ساخت جاده،تله کابین،زمین خواری،کوه خواری،گسترش باغ ها، آبیاری غرقابی و ساخت و ساز های غیرمجاز نه تنها مانع ثبت جهانی منظر فرهنگی الموت است بلکه آیندگان را از داشتن چنین شاهکاری محروم می کند.
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرگزاری تقریب، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی، حمیده چوبک، سرپرست ۱۴ فصل کاوش های باستانشناسی دژالموت، با بیان اینکه ثبت جهانی منظر فرهنگی الموت با مشکلات جدی روبروست گفت: یکی از مهمترین مشکلات بر سر راه ثبت جهانی منظر فرهنگی الموت را دخل و تصرف های انجام شده در عرصه و حریم داست. ضوابط تعیین شده در عرصه و حریم به رغم ابلاغ و پیگیری های قانونی رعایت نمی شود.
او با انتقاد از ساخت و سازها و تغییر کاربری ها افزود: براساس قوانین کسی اجازه ساخت و ساز بر خلاف ضوابط عرصه و حریم را ندارد اما متاسفانه با این تصور که در نهایت جریمه خواهند شد، از قوانین تخلف می کنند و ما شاهد ساخت و سازهایی مغایر با ضوابط عرصه و حریم هستیم.
چوبک با اشاره به زندانی شدن یکی از متخلفان به دلیل ساخت و ساز غیرقانونی بیان کرد: این در حالی است که واقعا زندانی شدن گره ای از مشکلات باز نخواهد کرد بلکه باید تخلف رفع شود و فرد براساس قانون مجبور به تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز باشد.
موافقت ساخت و ساز قانونی
البته او معتقد است همانطور که در ضوابط یونسکو هم آمده، مردم محلی باید از میراث فرهنگی منطقه خود بهره مند شوند و آنها هستند که یک منطقه را زنده و پویا نگه می دارند بنابراین نمی توان مخالف ساخت و ساز بود اما این ساخت و ساز باید در چهارچوب های قانونی و مورد قبول میراث فرهنگی انجام شود.
چهارچوب هایی که گویی که به مذاق خیلی ها خوش نمی آید و به بهانه های گوناگون آنها را نادیده می گیرند. براساس ضوابط عرصه و حریم، کشت بلامانع است اما گسترش کشت باید محدود باشد این در حالی است که به گفته چوبک چون به تازگی باغ های گیلاس سودآوری زیادی برای اهالی داشته به عرصه و حریم با درختکاری های فراوان تجاوز شده است.
اما همه مشکل به همین جا ختم نمی شود چرا که درخت گیلاس به آب فراوانی نیاز دارد و باغداران برای آبیاری باغ های خود از روش غرقابی استفاده می کنند، روشی که به گفته حمیده چوبک، به ویژه در پای قلعه باعث رانش زمین پیرامون قلعه می شود و به طور حتم در دراز مدت مشکلاتی برای قلعه ایجاد خواهد کرد.
از سوی دیگر باغداران برای آبیاری باغ های خود در عرصه و حریم حوضچه ها و منابع ذخیره آب ساخته اند که خود معضل دیگری محسوب می شود.
مخالف باغداری و کشت نیستیم
چوبک در ادامه تاکید می کند که به هیچ وجه مخالف کشت و باغداری نیست اما از باغداران می خواهد از روش آبیاری قطره ای به جای غرقابی استفاده کنند، روشی که تاکنون باغداران از آن استقبالی نکرده اند و به گفته وی براساس مقررات جهاد کشاورزی نمی توان آنها را مجبور به استفاده از روش خاص آبیاری کرد و این تصمیمی است که باغدار باید بگیرد.
او در ادامه این پرسش را مطرح می کند که آیا وقتی پای منافع ملی در میان است نباید امکانات و تسهیلاتی در اختیار مردم قرار داده شود که از روش آبیاری مناسب تری استفاده کنند تا میراث فرهنگی و تاریخی منطقه هم آسیب نبیند؟
پرسش دیگری که در این زمینه مطرح می شود این است که با توجه به مشکلات فراوان کمبود آب، چرا باید باغ های گردوی این منطقه که آب کمتری مصرف می کنند جای خود را به درخت های گیلاس با مصرف آب بیشتر بدهند؟
او همچنین با اشاره به این نکته که تا همین یک دهه پیش در الموت ۱۲ مستثنیات وجود داشت، می گوید: اهالی با مراجعه به دادگاه موفق به دریافت مالکیت شده اند این در حالی است که تعیین عرصه و حریم الموت بیش از یک دهه پیش در سال ۱۳۸۱ انجام شده و قرار بود به جز مستثنیات این عرصه ها در اختیار میراث فرهنگی قرار بگیرد.
وی تاکید کرد که عرصه و حریم اعلام قانونی و حقوقی شده بود و باید رعایت می شد اما دادگاه آن را نقض کرد.
ساخت و ساز در اراضی خشکه چال یکی دیگر از نمونه های نقض قوانین میراث فرهنگی در الموت هستند، اراضی که به گفته چوبک در محدوده حریم قرار دارند و نباید در آنها ساخت و ساز می شد.
طمع باغ و ویلا و خلوتگاه شخصی
او با اشاره این که بافت روستا در قسمت پایین این اراضی قرار دارد،گفت: با این حال چون مردم ثروتمند شده اند در طمع باغ و ویلا هستند و می خواهند خلوتگاه های شخصی خودشان را بسازند.
او در ادامه به بازدید معاون سیاسی امنیتی استانداری قزوین از دژالموت اشاره کرد و گفت: آقای آشناگر از این اتفاقات و ساخت و سازها بسیار متعجب شده بود و طی بخشنامه ای به فرمانداری خواستند ضوابط عرصه و حریم رعایت شده و با متخلفان برخورد قانونی شود.
چوبک امیدوار است که این بخشنامه اجرایی شده و بتواند مانع گسترش بیشتر باغ ها و ساخت و سازها شود و حتی در دراز مدت تا حدودی آسیب ها اصلاح شوند.
ساخت جاده یکی دیگر از چالش های باستان شناسان و دوستداران میراث فرهنگی در الموت است، جاده ای که می خواهند برای دسترسی راحت تر به باغ ها و ویلاهای بالادست بسازند. جالب این که دربرابر مقاومت های پایگاه میراث فرهنگی الموت خطاب به چوبک گفته شده است: بالاخره تو می روی و ما جاده و حتی تله کابین خودمان را می سازیم.
مسیر این جاده در نزدیکی قلعه قرار دارد و به گفته چوبک؛ کل این محوطه دارای آثار تاریخی است و اگر جاده در آن احداث شود این آثار از بین می روند .
او در ادامه نسبت به ساخت تله کابین نیز هشدار داد و گفت: ساخت تله کابین نه تنها منظر منطقه را از بین می برد بلکه ساختار و بافت و کالبد آن را هم تخریب می کند.
چوبک در پایان تاکید کرد که برای حفاظت از الموت نیاز به پشتیبانی قانونی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان محیط زیست و اداره منابع طبیعی است.
