معرفی مقاله «جریان­ شناسی تقریبی و تکفیری سلفیه در جهان اسلام»

مهدی فرمانیان در مقالۀ «جریان­ شناسی تقریبی و تکفیری سلفیه در جهان اسلام» معتقد است که امروزه سلفی­ گری یکی از جریان­ های فعال و پرطرف­دار در جهان اسلام است و به همین دلیل فعالیت­ ها و رویکردهای آنان نقش تأثیرگذاری در موفقیت یا شکست تلاش ­های تقریبی دارد.

با ظهور ابن­ تیمیه و تأکید آن بر درستی فهم اسلاف، مکتب سلفیه پدیدار شد. سلفیه در طول تاریخ در نقاط مختلفی از جهان اسلام، طرفدارانی پیدا کرد که هر چند در اصل سلفی­ گری مشترک بودند اما تفاوت­ هایی نیز با یکدیگر داشتند. از دیدگاه نویسنده مقاله این گرایش ­های سلفی را می­توان چنین دسته ­بندی کرد: 1. سلفیه تکفیری وهابی عرستان؛ 2. سلفیه اعتدالی و افراطی دیوبندی شبه قاره هند؛ 3. سلفیه اعتدالی زیدیه یمن؛ 4. سلفیه تقریبی اخوان­المسلمین مصر؛ و 5. سلفیه جهادی سید قطبی.

فرمانیان معتقد است که با توجه به گرایش­ های ضدتقریبی ابن تیمیه، شاید بسیاری تصور کنند که تمام سلفیان مخالف تقریب­اند؛ اما تقریباً نیمی از سلفیان مئاقع وحدت اسلامی ­اند. در یک سوی طیف، سلفیان وهابی تکفیری قرار دارند که بیشترین نقش را در ایجاد تفرقه دارند و در سوی دیگر طیف گروهی از اخوان ­المسلمین مصر قرار گرفته اند که تقریب مذاهب در دستور کار خویش قرار داده ­اند. در این مقاله، ضمن معرفی گرایش ­های مختلف سلفی و اندیشه­ های آنان، میزان ضدیت و یا هماهنگی آنان با اهداف تقریب بررسی می شود.