کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

​باید‌ها ونباید‌های حضور بچه‌ها در فضا‌های اجتماعی/ ورود کودکان ممنوع!

باشگاه خبرنگاران جوان , 22 شهريور 1397 ساعت 14:47

حضور در فضای عمومی بخشی از زندگی کودکان به حساب می‌آید تا هم به شناختی از خود دست بیابند هم فرصتی برای کشف محیط پیرامون خود داشته باشند.


به گزارش خبرگزاری تقریب؛ مدتی پیش در فضای مجازی، بحث و جدلی راه افتاده‎‌بود بر سرِ حضور بچه ‏ها در فضاهای عمومی مثل رستوران‎ها، گالری ها، سینماها و... . یک نفر توئیت کرده ‌بود، مسئولان رستورانی در تهران، خانواده دوست اش را به‎خاطر خنده‎های دختر کوچولوی‎شان از رستوران بیرون کرده‎اند و کاربران فضای مجازی به دو گروه موافقان و مخالفان چنین رفتارهایی تقسیم شدند.

باید‌ها ونباید‌های حضور بچه‌ها در فضا‌های اجتماعی/ ورود کودکان ممنوع!
بعضی‎ها معتقد بودند بچه‎ها فقط باید در فضاهای تعیین‎شده برای‎ کودکان حضور داشته‎باشند مثل پارک‎ها و شهربازی‎ها، به دو دلیل؛ اول این‎که بزرگ‎ترها به آرامش نیاز و حق دارند وقتی برای غذاخوردن و فیلم دیدن بیرون از خانه هزینه می‎کنند، مجبور به تحمل صدای جیغ و گریه بچه‎ها نباشند. دوم این‎که از لحاظ تربیتی و ایمنی به نفع خود بچه‎هاست که در کنار هم‎سن‎وسال‎های‎شان باشند. گروه دوم اما باور داشتند بچه‎ها هم شهروند هستند و درست به اندازه بزرگ سالان باید در فضاهای عمومی شهری سهیم باشند و اتفاقا حضور بی‎قید آن‎ها در مکان‎های عمومی برای‎شان فایده تربیتی و آموزشی دارد. خلاصه بحث بر سر سهم بچه‎ها از شهر حسابی داغ شد، آن‎قدر که گالری‎داران سرشناسی مثل «نادر سیحون» و «لیلی گلستان» را هم وادار به اظهارنظر در این‎باره کرد. اما حق با چه کسی است؟ طرفدارانِ سکوت شهر در غیاب بچه‎ها یا حامیانِ شهروندان کوچک؟ یک روان‎شناس کودک به این سوال پاسخ می‎دهد.
 
بیشتربخوانید  : محبت، اولين درسی كه بايد به کودک آموخت
محدودیت‎های کودکان در دنیا
مسئله بودن یا نبودنِ بچه‏ها در فضاهای عمومی، در کشورهای دیگر هم بحث‌برانگیز است؛ مدت‎ها پیش رستورانی در کارولینای شمالی، به‌دلیل شکایت‎های فراوان از طرف مشتریان وفادارش، ورود بچه‎های زیر پنج سال را به رستورانش ممنوع کرد. صاحب این رستوران گفته‎ به ‎رغم واکنش‎های اجتماعی شدید به این محدودیت، کسب‎وکارش به‎طرز معناداری پیشرفت کرده‎است. او از تصمیم اش دفاع می‎کند چون بچه‎ها گریه می‎کنند، جیغ می‎زنند، با آیپدشان با صدای بلند بازی می‎کنند و این کارها بقیه مشتری‎ها را آزار می‎دهد، به‎ویژه آن‎که والدین هم دربرابر رفتارهای اذیت‎کننده فرزندانشان هیچ کاری نمی‎کنند.
 
رستورانی در نیوزیلند هم بچه‎های کمتر از 10 سال را خطرناک، پرسروصدا و آزاردهنده خوانده و ورود آن‎ها را ممنوع کرده‎است. در آلمان، بعضی رستوران‎ها برای ورود کودکان محدوده زمانی تعیین کرده‎اند؛ این محدودیت که از بعدازظهر شروع می‌شود برای این است که مشتری‎ها شام‎شان را در آرامش بخورند. غیر از رستوران‎هایی که با بچه‎ها میانه خوبی ندارند، بعضی‎ هتل‎ها هم هستند که فقط از زن‎وشوهرهای بدون فرزند میزبانی می‎کنند؛ هتل‎های معروف به «sensimar» که در چندین کشور دنیا ازجمله یونان، پرتغال، ایتالیا و اسپانیا شعبه دارند، از پذیرفتن کودکان معذورند. جدا از ایجاد چنین محدودیت‎هایی، نق‎زدن به سروصدای بچه‎ها در هواپیما و قطار و شکایت از پدرومادرهای بی‎خیالی که هیچ تلاشی برای آرام کردن فرزندشان نمی‎کنند، در وبلاگ‎ها و صفحات مجازی خارجی زیاد به چشم می‎خورد. اما چه اهمیتی دارد که بدانیم در بقیه کشورها برای بچه‏‎ها محدودیت‎هایی مثل آن رستوران در تهران قائل می‎‏شوند یا نه؛ اهمیت دانستن نمونه‎های بالا در این است که تسلیم حرف‎های خودویران‎گرانه در فضای مجازی نشویم.
 
این‎روزها مُد شده وقتی آسیب و اشتباهی را در رفتار جمعی‎مان تشخیص می‎دهیم و درباره‎اش حرف می‎زنیم، بلافاصله بعدش شروع ‎کنیم به خودزنی که «واویلا تبدیل به هیولا شده‎ایم» و «از کِی این‎همه بی‎فرهنگ و بی‎رحم شدیم؟» خواندن نمونه‎های بالا کمک می‎کند بدون آن‎که به خودمان برچسب «هیولا» و «ضد بچه» و «بی‎اعصاب» بزنیم، برای رفتارِ اشتباه به قرنطینه بردن بچه‎ها، فکر و چاره‎یابی کنیم.
باید‌ها ونباید‌های حضور بچه‌ها در فضا‌های اجتماعی/ ورود کودکان ممنوع!
 
بایدها ونبایدهای روان شناسی درباره حضور کودکان در فضاهای اجتماعی
 
حذف محیط‎های عمومی از زندگی کودکان، غیرانسانی است
وقتی موضوع صحبت، کودکان هستند به‎دلیل حساسیت ماجرا ترجیح می‎دهم به‌جای این‎که نظر غیرکارشناسانه خودم را اظهار و ابرازنظرهای غیرکارشناسانه دیگران را دنبال کنم، از یک متخصص کمک بگیرم. «اکرم جمشیدی‎فر»، دانش‌آموخته روان‎شناسی بالینی کودک‌ونوجوان، روان‎شناس کاربلدی است که در چنین مواقعی به سراغش می‌روم. شما هم اگر می‎خواهیدبدانید نسبت بچه‎ها و فضاهای عمومی شهری چیست، این مصاحبه را بخوانید. جمشیدی‎فر، هم مدافع حضور کودکان در محیط‎های همگانی است، هم نیاز به آرامشِ بزرگ ترها را محترم می‎داند و برای هرکدامش راهکارهایی دارد.
 
چرا بودن و نبودن بچه‎ها در فضاهای عمومی در سال‎‎های اخیر، تبدیل به مسئله شده‎است؟
فکر می‎کنم مردم نسبت به گذشته به آرامش بیشتری احتیاج و در میان دغدغه‌های زیادی که دارند به دنبال مکانی برای آرام‎شدن می‌گردند. همین‎طور انتظارات جامعه از والدین و کودکان بالاتر رفته‎است؛ کودکی خوب است که والدین او را درست تربیت کرده‌باشند و فقط تصویر داشته‎باشد؛ تصویر شیرین و زیبا، بدون صدا، صدای گریه و بی‎قراری. مسئله بعدی این است که افراد درباره حقوق خودشان خودخواه‎تر شده‎اند؛ «از لحاظ قانونی، من حق دارم در موقعیتی خاص در سکوت باشم. پس کسی نباید سکوتم را بشکند». اما از جنبه انسانی و مهربانی، مدارا با دیگران اهمیت بیشتری دارد.
 
برویم سراغ پرسش اصلیِ این مصاحبه؛ چرا بچه‎ها باید در فضاهای اجتماعی حضور داشته‎باشند؟ 
اولین چیزی که در جواب به این سوال به ذهن می‎رسد، احتمالا یادگیری مهارت‎های اجتماعی است؛ من اما می‎گویم این مسئله در درجه دوم اهمیت قرار دارد. نکته مهم‎تر این است که حضور در فضاهای عمومی، بخشی از زندگی طبیعی بچه‎هاست؛ موقعیتی برای شناخت خود است، به‎همراه فرصتی برای کشف دنیا. به‎این دلیل، حذف کردن یک‎سری موقعیت‎های اجتماعی از زندگی بچه‎ها، اساسا غیرانسانی است. نکته بعدی، یادگرفتن مهارت‎های اجتماعی است که هرچه زمان بگذرد، آموزش دادنش به کودکان انرژی بیشتری می‎گیرد؛ مهارت‎هایی مثل سر میز نشستن، غذاخوردن، رفتار مناسب در سینما و محیط‎های فرهنگی. نکته مهم بعدی، حق والدین است؛ پدرومادرها نمی‎توانند و نباید خودشان را از موقعیت‎های اجتماعی محروم کنند. خوشبختانه در سال‎های اخیر، فضاهای مخصوص کودکان به شهر اضافه شده‎است که به والدین کمک می‎کند از کارکردهای اجتماعی‎شان دور نشوند و کنار فرزندشان احساس بهتری داشته‎باشند؛ جاهایی مثل رستوران مخصوص کودکان، فضای بازی در باشگاه‎های ورزشی و ... . همه این‎ها اما منوط به این است که والدین بتوانند بچه‎ها را در موقعیت‎های مختلف مدیریت کنند و صبر کافی داشته‎باشند.
 
  ما به‎عنوان ناظربزرگ سال، در موقعیت‎هایی که کودکی  اعصاب‎مان را خرد می کند، چه ‌کار  باید بکنیم؟ 
باید کمی صبور باشیم و سریع عکس‎العمل نشان ندهیم. فکر نکنیم هر بچه‎ای که داد می‎زند، بد تربیت شده است؛ گاهی با کودکانِ با نیازهای خاص مواجه هستیم، مثل کودکان اوتیستیک، ADHD (اختلال بیش‎فعالی و نقص توجه) یا دارای معلولیت جسمانی. این‎ بچه‎ها در اکثر موقعیت‎های عمومی آشفته می‎شوند و والدین‌شان، برای آرام کردن‎ آن‎ها به زمان بیشتری احتیاج دارند. واضح است که این گروه از جامعه را نمی‎شود حذف کرد. اما اگر خیلی اذیت شدیم، بهتر است به‎جای تذکر مستقیم که می‎تواند تنش ایجاد کند، موضوع را با مدیر مکانی که در آن هستیم درمیان بگذاریم. مثلا مدیر رستوران می‎تواند میز ما را جابه‎جا کند یا با خانواده‎ای که فرزندشان شلوغ می کند، صحبت کند.
 
راهکارهایی که در مکان‎های عمومی، به کمکِ پدرومادرها می‌آید
آن‎چه در ادامه مطلب می‎خوانید، بقیه گفت‎وگوی من با اکرم جمشیدی‎فر است که به دلیل اهمیت اش، جداگانه در قالب چندنکته تنظیم شده‎است. من، سوالاتم را حذف کرده‎ام و روان‎شناس بی‎واسطه با شما صحبت خواهدکرد:
 
فارغ از موضوع بحث ما، خیلی از والدین آرزو دارند که در موقعیت‌های اجتماعی بتوانند فرزندشان را کوک کنند تا دقیقا مطابق هنجارهای آن‌ها رفتار کند. این سوالات بارها از من پرسیده شده‌است: «چه ‎کار کنم بچه‌ام توی مهمونی اذیت نکنه؟ چرا وقتی می ریم بیرون نمی‌تونم بچه‎ام رو کنترل کنم و هرچی توی خونه تذکر داده‌بودم، یادش میره؟ چی میشه که بچه‌ام تا چشم اش به کسی می‌افته از این‎رو به اون‎رو میشه؟» در بعضی شرایط و موقعیت‌ها کودکان از لحاظ هیجانی برانگیخته می‌شوند و کنترل کردن بنابر رسم و رسوم ما بزرگ ترها دشوار خواهدشد.
 
کودک این برانگیختگی و تلاش برای جلب توجه اطرافیان را یا به‌صورت هیجان مثبت، یعنی کنجکاوی، بیش‎فعالی، ‎خندیدن و  بلند حرف‎زدن نشان می‎دهد یا در قالب هیجان منفی مثل نق‎زدن، گریه‎کردن و جیغ‎کشیدن. موقعیت‎های برانگیزاننده شامل این موارد است؛ وقتی کودک چندنفر را دوروبر خود می‌بیند، مثلا توی مهمانی، مسجد و فروشگاه. وقتی والدین تحت فشار و استرس هستند، کار دارند، حال روحی‌شان مناسب نیست و مشغله فکری دارند. وقتی موقعیت تغییر می‎کند، مثل اول و آخر سفر، اوایل مهمانی و هنگام ترک آن. چالش در چنین موقعیت‌هایی غیرعادی نیست و بسیاری از والدین با آن روبه‌رو هستند، ما به این‌ها «موقعیت‌های پرخطر» می‌گوییم. برای مدیریت بهتر رفتار کودکان در چنین موقعیت‌هایی، چند پیشنهاد دارم:
 
کودکان کمتر از ۲ سال
کودک در این سن به آرامش بیشتری نیاز دارد و باید حواس‎تان به ساعت خواب او باشد؛ یعنی طوری برنامه‎ریزی کنید که یا بچه به‎اندازه کافی خوابیده‎باشد یا در ساعت خواب او به مقصد برسید. اسباب‎بازی و غذای مناسب فرزندتان را همراه داشته‎باشید، مخصوصا اسباب‎بازی جدید یا محبوبش را. بعد از دوسال شرایط متفاوت است، کنجکاوی کودکان و تمایل آن‌ها به اثرگذاری بر محیط و اطرافیان بیشتر و کنترل کردن‎شان، سخت‎تر می‎شود.
 
چالش‎های قبل خروج از خانه
آشفتگی بچه‎ها گاهی از توی خانه شروع می‎شود و ربط زیادی به محیط بیرون ندارد. مثل وقت‎هایی که سر لباس پوشیدن بچه و دیر و زود شدن قرار با کودک‎تان چالش دارید یا به‎خاطر هماهنگی‎هایی که درگیر آن‎ها هستید، به او توجه نمی‎کنید؛ یعنی گاهی رفتار شما، زمینه اذیت کردن فرزندتان را فراهم می‎کند. پس اگر می‎خواهید در محیط‎های عمومی، آرامش بیشتری داشته‎باشید، باید حواس‎تان به این چالش‎ها باشد. همچنین قبل بیرون رفتن از خانه راجع به مکانی که قرار است بروید، به فرزندتان اطلاعات بدهید. بچه‎ها اگر راجع به مکان، چگونگی رفتارکردن در آن و مدت زمانی که توی راه خواهیدبود، اطلاعات دقیق و باجزئیات داشته‎باشند، بار هیجانی‎شان کم می‎شود. مثلا «داریم می‎ریم سینما که اون‎جا برق‎ها رو خاموش می‎کنن» یا «توی رستوران، چنددقیقه طول می‎کشه تا غذامون رو بیارن». یادتان باشد به‎پیشنهاد فرزندتان یکی دوتا از اسباب‎بازی‎های بی‎صدایش را همراه داشته‎باشید.
 
چالش‎های محیط‎های عمومی
حالا فرض می‎کنیم نکاتِ قبل خروج از خانه را رعایت کرده‎اید و فرزندتان در فضایی عمومی، شروع کرده به اذیت کردن. این رفتار معمولا دو دلیل دارد؛ اول این‎که کنجکاوی‎اش تحریک شده‎است. در این صورت، لازم است همراهی‎اش کنید. دست اش را بگیرید، محیط را به او نشان بدهید (بهتر است همان لحظه ورود به مکانی ناآشنا و البته با توافق کودک این کار را انجام بدهید)، با او درباره فضا صحبت کنید، اگر چیز جالب‎توجهی برای او در محیط هست مثل آکواریوم و گلدان و مانند این‎ها اجازه بدهید آن‎ را ببیند. اگر به مهمانی می‎روید چنددقیقه قبل از دیگر مهمان‎ها برسید تا فرزندتان فرصت داشته‎باشد با محیط آشنا شود. دلیل دومِ ناآرامی فرزندتان احتمالا این است که چیزی اذیت اش می‎کند؛ همه عوامل را بررسی کنید. اگر متوجه شدید حوصله‎اش سررفته یا به اصطلاح افتاده روی دنده لج‎کردن، راهکار اسباب‎بازی می‎تواند کمک‎کننده باشد. اگر فایده‎ای نداشت، راه‎حل بعدی را امتحان کنید.
باید‌ها ونباید‌های حضور بچه‌ها در فضا‌های اجتماعی/ ورود کودکان ممنوع!
 
ترک موقتی یا دایمی محیط
یادتان باشد برای کودکان خیلی سخت است یکی دوساعت ساکت و بی‎حرکت باشند. پس اگر زودتر از شما خسته و بی‌حوصله‎ می‎شوند، کاملا طبیعی است. خب حالا فرزندتان بعد از نیم‎ساعت بودن در فضایی عمومی، شروع کرده به نق‎زدن و گریه‎کردن. در این‎ شرایط به ماندن در موقعیت، اصرار نکنید. فرزندتان را از مکانی که در آن اذیت شده بیرون ببرید، بغل اش کنید، کمی قدم بزنید یا توی ماشین بنشینید، با او حرف بزنید؛ حرف زدن مسلما به‎معنی نق‎زدن که «چه بچه بدی هستی» یا تهدیدکردن «اگه ساکت نشی، دیگه بیرون نمی‎برمت» نیست.
 
از او بپرسید «چی شده» و «دلت چی می‎خواد؟» اگر فرزندتان آرام شد، می‎توانید برگردید  وگرنه باید کلا موقعیت را ترک کنید؛ چون ‎هم کودک آسیب می‎بیند و هم آرامش بقیه سلب می‎شود. یک توصیه به والدین کودکان بالای دوسال این است که  ترکِ «موقعیت پرخطر» همراه با تقویت مثبت برای کودک نباشد. مثلا کودک در رستوران یا مهمانی حسابی گریه می کند، به‎جای بردن او به شهر بازی مستقیم به خانه برگردید و حتی غذایی را هم که قرار بوده در مهمانی بخورد به خانه نیاورید؛ چون رفتار گریه‎کردنِ کودک تقویت می‎شود و یاد می‏گیرد با گریه می‌تواند والدین را مجبور کند به جایی بروند که او می‎خواهد و غذای دلخواهش هم نصیب اش می‎شود.
 
بچه‎های با خصوصیات ویژه
محرک‎های حسی محیط مثل صدا، بو، نور، دما و... بعضی از کودکان را بیشتر از دیگران آزار می‏دهد؛ این کودکان در یک یا چند حس از حواس پنج گانه خیلی فعال هستند و محیط‎های شلوغ، زود آشفته‎شان می‎کند. اگر کودک شما این ویژگی را دارد باید گوش‎به‎زنگ‎تر باشید و بدانید سازگارکردن‎ فرزندتان با محیط و با محرک‎ها به زور، ممکن نیست. شما نیاز به کمک حرفه‎ای دارید تا با موقعیت‎های کوچک‎تر  و  در فضاهایی که کنترل بیشتری روی آن‌ها دارید، این ویژگی را در فرزندتان تعدیل کنید. بردن چنین کودکانی به محیط‎های عمومی، برای آن‎ها حکم بمباران شدن دارد و در آن لحظه هیچ راهی ندارید جز ترک کردن محیط. به‎طور کلی چه والد یک کودک دشوار هستید چه نه، نباید به بهانه اجتماعی‎شدن، فرزندتان را به هرموقعیتی ببرید؛ جلسه‎ای چندساعته و سینمایی که فیلم مناسب کودک ندارد و مراسمی که در کارت دعوتش نوشته از آوردن اطفال خودداری کنید، محل‎های مناسبی برای اجتماعی‎کردن فرزندتان نیستند.
 
  والدین و آداب‎ اجتماعی
ا‎گر خودتان به آداب اجتماعی چندان پایبند نیستید، مثلا در محیط‎های عمومی با صدای بلند حرف می‎زنید، از فرزندتان توقع رعایت آداب نداشته‎باشید. آزادگذاشتن زیاد از حد کودک هم به تربیت او آسیب می‎زند، هم واکنش دیگران را به‎همراه خواهد داشت.فرزندتان باید مرزبندی‎ها را یادبگیرد. او نمی‎تواند سر هر میزی برود، به‎هرجایی سرک بکشد، بی‎اجازه به چیزی دست بزند و با کفش روی صندلی برود، چون شما معتقدید اسم این رفتارها کنجکاوی و خلاقیت است. اگر این ویژگی‎ها را دارید، والدین سهل‎گیری هستید و روش تربیتی مناسبی را انتخاب نکرده اید. درطرف مقابل، ممکن است والدی سخت‎گیر باشید؛ از آن پدرومادرهایی که دایم بکن‎نکن می‎کنند و هیچ‎وقت به فرزندشان آزادی عمل نمی‎دهند. فرزند شما در موقعیت‎های عمومی متوجه می‎شود که می‎تواند از فرصت به‎دست آمده استفاده کند و این همان کاری است که شما و دیگران را حسابی اذیت می‎کند.


کد مطلب: 358808

آدرس مطلب :
https://www.taghribnews.com/fa/news/358808/باید-ها-ونباید-های-حضور-بچه-ها-فضا-های-اجتماعی-ورود-کودکان-ممنوع

خبرگزاری تقریب (TNA)
  https://www.taghribnews.com