موضوع علوم انسانی و اجتماعیِ ترجمه شده، کُنش انسان غربی است موضوع علوم انسانی و اجتماعیِ ترجمه شده، کُنش انسان غربی است

به گزارش خبرگزاری تقریب، مراسم افتتاحیه هم‌اندیشی نخبگان جوان علوم انسانی اسلامی صبح امروز (پنج‌شنبه ۱۹ مهر ماه) با حضور اساتید، دانشجویان، پژوهشگران در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.

در این مراسم عطاء الله رفیعی آتانی، دبیر کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه ایده علوم انسانی اسلامی ماحصل توجه به خلأ جدی در فرآیند پژوهش در عرصه علوم انسانی در قلمرو علوم اجتماعی و انسانی اسلامی بوده است، ابراز داشت: مأموریت علوم انسانی و اجتماعی تبیین، پیش‌بینی و طراحی در قلمرو کنش انسانی است. انسان در اینجا به معنای فرد و جامعه است. بر این اساس در مواجهه با علوم انسانی، باید مسأله اساسی خود را بر این اساس طراحی کنیم.

وی با تأکید بر اینکه علوم انسانی فعلی قدرت انجام این وظیفه را در جامعه ندارد، افزود: فرآیند شکل‌گیری علوم انسانی و اجتماعی لزوماً انسان اسلامی و جامعه اسلامی نیست. وجود رویکردهای رقیب در علوم انسانی و اجتماعی در جهان خبر از چنین رویکردی دارند.

رفیعی آتانی با اشاره به اینکه موضوع علوم انسانی و اجتماعی ترجمه شده، انسان نیست، بلکه موضوع آن کنش انسان غربی در دنیای مدرن است، تصریح کرد: به همین دلیل این علوم ذاتاً جهان شمول نیستند. بهتر که جهان شمول نیست. زیرا کنش انسان غربی کنش مطلوبی در چارچوب فلسفه اخلاق و عملی که در حال شکل گیری است، نیست.

وی با بیان اینکه موضوع علوم انسانی، انسانی است که ویژگی اساسی آن را می‌توان در چارچوب مفاهیم اومانیسم توضیح داد،‌ گفت: اومانیسم یعنی هویت و واقعیت خود را از ماوراء طبیعت قطع کرده است. علوم انسانی و اجتماعی کنش این انسان را در ابعاد مختلف توضیح داد. انسانی که در زندگی او خدا وجود ندارد. البته لزوما به معنای منکر خدا نیست. اما خدا در زندگی او حضور ندارد.

دبیر کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اینکه در چارچوب فلسفه اسلامی طبیعت ادراک و شعور دارد، اظهار داشت: در نظریه‌پردازی با پیوندی با مجموعه‌ای از مفاهیم، تلاش می شود واقعیت خارجی توصیف و طراحی شود. تلاش کنیم بر مبنای مفروضات فلسفه اسلامی بین مفاهیم به گونه‌ای ارتباط برقرار کنیم که واقعیت‌های خارجی را تبیین بهتری کنیم.

وی ادامه داد: در اینجا مجموعه مصطلحاتی که در مجموعه معارف اسلامی وجود دارد که می‌تواند ناظر به کنش و پدیده‌های انسانی باشد، استخراج کنیم و بین آن‌ها دستگاه سازگاری را تولید کنیم. این دستگاه سازگار با مبانی فلسفی باید پشتیبانی شود و تلاش کند واقعیات انسانی را توضیح دهد.

رفیعی آتانی اذعان داشت: در جایی که به علوم ورود می کنیم و تمایز علوم را تمایز از موضوعات بدانیم باز هم دستگاهی از مفاهیم در مجموعه اسلامی باید به ما کمک کنند. مثلاً در اقتصاد اسلامی مفاهیم پایه‌ای را در مجموعه معارف اسلامی پیدا کنیم که بقیه مفاهیم را با ارجاع با آن جایابی کنیم. بعد از این جایابی باید بتواند تبیین و تفسیر، پیش‌بینی و طراحی و توسعه سیاست گذارانه در علوم انسانی و اجتماعی انجام دهد.

وی با بیان اینکه وقتی از علوم انسانی و اسلامی سخن می گوییم، اسلامیت را به ماهیت علم برمی‌گردانیم نه به موضوع و فاعل آن، افزود: اسلامیت علم به روش و در فرآیند شناخت است. مبنای آن این خواهد بود که از شناخت واقع بینانه‌تری سخن می‌گوییم. شناختی که برآمده از معارف اسلامی است. بنابراین ما از علمی درباره انسان مسلمان یا برای انسان مسلمان سخن نمی گوییم بلکه از دانشی اسلامی برای فهم مطلق انسان سخن می‌گوییم.