سفر سه روزه حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران به دو کشور آسیای میانه و شرکت در دو اجلاس مهم آسیایی شانگهای و سیکا به اعتقاد تحلیلگران تائیدی بر تاثیر قدرت دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در همکاری های منطقه ای شد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه جامعه خبرگزاری تقریب، روحانی روز پنجشنبه در رأس یک هیأت بلندپایه برای شرکت در نوزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان شانگهای به دعوت رسمی "سورنبای جینبکف" رئیس جمهوری قرقیزستان کشور میزبان عازم بیشکک شد تا به عنوان یک عضو ناظر این سازمان به همراه همتایانش از چین، روسیه، تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، هند و پاکستان، در باره حضور نیروهای آمریکایی در خاورمیانه، بحران روسیه، مبارزه با تروریسم و گروه تروریستی داعش، عراق و مسائل آسیای مرکزی و افغانستان بحث و رایزنی کنند.
نظر به اینکه روسیه و چین تاکنون قدرت‌های تعیین کننده سازمان همکاری شانگهای بوده و هستند، به همراه دیگر اعضای این سازمان اهمیت زیادی برای همکاری با اعضای ناظر و کشورهای شریک در گفت و گوهای خود قائل هستند، بنابراین اعضای این سازمان قبل از برگزاری اجلاس بیشکک بیانیه‌ای را در حمایت خود از اجرای برنامه جامع هسته‌ای ایران برای حل موضوع هسته‌ای صادر کرده و در آن از تمامی طرف‌ها خواسته بودند علاوه بر اینکه در ارتقا صلح و ثبات منطقه و جهان تلاش می‌کنند، قویاً بر تعهدات خود در خصوص اجرای کامل و مؤثر توافق جامع قدرت‌های هسته‌ای جهان با ایران (برجام) پایبند باشند.
دبیر کل سازمان همکاری شانگهای که برای همکاری‌های چندجانبه سیاسی، اقتصادی و امنیتی بنیان گذاشته شد، پیشتر گفته بود که در این راستا سازمان همکاری شانگهای علاقه مند به همکاری در زمینه‌های مختلف با جمهوری اسلامی ایران است و ما رویکردهای بسیار مشابهی با ایران در بسیاری از زمینه‌ها داریم.
گزارشات حاکی است که شرکت کنندگان در پایان این اجلاس دو روزه ۲۰ سند منطقه‌ای و بین المللی امضا کردند که عمدتاً در حیطه کشورهای عضو این سازمان که پهنه وسیعی معادل ۳۵ میلیون و ۹۷۲ هزار کیلومتر مربع از کره زمین، یعنی حدود ۲۳ درصد از کل وسعت خاکی و جمعیتی افزون بر سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر که نزدیک به ۴۵ درصد مجموع جمعیت جهان را در بر می‌گیرد و نیز ۲۵ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص داده است، هست.
در هر حال این اجلاس با دستاوردهای قابل توجهی برای ایران برگزار شد، چون رئیس جمهوری ایران در طی این دو روز علاوه بر حضور و سخنرانی در جمع سران کشورهای عضو شانگهای، در دیدارهای جداگانه ای که با رؤسای جمهوری روسیه، چین و افغانستان داشت و با آنها در خصوص مسائل مورد علاقه دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی تبادل نظر کرد، دیدارهای سودمندی که در شرایط حساس و تحریمی کنونی هر یک به نوبه خود از اهمیت خاص برخوردار بودند.
روحانی در این اجلاس با اشاره به اجرای برجام توسط کشورمان گفت: برجام دستاورد مهم دیپلماسی چندجانبه است که اثبات کرد چنانچه اراده سیاسی لازم وجود داشته باشد می‌توان، برای حل هر مشکلی به جای تحریم و جنگ از طریق گفت‌وگو و مصالحه بهتر به نتیجه رسید.
از جمله مهمترین دیدار حسن روحانی در بیشکک در روز جمعه با ولادیمیر پوتین، همتای روسی اش بود که محور اصلی آن گفت وگو درباره مسائل منطقه از جمله توافق جامع قدرت‌های هسته‌ای جهان با ایران (برجام) و وضعیت سوریه بوده است.
این دیدار که هفدهمین دیدار دو جانبه این دو رئیس‌جمهور بود در حالی صورت گرفت که طی چند روز قبل رهبران و مقام‌های ارشد کشورهای دیگر هم با سفر به ایران یا اظهارنظر درباره تنش در منطقه، نسبت به میانجی‌گری میان و تهران و واشنگتن اظهار تمایل کرده بودند.
اما پوتین، رئیس جمهوری روسیه که ریاست دوره این سازمان را به عهده دارد در سخنرانی خود در این اجلاس که ۵۲۸ خبرنگار از سراسر جهان آن را پوشش دادند، با توجه به شرایط منطقه‌ای و با بیان اینکه خروج آمریکا از برجام باعث نابودی رژیم منع اشاعه تسلیحات کشتار جمعی می‌شود، بر پایبندی مسکو به اجرای تعهدات برجامی تأکید کند.
شیء جی پینگ، رئیس جمهوری خلق چین نیز در دیداری که در حاشیه اجلاس با روحانی داشت، با توجه به فشارهای آمریکا علیه تهران و پکن به ویژه در زمینه مسائل اقتصادی و تجاری و تحریم، به او اطمینان داد که کشورش بدون توجه به شرایط به توسعه روابط خود با تهران ادامه می‌دهد.
در واقع موضع گیری رهبران چین و روسیه در این اجلاس نشان داد که این دو کشور هنوز برگ‌های برنده‌های ایران در کنش گری‌های بین‌المللی در برابر غرب به حساب می آیند.
با این وجود، عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز در نشست شانگهای در بیشکک تأکید کرد که اجرای کامل برجام از سوی تمامی طرف‌ها برای ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی اجتناب‌ناپذیر است.
این اجلاس برگزار شد و شرکت کنندگان در پایان آن با صدور یک بیانیه ۳۱ صفحه‌ای از همه طرف‌های ذیربط در پرونده هسته‌ای ایران خواستند به برجام پایبند بمانند.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز صبح جمعه با "رزماری دیکارلو" معاون دبیرکل سازمان ملل در بیشکک دیدار و با وی در خصوص مهمترین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت وگو و تبادل‌نظر کرد.
**روحانی در سیکا و تاجیکستان
رئیس جمهوری اسلامی در ۱۴ ژوئن (۲۴ خرداد ماه) نیز به دعوت " «امامعلی رحمان" همتای تاجیکی خود به دوشنبه پایتخت تاجیکستان سفر کرد تا با شرکت در پنجمین دور از نشست کنفرانس تعامل و اعتماد سازی در آسیا (سیکا) مواضع و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران درخصوص موضوعات مهم منطقه را در جمع سران و مقام‌های بیش از ۲۰ کشور آسیایی حاضر در این نشست بین المللی تبیین و تشریح کند.
وی همچنین در حاشیه اجلاس سیکا در ملاقات‌های جداگانه ای با رئیس اجرایی دولت افغانستان، رئیس جمهوری ترکیه و امیر قطر و رئیس جمهوری تاجیکستان دیدار و درخصوص مناسبات دو جانبه و مسائل مهم منطقه‌ای و بین المللی گفت و گو کرد.
پنجمین کنفرانس سیکا که در ۲۴ و ۲۵ خرداد (۱۵-۱۴ ژوئن) در دوشنبه برگزار شد تا مقدمه‌ای برای مذاکره و صحبت ۲۷ عضو آن از جمله ایران در مورد حل و فصل مشکلات آسیا و یافتن راهی مؤثر برای ترویج ابتکارات در سطوح بالا شد.
سخنرانان در این اجلاس طی نطق‌های جداگانه متفق القول بر اهمیت امنیت، صلح پایدار و همکاری در منطقه تاکید کردند، چون محور مذاکرات نمایندگان کشورهای شرکت کننده در این نشست، بررسی مسائل امنیت و همکاری آسیا بود و آنها در پایان با انتشار بیانیه‌ای بر هدف اولیه خود از برگزاری نشست دوشنبه تاکید کردند.
" حسن روحانی" رئیس جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی خود در دوشنبه بیشتر بر وضعیت خاورمیانه تاکید داشت. وی در این باره گفت: " مداخله خارجی بعضی از قدرت‌ها، سیاست‌های قهرآمیز یک جانبه گرایانه، تروریسم، افراط گرایی، پیمان شکنی و قانون گریزی، خاور میانه را به یکی از بحرانی‌ترین و بی‌ثبات ترین مناطق جهان تبدیل کرده است".
روحانی به مسئله توافق هسته‌ای نیز اشاره کرد و گفت که با وجود خروج آمریکا از این قرارداد و ازسرگیری تحریم‌های ضد تهران معتقدیم که انجام تعهدات پذیرفته شده توسط طرف‌های ذیربط نقش مهمی در افزایش ثبات منطقه و جهان ایفا خواهد کرد.
وی تصریح کرد: بدیهی است که ایران نمی‌تواند به صورت یک طرفه به توافق هسته‌ای متعهد باقی ماند، بلکه لازم است که سایر کشورها نیز سهم خود را برای حفظ توافق هسته‌ای ایفا کنند.
از جمله سخنرانان این نشست، ولادمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بود که او همچون اجلاس شانگهای در بیشکک، با اشاره مجدد به موضوع برجام، گفت: "خروج آمریکا از این توافق اجرای این توافقنامه را با مشکل مواجه ساخته است؛ این وضعیت بر مقررات پیشگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای تأثیر منفی می‌گذارد و به نظر ما، تنها راه عاقلانه این است، که امضا کنندگان این توافقنامه به تعهدات خود عمل کنند".
«شیء جین پینگ» رئیس جمهوری چین نیز طی سخنرانی در این نشست اعلام کرد که در آسیا باید فضای تازه ای برای اعتماد ایجاد شود که در آن احترام به منافع، تمامیت ارضی و استقلال هر کشور مهم تلقی می‌شود.
شیء در ادامه خاطر نشان کرد، چین از ارتقای صلح پایدار و حل دیپلماتیک اختلافات حمایت می‌کند؛ ما باید با در نظر گرفتن مسائل آسیا، طرح جدیدی برای امنیت منطقه‌ای ارائه کنیم.
اما از جمله مهمترین بخش سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به دوشنبه، دیدار صمیمی عصر شنبه او با امامعلی رحمان، همتای تاجیک و میزبان این نشست بود که دو طرف بر بهبود مناسبات بعد از ۴ سال سو تفاهم‌ها تاکید کردند.
رحمان در ابتدای این دیدار خطاب به روحانی گفت که "به وطن دوم خود خوش آمدید"، در مقابل روحانی نیز جواب داد که خود را در وطن احساس می‌کند و آماده خوب شدن مناسبت‌های دو جانبه است.
رؤسای جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان در این دیدار دو جانبه تاکید کردند که تمام تلاش خود را برای گسترش روزافزون روابط دو کشور در همه عرصه‌ها که خواست مشترک دو ملت است، بکار خواهند گرفت.
بر اساس این گزارش نشست هیئت‌های تاجیکستان و ایران نیز برگزار شد. در این ملاقات وزرای امور خارجه، مالی، حمل و نقل، آب و انرژی و و رئیس کمیته دولتی امنیت ملّی تاجیکستان نیز حضور داشتند.
طرح ایجاد نشست سران تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا (سیکا) در اکتبر ۱۹۹۲ میلادی در چهل و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد از سوی "نورسلطان نظربایف" رئیس جمهوری وقت قزاقستان به منظور ارتقای روابط دو جانبه و همکاری میان کشورهای آسیایی با هدف ایجاد ثبات و برقراری امنیت در منطقه مطرح و این سازمان در سال ۱۹۹۶ به طور رسمی تشکیل شد.
نشست سران سیکا که ایران، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، کره جنوبی، چین، روسیه، هند، فلسطین، مغولستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و تایلند از جمله اعضای آن هستند، هر ۴ سال یک بار و اجلاس وزرای خارجه هر ۲ سال یک بار برگزار می‌شود.
در حال حاضر این سازمان ۲۲ عضو دارد و در برگیرنده ۱۲ عضو ناظر مشتمل بر سازمان‌های بین المللی همچون سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری در اروپا، اتحادیه عرب و تعدادی از کشورها از جمله مالزی، اندونزی، ویتنام، ژاپن، اوکراین و آمریکا است.
سازمان همکاری شانگهای نیز که یک سازمان بین‌المللی بین دولتی است و در ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۱ میلادی در شهر "شانگهای" چین توسط قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس شد، امروزه ۱۱ عضو دارد که ایران نیز از اعضای ناظر آن می‌باشد.
