معرفی کتاب «جنبش های اسلامی معاصر؛ اسلام و دموکراسی»

طی دهه های گذشته تأسیس ساخت های سیاسی دموکراتیک به دغدغۀ اصلی متفکران بدل شده است. ولی نحوۀ تعامل کنش گران اسلامی با این پدیدۀ نو ظهور چگونه بوده است؟

کتاب «جنبش های اسلامی معاصر؛ اسلام و دموکراسی» الگوهای متفاوت رابطۀ اسلام و دموکراسی را نشان می دهد. جان ال. اسپوزیتو و جان ا. وال، نویسندگان کتاب، معتقدند که جهان اسلام نگاه ویژه­ ای به دموکراسی دارد و می خواهد آن را در بستر فرهنگ اسلامی نهادینه کند.

آنها بر حسب نتیجه از سه الگوی جنبش های اسلامی معاصر سخن می گویند که نحوۀ تعامل اسلام و دموکراسی در هر کدام از آنها متفاوت بوده است. در الگوی ایران و سودان قدرت از سوی انقلابیون تصاحب شد و نوعی از دموکراسی اسلامی تأسیس شد. در الگوی مالزی و پاکستان جنبش اسلامی از طریق مشارکت در قدرت و همکاری با رژیم مستقر به دنبال تعمیق و پیشبرد پروژۀ دموکراتیزاسیون بود. در الگوی مصر و الجزایر هر چند اخوان المسلمین مصر و جبهۀ نجات اسلامی الجزایر در فرایندهای دموکراتیک به قدرت نزدیک شدند اما ساختار اقتدارگرای مستقر اجازۀ ورود آنها را به قدرت نداد. در این کتاب ماجرای جنبش های اسلامی در دهه های آخر قرن بیستم به روشی ساده تبیین شده است، به گونه ای که درک آن برای علاقه مندان به جنبش های اسلامی و رابطۀ اسلام و دموکراسی میسر باشد.

این کتاب از هشت فصل زیر تشکیل شده است:
​
فصل یکم: اسلام و دموکراسی: میرات و زمینۀ جهانی
فصل دوم: دولت و اپوزیسیون در تاریخ اسلام
فصل سوم: ایران؛ اسلام انقلابی در قدرت
فصل چهارم: سودان؛ جنبش های مهدیون و رژیم های نظامی
فصل پنجم: پاکستان؛ وجوه مختلف جمهوری اسلامی
فصل ششم: مالزی؛ سیاست تکثر فرهنگی
فصل هفتم: الجزایر؛ دموکراسی سرکوب شده
فصل هشتم: مصر؛ تقابل اسلام و حکومتی، پوپولیستی و اطرافی

مشخصات کتاب:
اسپوزیتو، جان ال (1389)، جنبش های اسلامی معاصر؛ اسلام و دموکراسی، تهران: نشر نی.