پرونده «رمضان همدلی»| از «کرگون» تا «یارمضان» در استان گلستان نماز تراویح از مهم‏ترین مناسک عبادى ماه رمضان ترکمن‌ها

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، مسلمانان در گوشه و کنار جهان با هر مذهب و گرایش و رسومی به استقبال از ضیافت الهی می‌روند، مرور آیین و سنت‌های مبارک ماه رمضان باعث می‌شود که غبار فراموشی از آینه سنت‌های قدیمی زوده شود و آیینهای ماه رمضان زیباتر برگزار شود.

ماه رمضان یکی از اشتراکات بسیار مهم مسلمانان با مذاهب مختلف است؛ البته فریضه‌ها و عبادت‌ها در ماه میهمانی خدا، اصول و قاعده خاصی دارد، اما نحوه اجرای مراسم افطاری، سحری و دیگر سنت ها در مناطق مختلف کشورمان و دنیا با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد.

تبیین فضائل ماه رمضان، پرداختن به سنن مختلف مذاهب در ماه ضیافت الهی و پرداختن به سنن فراموش شده از مهم‌ترین مواردی است که خبرگزاری تقریب در قالب پرونده «رمضان همدلی» به بررسی آن می‌پردازد.

مردم در نقاط مختلف استان گلستان برای ورود به ماه مبارک رمضان با نظافت و غبارروبی مساجد به استقبال این ماه می روند.

مسجدهای جامع در شهرها و روستاهای مختلف گلستان و مسجدهای محلات همواره پذیرای شهروندان هستند و پایگاهی است که هر ساله مراسم قرآن خوانی ،تفسیر و موعظه و سخنرانی های اهل علم در آنها برگزار می شود.

علاوه بر حضور در مکان های مقدس شماری از افراد نیز در خانه های خود برای تلاوت قرآن گردهم می آیند.

یکی از رسم‌هایی که از قدیم در بین مردم استان گلستان رایج بوده بیدار کردن همسایه ها و اهل محل ،هنگام سحر و قبل از اذان صبح است تا روزه داران خواب نمانند و برای صرف غذای سحری آماده شوند.

در قدیم مردی با سحرخوانی و یا ابیاتی موزون مردم را به بیداری دعوت می کرد. در برخى از شهرهاى استان گلستان هم در شب‏هاى رمضان مراسم الله رمضونى انجام می‌شود که در آن جوانان به جمع ‏آورى کمک ها می‌پردازند و از این کمک‏ها به مستمندان افطارى می‌‏دهند.

با فرا رسیدن شب‏هاى احیاء،مردم روزه‏ دار گلستان با اشتیاق فراوان در مساجد حضور می ‏یابند و مراسم احیاء را با خواندن قرآن، دعاى جوشن کبیر برپا می کنند و دسته‏ هاى عزادار در مساجد به سینه‏ زنى و عزادارى می پردازند.

آب داغ خوردن یکی از آداب خاص افطار باز کردن گرگانی ها است که به آن «نرم بلاغ» می گفتند که معتقد هستند آب گرم حنجره و معده خشک را برای خوردن غذا آماده می کند.

« ترک » و « فرنی » غذای خاص گرگانی ها در ماه رمضان است و در مراسم افطار خانوادگی معمولا انواع غذاهای رایج مانند چای ،نان، پنیر مسقطی ،کتلت آبگوشت ،فرنی ،خرما، سبزی، حلوا، آش، سوپ، نان روغنی و شیرینی هایی مثل گوش فیل و نان پنجه ای، نان کنجدی و قطاب و زولبیا بامیه بر سر سفره وجود دارد و هر خانواده به سلیقه خود از آنها استفاده می کند.

افطاری دادن و میهمانی گرفتن و همچنین برپایی افطاری باشکوه در مساجد از مهم ترین آداب مردم مسلمان گلستان در ماه رمضان است که نقش مهمی در همبستگی اجتماعی ایفا می کند.

برپایی مراسم احیا شب های قدر در مسجدها،مکان های مذهبی و در برخی خانه ها از دیگر مراسم مشترک بین گلستان هاست.

رسوم مردم ترکمن در ماه مبارک رمضان

با فرا رسیدن ماه رمضان ترکمن‏ها با آداب و رسوم خاص این منطقه مهیاى میهمانى خدا می ‏شوند.ترکمن ها در گذشته آداب و رسوم خاصی برای ورود به ماه مبارک رمضان و تا پایان آن داشتند که می توان به مراسم " کر"، " الله یلی"، " سلالیک"، " یارمضان " و ... اشاره کرد.

ترکمن های جعفربای و آتابای در مناطق ترکمن نشین استان گلستان ، مراسمی به " کر" داشتند که سه روز پیش از ماه رمضان آغاز می شد و زنان و دختران جوان به نظافت آلاچیق ها در گذشته ها و نظافت منازل در این روزگار می پردازند و می خواهند همزمان با ورود این ماه مبارک، همه آلایش ها و آلودگی ها را از خانه و محل زندگی خود پاک کنند.

ماه رمضان در بین قوم ترکمن به " اراز آی" مشهور است و چند روز قبل از فرا رسیدن ارازآی ، ترکمن ها به کشتن گوسفند و بز اقدام می کنند و گوشتش را در بین فقرا و نیازمندان و همسایه ها تقسیم می کنند و یا اینکه با همان گوشت غذایی پخته و مهمانی می دادند که با آن " الله یلی" می گفتند.

ترکمن ها برای اعلام زمان افطار در گذشته هایی که امکانات و تجهیزاتی مانند رادیو و تلویزیون و ... وجود نداشت، مراسمی به نام " آغاز آچلی " به معنای افطاری کردن داشتند و پس از ساخت مساجد در این مناطق مراسم افطاری ،دیگر از فراز پشت بام این مساجد اعلام می شد.

در شب های 14 و 15 ماه مبارک رمضان در بین ترکمن ها رسم است که یک طلبه یا غزلخوان خوش صدا در روستا به راه می افتاد و اشعاری را می خواند که مضمون آن این بود که ای روزه داران ماه رمضان به نیمه رسید، مقاومت کنید تا نصف دیگر را روزه بگیرید و پس از هر مصرع جمعیتی که پشت سر این طلبه به راه می افتادند " الاو" یا " الله" می گفتند که به صورت منادایی بود.

مراسم یارمضان تا پاسی از شب ادامه داشت و مردم ،وسایل و خوراکی ها و نذری های زیادی را به جمعیتی که در کوچه های روستا به راه افتاده بودند می دادند که پس از پایان مراسم بین نیازمندان تقسیم می کردند.

یکی دیگر از مراسم ترکمن ها در این ماه مبارک این است که از شب بیستم تا سی ام ماه مبارک رمضان مراسم اعتکاف دارند و 30 جز قرآن در 6 شب در گروه های 3 تا 5 نفره در مساجد ختم می شود.

در زمان افطار، آبگوشت، آش رشته، آش برنج و اناردانه و آش ماست بر سر سفره ترکمن ها جایگاهی ویژه داشت. بسیاری از این مراسم در گذشته های نه چندان در مناطق ترکمن نشین استان رواج داشته اما کم کم رنگ باخته و متأسفانه بخشی از آن به دست فراموشی سپرده شده است.

در این ایام مساجد گرم و پرنور مى‏ شود و نماز تراویح که از مهم‏ترین مناسک عبادى ماه رمضان بین ترکمن ها پس از نمازهاى یومیه است برپا می شود.

قزاق های ساکن استان گلستان نیز آداب و رسومی نزدیک به ترکمن ها دارند؛ کردکویی ها نیز پانزدهمین روز ماه رمضان را با جشن همراه می کنند و در این جشن که مراسم سنتی رمضان الله معروف است افراد نذرهای خود مانند آرد ، نان و حلوا را برای تقسیم بین فقرا به این مراسم می آورند.

یکی از رسوم جالب این ماه نزد کتول های استان گلستان این است که اگر فردی در این ماه به50 سالگی برسد افطاری می دهد.گلستانی ها باور دارند قبل سپیده صبح عیدفطر، زکات فطره را به دست مستمندان برسانند .

برگزاری نمازعید سعید فطر در مکان های روباز از آیین هایی است که روزه داران گلستانی با شور وشوق خاصی در آن شرکت می کنند.

انتهای پیام/

پرونده «رمضان همدلی»| از «کرگون» تا «یارمضان» در استان گلستان/ نماز تراویح از مهم‏ترین مناسک عبادى ماه رمضان ترکمن‌ها