رهبر معظم انقلاب در دیدار با مسئولان و دانشمندان حوزۀ علوم شناختی آموختن و تولید این دانش‌ها را بسیار مهم ارزیابی کردند و از لزوم راهبرد بومی در حوزه این سخن گفتند.

به گزارش حوزه اندیشه  خبرگزاری تقریب، اخیرا متن کامل سخنان رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم شناختی در وب سایت ایشان منتشر شده است. نکات مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در این دیدار، دربردارندۀ درکی اساسی و راهبردی از اهمیت‌ دانش‌های نوین نظیر حوزۀ علوم شناختی است.

دانش‌های جدید اهمیت سیاسی دارند

رهبر انقلاب در ابتدای سخنانشان با اشاره به اهمیت استقبال از دانش‌های جدید فرمودند: «هر کدام از این دریچه‌هایی که خدای متعال بر روی بشر باز می‌کند -دریچه‌های دانش، دریچه‌های علم- یک مرحله‌ای برای تحوّل بشر و تحوّل زندگی بشر است. همچنان که مثلاً فرض کنید در اوایل قرن بیستم که فیزیک رشد کرد و وارد میدان شد و علوم مرتبط با فیزیک، همه‌ی فضاهای علمی و صنعتی دنیا را گرفت، شما می‌بینید زندگی در آن روز با زندگی در این روز از زمین تا آسمان فرق کرده، پنجاه سال دیگر زندگی بشر با زندگی امروز بمراتب فرق خواهد کرد؛ دنیای دیگری خواهد شد، تحوّل بنیانی‌ای به وجود خواهد آمد.»

ایشان در ادامه به اهمیت سیاسی این دانش‌ها اشاره داشتند: «من میخواهم این را نتیجه بگیرم که هر ملّتی که امروز در زمینۀ این دانش‌های جدید -که حالا این علوم شناختی و فنّاوری‌های مرتبط با علوم شناختی چیزهای جدید دنیایند دیگر؛ مثلاً بیست سی سال است که اینها وارد میدان دانش و علم و دانشگاه و پژوهشگاه شده‌اند- عقب بیفتد، سرنوشتش، سرنوشت آن ملّتهایی است که در آغاز انقلاب صنعتی عقب افتادند و سرنوشتشان شد استعمارزدگی، شد زیر دست بودن، شد فقیر ماندن، شد ذلیل شدن.»

از آموختن ننگمان نمی‌آید

رهبر انقلاب در ادامه خطاب به دانشمندان حوزۀ علوم شناختی فرمودند: «به شما دوستان، آقایان و کسانی که با شماها کار میکنند، دانشمندانتان، دانشجویانتان، پژوهشگرانتان عرض میکنم باید شماها از جانتان مایه بگذارید یعنی باید خسته نشوید، باید به طور جدّی دنبال بکنید؛ چون کار دست شما است، جلودارِ این کاروان و این قافله شما هستید و باید حرکت بکنید.»
در ادامه ایشان با ذکر مثالی از فرهنگستان فرانسه فرمودند:  «یک مثال در ذهن من هست که اینجا یادداشت کرده‌ام تا به شما بگویم: فرهنگستان فرانسه یکی از مجموعه‌های علمیِ معروف و شاخص دنیا است؛ یعنی دویست سال است برترین دانشمندان فرانسه همیشه در فرهنگستان [هستند]؛ این فرهنگستان در وقتی تشکیل شده که دولت فرانسه یعنی کشور فرانسه، بیشترین تلاطمهای دوران تاریخِ خودش را داشته، یعنی دوران ناپلئون و جنگهای گوناگونی که ناپلئون در اروپا میکرد؛ یک روز با ایتالیا، یک روز با اتریش، یک روز با آلمان، یک روز با روسیه. در آن ‌وقت این فرهنگستان به‌ وجود آمده و تشکیل شده. بنابراین میشود. ما امروز آن‌ جور تلاطم‌ها را هم نداریم، آن‌ جور مشکلات را هم نداریم و میتوانیم پایه‌های علمیِ مستحکمی را در کشور بگذاریم.»

رهبر انقلاب در ادامه به ذکر دو توصیه مهم به اعضای ستاد علوم شناخته پرداختند. توصیه نخست درباره آموختن و یادگیری بود: «توصیه این است که از همه‌ی توانایی‌های غربی‌ها و از همه‌ی امکانات آنها -که در این قضیّه پیشرفته هستند و جلوتر از ما هستند- باید بتوانیم استفاده کنیم. ما از شاگردی کردن و یاد گرفتن هرگز پرهیز نمیکنیم، از اینکه شاگرد باشیم ننگمان نمیکند؛ آنچه ننگمان میکند، این است که همیشه شاگرد بمانیم؛ آن را نمیخواهیم؛ وَالّا آنچه را آنها دارند، باید یاد بگیریم. این توصیه‌ی اوّل.»

هرگز به غربی‌ها اعتماد نکنید

دومین توصیه رهبر انقلاب عدم اعتماد به غربی‌ها دربرنامه‌های علمی‌شن است: «توصیه‌ی دوّم [اینکه] به توصیه‌های آنها و برنامه‌های آنها به هیچ وجه اعتماد نکنیم؛ این هم توصیه‌ی دوّم. شما خب ملاحظه کردید که این کارکرد و کاربرد دانش‌های شناختی و به اصطلاح فنّاوری‌های شناختی، تمام عرصه‌های زندگی را در بر میگیرد. خب اگر چنانچه یک کشوری که یک روزی به خودش حق داده که برود فلان کشورِ دیگر را با زورِ اسلحه در تحت سلطه دربیاورد، حالا بخواهد از این دانش استفاده کند برای اینکه همان کشور را که یک روز با سلاح تصرّف کرده، با این ابزار تصرّف کند، این بعید است به نظر شما؟!»

ایشان در ادامه به اهمیت شیوه بکارگیری از دانش‌های نوین اشاره کردند و فرمودند: «شما گفتید که [این فنّاوری] میتواند اضطراب و ترس را برطرف کند؛ [امّا] میتواند اضطراب و ترس‌ را هم ایجاد کند؛ میتواند در تصمیم‌گیری‌ها هم اثر بگذارد؛ اگر بتواند نمیکند این کار را؟ قطعاً میکند؛ یا آن کشورهای اروپایی: انگلیس یک ‌جور، فرانسه یک ‌جور، بقیّه‌ یک‌ جور؛ خب اینها سابقه‌ی بدی دارند در دنیا؛ ما بایستی همیشه به اینها [سوءظن داشته باشیم].

توسعه دانش باید همراه با سیاست‌گذاری باشد

رهبر انقلاب در بخش پایانی سخنانشان، درباره اهمیت هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی این برنامه‌های دانشی سخن گفتند: «شما بایستی خودتان، هدفهای خودتان را در این دانش معیّن کنید؛ در همه‌ی بخشهای علوم شناختی، اوّل شما هدف‌گذاری کنید تا ببینیم ما چه میخواهیم و دنبال چه هستیم، آن وقت بر اساس آن هدف‌گذاری، شما موضوع و پروژه تعریف کنید و بخواهید که دانشمند، دانشجو، پژوهشگر، جوان و مانند اینها این پروژه را [انجام بدهند]. این نباشد که شما مطالبه‌ی پروژه کنید بدون اینکه هدف‌گذاری کرده باشید؛ مثلاً فرض بفرمایید در دانشگاه‌ها کسانی به میل خودشان یک پروژه‌ای را تعریف کنند، بیایند با شما مثلاً بخواهند هماهنگ کنند، کار کنند که این پروژه اصلاً -به تعبیر فرنگی- روی پازل و مجموعه‌ی شما هیچ تأثیری نمیگذارد و این جدول شما را پُر نمیکند.

این سخنان رهبر انقلاب توصیه‌ای بود درباره برنامه‌ریزی هدفمند و بومی: «شما اوّل جدولتان را تعریف کنید که چه میخواهید، چه کار میخواهید بکنید، بعد آن وقت خانه‌های این جدول را از فلان دانشگاه، از فلان پژوهشگاه و از آن مجموعه مطالبه کنید تا برای شما تهیّه کنند و بیاورند. پس بنابراین این هم توصیه‌ی دوّم ما است که به خودتان تکیه کنید، یک راهبرد بومی تعریف کنید برای پیشبرد این دانش‌ها و بر اساس آن، کاربران را وادار کنید که کار کنند.»

انتهای پیام/