محسن دامادی: عدم تصویر قهرمان ضعف بزرگ سینمای دینی/ حاصل کارم در «شیخ بهایی» را نپسندیدم
یک فیلمنامهنویس گفت: از نگاه من اصلیترین نقطه ضعفی که سینمای دینی ما دچار آن است عدم تصویر قهرمان است، زیرا نویسنده نمیتواند درام داستان را در قالب قهرمان به بیننده عرضه کند.
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرگزاری تقریب، محسن دامادی فیلمنامهنویس و کارگردان با بیان اینکه عملکرد سینما در چهار دهه گذشته قابل قبول است، گفت: اگر بخواهیم اتفاقات دهه اخیر سینما را رصد کنیم هنر هفتم توانسته در چهار دهه گذشته نمره قبولی دریافت کند. به ویژه در حوزه فیلمنامهنویسی، کارگردانی و مسائل فنی شاهد رشد بسیار جدی در سینما بودهایم، هرچند در این میان مشکلاتی نیز وجود دارد که شاید مهمترین شکل آن را در عدم ارتباط بسیاری از تولیدات سینمایی با مردم توصیف کرد.
وی افزود: در سینمای قبل از انقلاب بین مردم و سینما ارتباط خوبی وجود داشت و بعد از انقلاب این ارتباط کمی کمرنگتر شد؛ این نقیصه را به طور اخص در حوزه سینمای اندیشمند نرم برد قابل لمس و مشاهده است؛ البته کارهایی نیز از جنس سینمای بدنه وجود داشته که با عموم مردم ارتباط خوبی برقرار کرد، اما انتظار میرفت در تمامی حوزهها شاهد اتفاقات خوبی در سینما باشیم.
کارگردان فیلم «همه چی عادیه» در پاسخ به این مطلب که چرا عموم سینماگران ضعف کلی سینما را نشئت گرفته از فیلمنامه میدانند؟ گفت: این قبیل ادعاها را به هیچ وجه قبول ندارم و معتقدم اگر نقطه قوتی در سینما وجود داشته باشد آن را باید در حوزه فیلمنامهنویسی جستجو کرد؛ زیرا با توجه به محدودیتهایی که وجود دارد باز هم شاهد سناریوهای بسیار خوبی در سینما هستیم. برای مثال فیلمنامهنویسان ما به دلیل ضعفی که در برخی مسائل تکنیکی وجود دارد قادر نیستند بسیاری از موضوعات را در فیلمنامه لحاظ کنند، اما نویسندگان ما با توجه به این محدودیتها باز هم متون خوبی را به رشته تحریر در میآورند. محدودیتهایی دیگری نظیر مسائل سیاسی وجود دارد که فیلمنامهنویسان ما آن را پشت سر گذاشتهاند.
فیلمنامهنویس «آپارتمان شماره ۱۳» ادامه داد: ضعف اصلی در اجرای فیلمنامه است زیرا متاسفانه در حوزه کارگردانی به تناسب رشد فیلمنامهها شاهد رشد مطلوبی نبودهایم.
دامادی درباره کیفیت فیلمنامههای دینی گفت: اصلیترین شاخصه در سینما قهرمانپروری است، زیرا با وجود قهرمان است که درام شکل میگیرد و تماشاچی آنچه که برای قهرمان در طول قصه رخ میدهد را دنبال میکند. با این توضیح ما در اولین قدمی که میخواهیم در این حوزه برداریم با مشکل روبهرو هستیم، زیرا قادر نیستیم چهره قهرمانان خود را ترسیم کنیم. به خصوص در فیلمهای دینی ما قادر نیستیم چهره ائمه را ترسیم کنیم. مثلاً در سریال امام علی(ع) ما نمیشد چهره حضرت را نمایش دهیم در صورتی حضرت امیر در خطبهها و مناظرهها به فصاحت کلام شهرهاند، اما در سریالی که با نام آن حضرت تولید شد امکان نمایش گفتوگو وجود ندارد، برای همین کلام آن حضرت از قول دیگران بازگو میشود. این مشکل در سینما قابل حل نیست، چون از نظر فقهی تصویرگری از ائمه در سینما و تلویزیون امکان ندارد.
وی افزود: برای اینکه با چنین مشکلی روبرو نشویم سراغ موضوعاتی که نیازمند اشاره مستقیم باشند نمیرویم، بلکه شخصیتهایی را تصویر میکنیم که امکان نشان دادن چهره آنها فراهم است. مثلا در سریال «مختارنامه» با پرداختن به زندگی مختار ثقفی به نوعی قیام عاشورا هم مورد بررسی قرار گرفته است. در این کار بیننده موقعیتپردازی بهتری را به لحاظ درام، نسبت به سریال امام علی (ع) مشاهده میکند.
فیلمنامهنویس «یک اشتباه کوچولو» درباره کارهایی که در قالب داستانهای معاصر سعی دارند به موضوعات دینی و قرآنی بپردازند گفت: از کوزه همان تراود که در اوست. در ابتدا اشاره کردم که فیلمنامهنویسی در ایران رونق خوبی دارد این اما این مقوله به موضوعات دینی تعمیم پیدا نمیکند، زیرا در این حوزه نیازمند پژوهش هستیم به همین دلیل معمولاً آثار از غنای کافی برخوردار نیستند. در حقیقت برای اینکه برداشتهای دینی در قالب داستانهای معاصر جذابیت لازم را داشته باشد، ضروری است تا مفاهیم موثر دینی که ریشه در تاریخ دارد با تصویرهای مناسب امروزی خلق شوند تا مردم بتوانند با این دست تولیدات ارتباط بهتری برقرار کنند.
کارگردان فیلم «گپ» ادامه داد: من برای نگارش یک فیلمنامه دینی (سریال شیخ بهایی) نزدیک به ۳ سال زمان صرف کردم تا بتوانم مضمون را در دیالوگها پیاده کنم، اما سریال مطابق میل من پیش نرفت، زیرا یا من یا کارگردان نتوانسته بودیم شخصیت شیخ بهایی را به خوبی درک کنیم.
دامادی در پاسخ به این سوال که اگر به وی سفارشی برای نگارش یک کار عاشورایی داده شود وی چگونه این مضمون را در کارش لحاظ میکند؟ تصریح کرد: یک بخش از کار من بر میگردد به سفارشی که داده شده است، زیرا نویسنده باید بداند سفارش دهنده چه انتظاری از او دارد، اما درباره عاشورا باید بگویم فیلمنامهای را با تکیه بر باورم در دهه ۷۰ نوشتهام که هنوز فرصت تولید آن فراهم نشده است.
وی پایان اظهار کرد: درباره فیلمنامههای عاشورایی ذکر یک نکته را ضروری میدانم. باید در این حوزه با حساسیت بسیار بالایی حرکت کرد، چون اگر قرار است در این عرصه کاری تولید شود آن فیلم یا سریال باید در خدمت مفهوم باشد، نه اینکه به دلیل ضعف پرداخت باعث کاهش علاقه مردم به این حوزه شود و اگر قرار است یک فیلم خوب دینی یا عاشورایی ساخته شود باید همان اندازه که برای نگارش فیلمنامه آن زمان صرف میشود، برای ساختش نیز وقت لحاظ شود.