دگرپذیری رکن اصلی تقریب مذاهب است/ فقه مقارن یکی از عوامل حل مشکلات جدید و نوظهور جهان اسلام

محمود ویسی عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی در نشست سه شنبه های تقریبی خبرگزاری تقریب، پیرموان تاریخچه موضوع تقریب گفت: پیشینه تقریب به زمان علامه قمی که در مصر با شیخ شلتوت نشست هایی را حول محور تقریب برگزار می‌کردند، برمی‌گردد؛ حاصل این نشست‌ها گام‌هایی در جهت تقارب و نزدیکی فکری میان مذاهب بوده است؛ شروع این اتفاق بزرگ از الازهر که قلب علمی جهان اسلام به حساب می‌آید بود؛ نگاه علما در آن زمان وسیع بوده و خود را محدود به مقتضیات زمانه نمی‌کردند و اساس و بن مایه تقریب را دگرپذیری می‌دانستند.

وی در همین زمینه تاکید کرد: برای اینکه مذاهب با حفظ جایگاهی که هرکس در مذهب خودش دارد بتوانند در کنار یکدیگر حرکت کنند، باید دوست داشتن یکدیگر را تمرین کنند؛ دگر پذیری به معنای محبت است و این همان  محبتی است که خداوند خمیر مایه آن را به واسطه قرآن درون همه بندگان خود قرار داده است.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلام در بخشی از این گفت‌وگو اظهار کرد: ما قائل به دونوع اختلاف هستیم، یک اختلاف کمال‌‎زا است که این اختلاف موجب رحمت است؛ اختلاف دیگر، اختلاف خصومت‌زا است که به جای مدیریت در مسیر کمال‌زایی، در مسیر خصومت زایی مدیریت می‌شود؛ در همین راستا بعضی از افراد که خارج از میدان اختلافات قرار دارند، آتش این مشکلات را شعله‌ور میکنند و به آن جان می‌دهند؛ هنر پیامبر اکرم (ص) مدیریت اینگونه اختلاف ها بودکه این شیوه را برای سایر اصحاب خود هم به امانت گذاشت.

وی افزود: امروز در جهان اسلام ما به شدت نیازمند مدیریت این اختلافات هستیم؛ اختلافات زدودنی  نیست چرا که  بعضی از آن‌ها ریشه تاریخی عمیق  دارد، پس ما باید واقعیت را نگاه کنیم که  با توجه به آنها به سادگی می‌توان اختلافات را مدیریت کرد.

ویسی تصریح کرد: اختلافات فقهی بین مذاهب بسیار طبیعی است و به معنی  برداشت های مختلف بشری از نصوص کتاب و سنت است که می‌توان از آن کمال را استخراج کرد؛ ولی نمی‌توان در حوزه تاریخی ورود پیدا کرد، چرا که نه مصلحت است و نه می‌توان چیزی که در گذشته رخ داده و تمام شده است، را مدیریت کرد؛ ورود کسانی که دارای تخصص نیستند جز مشکل آفرینی و آتش افروزی هیچ سودی ندارد؛متاسفانه این اختلافات امروز به شکل مدرن در حال شکل گیری است، که می‌توانیم با مدیریت جلوی اتفاقات ناگوار را بگیریم.

ویسی فقه مقارن را یکی از عوامل حل مشکلات جدید و نوظهور جهان اسلام عنوان کرد و گفت: فقها در این نوع فقه کنار یکدیگر بوده و از تجربیات و نظریات یکدیگر استفاده می‌کردند و خروجی چنین نشست‌های مشترکی فقه مقارن شده است و از این رو فقه مقارن به ما کمک می‌کند تا گام عملی در راستای تقریب را برداریم.

این استاد دانشگاه به یکی دیگر از امتیازات فقه مقارن اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه در ماه مبارک رمضان هستیم من مثالی در این زمینه می‌زنم، به طور مثال در مورد پرداخت فطریه مذهب شافعی و امامیه معتقدند باید از قوت فطریه پرداخت شود اما مذهب حنفی معتقد است می‌توان مبلغ آن قوت را به فقرا پراخت کرد که این موضوع از دستاوردهای فقه مقارن است.

وی با تاکید بر اینکه مطرح کردن فقه مقارن در بین عامه مردم اشکالی ندارد در عین حال یادآور شد: ماه مبارک رمضان به این دلیل مبارک است که دلها را به هم نزدیک کرده و فضای محبت در این ماه افزایش یافته و باعث می‌شود کدورت‌ها از بین برود.

ویسی با بیان اینکه رمضان به معنی سوزندان گناه بوده و باید باعث سوزاندن اختلافات نیز بشود، گفت: در ماه مبارک رمضان درهای جهنم بسته و درهای بهشت باز می‌شود از این رو فضا کاملا برای تقریب، دگرپذیری و محبت و همگرایی مهیا است.

این استاد دانشگاه مذاهب با یادآوری این نکته که دگرپذیری یعنی در این ماه مبارک گرسنگی را از نزدیک لمس می‌کنیم و به سختی آن پی می‌بریم، خاطرنشان کرد: ماه رمضان بهترین فرصت برای زدودن دلها و تبدیل آن به محبت، صفا و صمیمیت است.

عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی، در بخشی از این گفتگو تأکید کرد: استراتژی ما در برخورد با دیگران باید کرامت ذاتی انسان‌ها و به دور از نگاه مذهبی باشد؛ کرامت اکتسابی هم با گفتگوهای رو در رو بین اهالی مذاهب اتفاق می افتد؛ ما باید آستانه تحمل خود را بالا ببریم، دیگر پذیری داشته باشیم و کاری کنیم که دیگران در کنار ما احساس کرامت و ارجمندی کنند که این اقدام خود ما هم را به کرامت می رساند.

ویسی اظهار کرد: هویت مذهبی بخشی از هویت همه ماست که باید به آن احترام گذاشت و از تذبذب دوری کرد، چرا که تذبذب، صفت اهل نفاق و به معنی نفی خود و دیگران است؛ برای نهادینه کردن دیگر‌پذیری در بین آحاد مردم باید فرهنگ‌ سازی کرد و فرهنگ تعامل و ارتباط سالم را حاکم کنیم و به مردم بگوییم، خودتان باشید و به دیگران احترام بگذاریم و  کسی را تحقیر نکنیم.

وی در ادامه با اشاره به قرائت‌های نادرست از دین گفت: تندروی‌ها و افراطی گری‌ها،  نتیجه قرائت نادرست از دین است، در راستای عملیاتی کردن تقریب باید قرائت‌های مخاطبین را از دین و نصوص سنت، اصلاح کنیم و بر روی مشترکات که بسیار بیش از اختلافات است، تمرکز کنیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی، در پاسخ به سؤالی پیرامون سفر اخیر آیت الله اراکی به ترکیه و سفر حجت الاسلام مختاری به بغداد و دیدارهایشان با مقامات اهل سنت این کشورها گفت: چنین دیدارها و کنفرانس‌هایی نظیر کنفرانس وحدت خوب است اما کافی نیست، اگر بخواهیم فقط به این دیدارها اکتفا کنیم کاری را از پیش نبرده ایم؛ بلکه باید کمیته‌ها و  کمیسیون‌های تخصصی تشکیل دهیم که افراد متخصص در این کمیته‌ها نظر بدهند و به کاربردی کردن ایده‌های تقریبی بپردازند؛ همچنین پایان نامه‌های ما باید بیشتر به سمت مطالب تقریبی روی بیاورند.

انتهای پیام/