وحدت در جهان اسلام باید به صورت متمرکز تئوری سازی شود

به گزارش حوزه جامعه خبرگزاری تقریب، آیت‌الله محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب عصر امروز (چهارشنبه یکم اسفند) در نشست «دیپلماسی اتحاد اسلامی؛ ضرورت‌ها و راهبردها»که در موسسه فرهنگی پژوهشی انقلاب اسلامی برگزار شد، نیاز به تاسیس رشته تقریب یا «دیپلماسی تقریب» را ضروری دانست و در تعریف وحدت گفت: وقتی از وحدت سخن می‌گوییم، مراد دو نوع وحدت است؛ نوع اول وحدت عبارت است از هر نوع هدف مشترکی که بین مجموعه‌ها وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: این نوع از وحدت نیاز ندارد با کشورهای اسلامی یا فرقه خاصی صورت بگیرد؛ بلکه وحدت عام است و عقل و شرع هم آن را تایید می‌کند.

اراکی با بیان هرجا هدف مشترکی با هر کشوری وجود داشته باشد، این وحدت عام کاربرد دارد، به آیه کریمه "قُل یا أَهلَ الکِتابِ تَعالَوا إِلىٰ کَلِمَةٍ سَواءٍ بَینَنا وَبَینَکُم أَلّا نَعبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشرِکَ بِهِ شَیئًا" اشاره کرد و افزود: هر جا بتوانیم کلمه "سواء" را با هر مجموعه‌ای پیدا کنیم می‌توانیم با آن مجموعه وحدت کنیم.

وی افزود: بخشی از دیپلماسی وحدت یا تقریب را می‌توانیم در این چارچوب تعریف کنیم.

عضو مجلس خبرگان رهبری، کشور ونزوئلا را مورد اشاره قرار داد و گفت: ما می‌توانیم با کشور ونزوئلا وارد گفتمان وحدت شویم؛ چرا که‌ در خیلی از اهداف، اشتراک نظر داریم. درباره راهکارها هم می‌توانیم با این کشور اشتراک پیدا کنیم.

اراکی با طرح این سوال که چرا نباید وارد دیپلماسی وحدت با کشور ونزوئلا یا خیلی از کشورهای دنیا شویم، گفت: این هدف مشترک می‌تواند سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و... باشد. از این نوع وحدت می‌توانیم به وحدت مصالح یا منافع یاد کنیم.

وی ادامه داد: نوع دیگر وحدت که اساسی و بسیار مهم و برای آن هزینه زیادی پرداخت کرده‌ایم، وحدت هویت سیاسی است که موضوعی بنیادی است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب با بیان اینکه در علم‌الاجتماع به این موضوع پرداخته شده، گفت: ما یک جامعه‌شناسی اسلامی داریم که باید استخراج شود و مبنای عمل قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین مسائل جامعه‌شناسی اسلامی، هویت اجتماعی است.

اراکی با بیان اینکه چه چیزی هویت‌ها را شکل می‌دهد، پاسخ به این سوال را بحثی بنیادین در تقریب مذاهب دانست و افزود: بر اساس منابع دینی و روایات قطعی، آنچه معیار شکل‌گیری هویت واحد است، فرمانروایی سیاسی واحد و تبعیت از آن است؛ همان چیزی که از آن به ولایت یاد می‌شود.

وی با بیان اینکه مبتنی بر یک قاعده بسیار مهم، شخصیت آدم را اراده و رفتارهای ارادی او شکل می‌دهد، افزود: وقتی این رفتارها تبدیل به رفتار انبوه می‌شود شخصیت انسان را می‌سازد.

عضو مجلس خبرگان جامعه را به شخصیت انسان تشبیه کرد و با بیان اینکه جامعه دارای شخصیت واحد است، گفت: جامعه هیچ وقت واحد نمی‌شود مگر اینکه تبدیل به شخصیت واحدی شود و اعضای آن، سرنوشت واحدی داشته باشند.

اراکی ادامه داد: افراد وقتی به‌هم پیوند خوردند سرنوشت مشترکی پیدا می‌کنند.

وی، اراده واحد را معیار هویت واحد اجتماعی دانست و گفت: اگر ‌جامعه‌ای پیدا شد که در مسائل اجتماعی‌اش مثل هم عمل کردند، در این صورت شخصیت واحد اجتماعی شکل می‌گیرد. چطور این شخصیت واحد تضمین می‌شود؟ زمانی که فرمانروای واحد داشته باشند. یعنی می‌گویند ما اراده داریم تصمیمات خود را پیرو فرمان تو انجام دهیم؛ این معنای ولایت است. شما می‌گویی اقتصاد و اجتماع اینطور باشد، ما همان را انجام می‌دهیم. این مبتنی بر نطریه اساسی توحیدی است.

کارشناس مسائل دینی با طرح این سوال که آیا خدا تنها خالق است یا علاوه بر آن فرمانروا نیز هست، خاطرنشان کرد: یهودیانی که در مسیحیت نفود کردند، تلاش کردند تا خدا را فقط به‌صورت آفریننده تصور کنند؛ و این توسط بنی‌امیه و حاکمان غاصب کشورهای اسلامی هم رخ داد.

اراکی ادامه داد: آن‌ها می‌گویند خدا فقط خالق است و کار خالقیت هم که پایان پذیرفته و جهان بر اساس قواعد علّی و معلولی کار خودش را انجام می‌دهد. اما چون آفریننده است، باید به او احترم بگذاریم و همین که هفته‌ای یکبار به کلیسا برویم و سرمان را خم کنیم کافی است.

وی، نگاه دیگر را مربوط به اسلام دانست و گفت: اسلام می‌گوید، خدای متعال علاوه بر خالق بودن، فرمانرواست و‌ هر حرکتی در جهان با فرمان خدا شکل می‌گیرد.

اراکی، کار رسول اکرم(ص) را پیاده‌سازی فرمانروایی خدا در جامعه دانست و گفت: برخی‌ها متاسفانه فرنانروایی خدا را کنار گذاشتند. مسئله ما با آن‌ها این نیست که امام معصوم را کنار گذاشتند؛ مسئله این است که خود خدا را کنار گذاشتند؛ بحث ما کنار گذاشتن معصوم نیست.

وی افزود: دعوای همه انبیاء و معصومین بر سر این بوده که فرمانروا کیست نه خالق کیست؛ همه خالق را قبول دارند. چون این فرمانرواست که فرمانش هویت‌ساز است و می‌گوید انسان چگونه باشد.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب، استبداد را این دانست که یک حزب یا جریان یا گروه بگوید چون ما می‌گوییم، شما باید اطاعت کنید. این در حالی است که این فرمان خداست که باید اجرا شود. این اصول دین است نه فروغ. این فرمان، هویت‌ساز است.

وی، بزرگی پیامبر را در سیاستمدار بودن او دانست نه خبررسانی؛ و افزود: نظریه جدایی دین از سیاست یعنی خدا را از فزمانروایی عزل کردن و به او لقب خالق بخشیدن؛ اینجا بشر می‌شود خدا و خدا می‌شود بنده این بشر.

اراکی نظریه ولایت فقیه را مورد اشاره قرار داد و گفت: افزود: کار ولی فقیه این است که جامعه را برای آن فزمانروایی کلان آماده کند.

وی در ادامه گفت: وقتی فرمانی از بالا می‌آید، یک رابطه طولی درست می‌شود که به‌معنای وابستگی است. این وابستگی چطور درست می‌شود؟ از طریق اهلبیت. اگر این رابطه طولی را عمل کردیم یک رابطه عرضی بین ما که در این وابستگی شریک هستیم ایجاد می‌شود. این وابستگی، پیوستگی ایجاد می‌کند و از این طریق هویت واحد پیدا می‌کنیم؛‌ خوشی شما خوشی من می‌شود در غم و غصه هم شریک می‌شویم.

اراکی سخن علی شریعتی مبنی بر اینکه شیعه یعنی حزب را از ناب ترین سخنان وی دانست و گفت: البته نه حزب به شکلی که امروز تفسیر می‌شود؛ بلکه به شکل درست؛ به شکلی که وابستگی و پیوستگی در آن باشد.

وی ادامه داد: مسئله وحدت اسلامی یعنی مجموعه‌ای از بشرها که فرمانروای واحد تعیین می‌کنند و هویت واحد پیدا می‌کنند.

عضو مجلس خبرگان، خطر دانستن اسرائیل از سوی مسلمانان را ناشی از این دانست که این رژیم، در بخشی از هویت مشترک جهان اسلام رخنه کرده است و تصریح کرد: بحث چند وجب خاک نیست. معنای پیدایش این غده سرطانی این است که فرمانروا خدا نیست بلکه فرمان دست آمریکاست. ما از این فرمان صیانت می‌کنیم‌؛ مسئله فلسطین پاره‌ای از هویت ماست و باید از آن صیانت کنیم. این هویت اگر در فلسطین لگدمال شد، همه جا می‌شود.

اراکی افزود: بعد از صیانت از این هویت، باید آن را رشد دهیم.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب ادامه داد: انقلاب اسلامی، اسلامی را عرضه می‌کند که فرمان را از آن خدا می‌داند؛ اسلام فرمانروایی خدا بر روی زمین. دعوای ما با آمریکا هم بر سر همین است؛ دعوای آن‌ها هم با کل ایران است.

اراکی افزود: آمریکا با هر جناحی که قانون اساسی و هویت این انقلاب را بپذیرد، جنگ دارد.

وی با تاکید بر اینکه سرانجام پیروزی از آن خداست، خاطرنشان کرد: خدا مهلت می‌دهد اما در نهایت اوست که پیروز می‌شود.

استاد درس خارج فقه گفت: در عرصه اقتصاد هم حرف ما این است که نباید ترسید. شما خدا را اطاعت کنید و در اقتصاد، قانون اسلامی را پیاده کنید نه وابستگی را. شما بر مبنای اقتصاد مقاومتی عمل کنید؛ یعنی ایستادن روی پای خود.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب اسلامی، ابزار اصلی انقلاب را خوف از خدا دانست و با اشاره به راهپیمایی باشکوه ۲۲ بهمن گفت: همه مردم در این راهپیمایی گفتند که نه خوفی داریم نه حزنی.
انتهای پیام/