بیانیه شورای عالی امنیت ملی در صورتی که شرکای اروپایی برجام طی این مدت گامی برای تأمین منافع ایران در توافق برجام برندارند ایران گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای خود را در پایان مهلت ۶۰ روزه برمی دارد.
در همین راستا رئیس جمهوری چهارشنبه هفته گذشته و در جلسه هیأت دولت گفت که ایران دیگر متعهد به رعایت سقف ۳/۶۷ درصد نخواهد بود.
ایران در عین حال اعلام کرده است اقداماتش در کاهش تعهدات هسته‌ای برگشت پذیر است و هر گاه شرکای اروپایی اقدام به اجرای تعهدات خود در برجام کرده و منافع ایران در توافق هسته‌ای تأمین شود تهران هم سریعاً می‌تواند کاهش تعهدات خود را متوقف کند.
ایران دو ماه قبل اعلام کرده بود که "به کشورهای باقی‌مانده در برجام شصت روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را تأمین کنند؛ چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند درمرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد."