«رادیو انقلاب» بدون هیچ جناح‌بندی، موسیقی‌های انقلابی را پخش کند
ـ در سال‌های پیروزی انقلاب و دوران نزدیک به آن، افراد شاخصی از هنرمندان موسیقی از طیف‌ها و سلایق گوناگون اقدام به تولید آثار فاخر و ماندگاری در عرصه موسیقی کرده‌اند که ظرفیت موسیقی انقلاب با بررسی تمامی آنها قابل تحلیل و بررسی است و «رادیو انقلاب» باید نسبت به پخش همه این آثار توجه نشان دهد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، ۲۰ آبان‌ماه سال جاری بود که با برگزاری آیینی رسمی، رادیو انقلاب به شکل فصلی آغاز به کار کرد؛ شبکه رادیویی که هدف از افتتاح آن معرفی و بررسی دستاوردهای انقلاب اسلامی در آستانه چهل‌سالگی آن در حوزه‌های گوناگون است. معاونت صدای رسانه ملی و مسئولان ایجاد رادیو انقلاب در قالب برنامه‌هایی که برای این شبکه رادیویی در نظر گرفته‌اند و مخاطبان می‌توانند آن را به شکل شبانه‌روزی بر روی موج اف.ام ردیف ۹۵:۵ مگاهرتز دریافت کنند در تلاش برای تأمین نظرات، سلایق و ذائقه متفاوت شنوندگان این رادیو بوده و هست که این روند تا پایان سال نیز ادامه خواهد داشت.
اما یکی از وجوه فرهنگی و هنری درهم تنیده شده با پدیده‌ای به نام انقلاب، هنر موسیقی است؛ هنری که حداقل در جریان مبارزات ملت ایران علیه رژیم ستم‌شاهی در سال پایانی عمر رژیم پهلوی دوشادوش عزم و اراده ملت ایران از سوی جامعه فعال در این عرصه، پیگیری و منجر به تولید آثار درخور توجهی شد که با خاطرات روزهای پُرالتهاب انقلاب اسلامی ملت ایران عجین شده و همچنان با گذشت ۴ دهه از پدیدآوری، گوش سپردن به آنها موجب برانگیختن حس نوستالژیک و تداعی‌گر اتفاقاتی در ذهن افرادی است که آن زمان را درک کرده‌اند.
علاوه بر اهمیت هنر موسیقی در احیای حافظه تاریخی دوران معاصر و به ویژه ۴ دهه انقلاب اسلامی که به این واسطه باید بارها به آن گوش سپرد تا حداقل یادی از خالقان این آثار فاخر موسیقی در این روزگار به عمل آید، تداوم و استمرار روحیه انقلابی یکی از کارکردهای موسیقی انقلاب است که شور و شعور در قالب آن به هم تنیده شده است و اغلب شورانگیزی موسیقی انقلاب را در ملودی و آهنگ آن می‌توان جستجو کرد و وجه شعورمندی آن را در محتوای شعری، ترانه و سرود.
اینکه رادیو انقلاب هر چند به شکل محدود و فصلی تا چه اندازه می‌تواند در معرفی موسیقی انقلاب اسلامی به نسل جوان و شناساندن ویژگی‌های آن به نسلی که برهه‌های خطیر انقلاب اسلامی را درک نکرده است، مؤثر باشد در این زمینه با رضا مهدوی؛ کارشناس، مدرس موسیقی و آهنگساز گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
رضا مهدوی پیشتر مناصبی همچون مدیریت مرکز موسیقی حوزه هنری و عضویت در شورای سیاست‌گذاری جشنواره موسیقی پیامبر مهربانی(ص) و... را به عهده داشته است.
ـ رادیو انقلاب قریب به یک ماه است که به شکل رسمی افتتاح شده است و مشغول پخش برنامه‌های خود است، بخشی از برنامه‌های این رادیو اختصاص به موسیقی انقلاب اسلامی دارد، به نظر شما در مورد راه‌اندازی این رادیو و پخش آرشیوی از موسیقی‌های خاطره‌انگیز انقلاب چیست؟
در اینکه برای نسل‌های گوناگون انقلاب باید موسیقی انقلاب پخش شود و پرداخت مناسبی برای آن داشته باشیم که حرفی نیست چرا که اغلب آثار موسیقی انقلاب تنها مختص به آن دوران نبوده‌اند و با دقت در موسیقی انقلاب به این نکته برمی‌خوریم که هم به لحاظ شعری و هم موسیقایی برگرفته از شعائر دینی و ملی ما بوده‌اند.
مقارن با پیروزی انقلاب اسلامی و در سال‌های نزدیک به آن اغلب آثار موسیقی با تکیه بر شور انقلابی و پرداختن به وجه هیجانی آن ساخته شدند چرا که در بستر زیستگاهی به نام انقلاب شکل گرفته و عرض اندام کرده بوده‌اند اما از آنجا که گروهی از موسیقی‌دانان، آهنگسازان و خوانندگان بنام ایرانی به ساخت اینگونه آثار پرداختند لذا هم این آثار در زمان خود تأثیرگذار بوده و هم شنیدن مکرر آنها در روزگار کنونی تأثیر خود را خواهد داشت و خالی از لطف نیست.
به هر حال با ابتکار معاونت صدای رسانه ملی به این مهم در مقطعی حساس توجه شد و رادیو انقلاب برای پرداختن به موضوعات گوناگون انقلابی از مدتی قبل فعالیت خود را آغاز کرده است که طبیعتاً بخشی از برنامه‌های این شبکه رادیویی اختصاص به پخش آثار فاخر موسیقی انقلاب نیز دارد که از این حیث اقدام دوستان مسئول در رسانه ملی ستودنی است و با این کار توانسته‌اند خلأ بزرگی را به ویژه در مواجهه با نسل جوان انقلاب که نیاز به درک درستی و صحیحی از آن دوران خطیر دارند، پُر کنند.
نسل جوان ما به هر حال در مقطعی که ۴ دهه از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته است باید بدانند که پدرانشان، مادرانشان و نسل‌های پیش از خود چه کارهایی برای پیروزی انقلاب اسلامی کرده‌اند که البته با یک بررسی اجمالی در میان آثار موسیقی و محتوای شعری آن زمان می‌توان تا حد زیادی به نقش تأثیر آحاد مردم در روند پیروزی آن واقف شد؛ این عرصه نیاز به بستر و زمینه مناسبی دارد که رادیو انقلاب تا حد زیادی توانسته است آن را تأمین کند.
ـ اگر خواسته باشیم نقدی بر عملکرد این رادیو به ویژه در پخش آثار موسیقی انقلاب داشته باشیم، از نظر شما چه مسئله‌ای در اولویت است؟
ابتدا باید بگویم این شبکه رادیویی نیاز به تبلیغات بیشتری دارد و تصور می‌کنم همچنان بسیاری از مردم و مخاطبان رادیو، اطلاعی از راه‌اندازی آن نداشته باشند. اما به‌عنوان مهمترین ایراد این شبکه رادیویی در حوزه موسیقی باید به این مسئله اشاره کنم که تمامی آثار موسیقی مرتبط با انقلاب از آن پخش نمی‌شود و البته گاهی اوقات آثار یک طرفه و بدون توجه به تضارب افکار و آراء مورد تحلیل، نقد و بررسی قرار می‌گیرند در حالیکه اصل باید بر آن گذاشته شود که این رادیو بدون جانبداری از دسته و گروهی، به همه آثار موسیقی تولید شده در آن دوران که تعداد آنها هم کم نیست توجه نشان دهد که تصور می‌کنم از مهر ۵۶ تا آغاز جنگ تحمیلی آمار آنها از یک هزار اثر متجاوز باشد.
مسئولان رادیو انقلاب همچنین باید به این قضیه توجه داشته باشند که موسیقی انقلاب توسط طیف‌های متفاوتی از هنرمندان موسیقی در آن مقطع زمانی تولید شده‌اند؛ چه آثاری که به شکلی سریالی توسط گروه چاووش به سرپرستی مرحوم محمدرضا لطفی تولید شده‌اند و چه آثاری که به شکل مستقل و خودجوش از سوی افرادی همچون حمید شاهنگیان که اساساً به شکل حرفه‌ای در زمینه موسیقی فعالیت نمی‌کرد اما در مقطعی براساس احساس نیاز به این کار پرداخت و آثار ماندگاری را تولید کرد و همچنان هم که شنیده می‌شوند تازگی و طراوت خود را دارا هستند و نکته مهم اینکه آثار وی اغلب بدون استفاده از ساز و ملودی و با استفاده از آوا تولید شده‌اند. وقتی ظرفیتی مثل رادیو انقلاب ایجاد می‌شود باید همه این آثار حتی‌المقدور از آن پخش شود تا به ویژه نسل جوان این تصور را نداشته باشد که آثار موسیقی انقلاب تنها محدود به چند اثر انگشت‌شماری است که بارها رسانه ملی تأکید بر تکرار مکرر آنها دارد و این امر موجب شده است که باقی آثار به دست فراموشی سپرده شوند.
از طرف دیگر بعد از تأمین سلایق مخاطب این رادیو با استفاده از پخش تمامی آثار تولید شده با مضمون انقلاب، مسئله دیگر همانطور که گفته شد بررسی و تحلیل درست آن‌هاست که به این منظور باید میزگردهای تخصصی با حضور همه کارشناسان، آهنگسازان از همه طیف‌های فعال در عرصه موسیقی بعد از انقلاب اسلامی دعوت شود که پیرامون این روند و آینده موسیقی انقلاب اسلامی به بحث و تبادل نظر بپردازند.
ـ رادیو انقلاب از آغاز رسمی فعالیت خود گویا قرار است به مدت ۴ ماه ادامه پیدا کند، برای غنای بیشتر برنامه‌های این رادیو به ویژه در حوزه موسیقی چه پیشنهادی دارید؟
تکرار زیاد آثار موسیقی‌های نوستالژیک انقلاب هر چند که حداقل برای بسیاری از مخاطبان گوش‌نواز است اما به مرور حداقل در حوزه موسیقی این رادیو را به ورطه تکرار خواهد انداخت و آرام آرام موجب کاهش مخاطبان این رادیو خواهد شد. هر چند که این رادیو فصلی است اما برای ارائه خوارک مناسب به مخاطبان خود آن هم در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی نیاز به برنامه‌سازی عمیق در حوزه‌های مختلف به ویژه فرهنگی و هنری مرتبط با موضوع انقلاب اسلامی دارد.
به طور قطع فارغ از وجه سرگرمی و همراهی مخاطب با استفاده از تولید و اجرای برخی آیتم‌های جذاب و پویا که شور و هیجان انقلابی را برای مخاطبان به همراه خواهد داشت، باید درصدی از آثار تولیدی این رادیو به ویژه در حوزه موسیقی چالشی باشد و به شکلی کارشناسی شده به آسیب‌شناسی این حوزه بپردازد. انقلاب اسلامی حوزه گسترده‌ای از مفاهیم و موضوعات را به خود اختصاص داده است و نمی‌توان آن را مثلاً با موضوعی همچون اربعین مقایسه کرد که به طور مثال با دایر کردن رادیو اربعین آن هم در قالب گزارش‌های میدانی و آداب سفر و زیارت بتوان برای اوقات محدود و حتی نسبتاً نامحدودی با تأمین برنامه مخاطب را همچنان با خود همراه کرد. صرف پرداختی یک‌سویه به موضوعات مختلف همچون موسیقی انقلاب و عدم ورود به خاستگاه، چرایی و چگونگی روند تولید هر یک از این آثار، مخاطب این رادیو را با محتوایی سطحی مواجه خواهد کرد که در نهایت پس از تکرار آنها در یک بازه زمانی چهار ماهه که برای آن در نظر گرفته شده است، موجب ریزش محسوس مخاطبان این شبکه رادیویی خواهد شد.
