بشر امروز؛ گرفتار جهل مدرن دوران چند خدايی نوين پديد آمده است

به گزارش خبرگزاری تقر یب (تنا) دور چهارم گفتگوي ديني مركز گفتگوي اديان و تمدنهاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با كنفرانس اسقفان سوئيس با حضور آقاي دكتر ابوذر ابراهيمي رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و هيأت همراه در سوئيس به ميزباني كنفرانس اسقفان سوئيس برگزار شد.

در اين دور از گفتگوها ابوذر ابراهيمي به عنوان رئيس هيأت ايراني و انديشمنداني متشكل از حجت‌الاسلام محمود محمدي عراقي عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي، عماد افروغ استاد جامعه شناسي و حجت الاسلام محسن الويري عضو هيأت علمي دانشگاه باقرالعلوم (ع) حضور داشتند.

از انديشمندان مسيحي شركت كننده در اين دور از گفتگوها هم می‌توان به پروفسور آپينه، رئيس دانشگاه فرايبورگ و چارلز موررود، مسئول گفتگوي اديان كنفرانس اسقفان سوئيس، دكتر اروین تانر تیزیانی دبیر كل کنفرانس شوراي اسقفان سوئیس و آلاین دی رامی عضو كنفرانس اسقفان و اسقف لوزان اشاره کرد.

پروفسور آپینه، رئيس دانشگاه فرایبورگ در افتتاحیه این نشست ضمن ابراز خرسندی از میزبانی این دور از گفتگوها و اشاره به همکاری دانشگاه در زمینه گفتگوی دینی گفت: ما در دانشگاه مرکزی را به نام «مرکز اسلام و جامعه» راه اندازی کرده‌ایم تا تمرکز بر گفتگوی ادیان داشته باشد و گفتگوی دینی با مسلمانان را دنبال نماید.
وی افزود: مطالعات تطبیقی در حوزه ادیان در دانشکده الهیات انجام و امروز دانشگاه ما از اصلی‌ترین دانشگاه‌های سوئیس است كه در دانشگاه الهیات کاتولیکی تدریس می‌شود. دغدغه اصلي ما در دانشكده الهيات شناساندن خدا و آموزش دكترين مسيحيت است.

در ادامه ابوذر ابراهيمي تركمان، رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي نیز به ارائه مقاله ای با عنوان «نقش دین در جامعه و عوامل بازدارنده از ایفای این نقش» پرداخت.
وی ادامه داد: همه اديان بر ايمان و عمل صالح در کنار هم تأكيد كرده‌اند، در قرآن كريم، کتاب آسمانی مسلمانان نيز تركيب ايمان و عمل صالح برای ۷۰ مرتبه در كنارهم ذكر شده است. در اغلب اين آيات به مؤمناني كه عمل صالح انجام مي‌دهند، وعده‌هاي نيك داده شده‌است. ريشه واژه «ايمان» و مشتقات آن ۷۲۳ مرتبه و مشتقات واژه «عمل» نيز ۳۱۳ مرتبه در قرآن ذكر شده است. اين نشان مي‌دهد كه دين اسلام بر مؤمن بودن و عمل صالح بسيار تأكيد دارد. در منطق قرآن كريم، فقط ترکیبی از مؤمن بودن و انجام عمل صالح است که انسان را به خداوند نزديك مي‌كند و سبب تكامل او مي‌شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: روشن است كه منظور از ايمان، صِرف معرفت نيست، چرا كه معرفت هم با ایمان می سازد، هم با بی‌ایمانی و اساساٌ ملازمه‌اي بين معرفت داشتن و باور داشتن وجود ندارد. اما در مقابل، باید گفت که براي داشتن ايمان وجود نوع و مرتبه‌ای از معرفت ضروری است، زیرا ایمان به چیزی که بدان معرفتی نداریم معقول نیست. تصدیق یا همه ایمان است یا رکنِ رکین آن ایمان، و تصدیق بدون معرفت معنایی ندارد.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: ايمان مسبوق به اراده و اختیار انسان است و تا انتخاب‌گری درکار نباشد، ایمان شکل نمی‌گیرد و معنا نمی‌یابد. بنابراین مؤمن کسی است که آگاهانه حقیقتی را که شناخته و پسندیده برمی‌گزیند و بدان باورمند و ملتزم می‌شود. در نتیجه، می‌توان گفت که ایمان ترکیبی است از معرفت و التزام قلبی، و مکمل آن و گواه جدی و صادقانه بودن آن پایبندی عملی است، هر چند که بنابه تعالیم اسلامی ما باید به همان اظهار زبانی بسنده کنیم و حق نداریم درون افراد را بکاویم تا بفهمیم که ایمان آنها واقعی است یاخیر، اما ثواب و مراتب بهشت و رضوان الهی که از بهشت والاتر است، در گرو ترکیبی از ایمان و عمل صالح است. به همين دليل مؤمن گنهكار را نمي‌توان كافر به حساب آورد، زيرا مؤمن گنهكار ايمان دارد اما پايبندي عملي ندارد. اما كافر باطني و واقعی، از اساس باوري به خدا ندارد.
ابراهیمی‌ترکمان اضافه کرد: از سوي ديگر باید دانست که ايمان و عمل صالح تاثير متقابل بر يكديگر دارند، به اين معني كه هرچه ايمان قوي تر باشد اعمال صالح بيشتري از فرد مؤمن سَر مي‌زند و عمل صالح نیز در افزايش ايمان فرد تأثير دارد.
وی گفت: هدف اصلي از توصيه به ايمان و عمل صالح، تربيت يافتن انسان صالح است. به عبارت ديگر، هدف از ایمان به خداوند و انجام كارهاي نيك آن است كه انسان‌هاي صالح پديد آيند و از آنجا كه جامعه متشكل از انسان‌ها است، در نهايت جامعه‌اي صالح تشكيل شود. اما سؤال اصلي اين است كه چرا امروز در جوامع بشری و حتی جوامع به ظاهر دینی چنين وضعيتي وجود ندارد و چرا با اينكه امروزه دينداران از ابزارهاي بيشتر و دقيق‌تري براي تبليغ دين برخوردار شده‌اند، اما همچنان آن دسته از مشكلات جوامع بشري كه مي‌توانست با پايبندي به دين برطرف شود هنوز پابرجاست؟
ابراهیمی ترکمان تاکید کرد: در منطق قرآن كريم غفلت از باطن دين به عنوان علت عدم توجه به و پايبندي به دين و در نتيجه عدم ارتكاب اعمال صالح ذكر شده است. انسان در دنيا از همه چيز غفلت مي‌كند جز خودش كه همواره نسبت به خودش دائم‌الذكر است و به هر ميزان كه از ياد خود بكاهد و دوام ذكر را متوجه خداوند سازد، رفتارهاي صالح از او سر خواهد زد. متأسفانه يكي از عوامل دين‌زدايي از جوامع همين است كه انسان‌ها دين را تا مرحله انجام تشريفات تنزل داده‌اند و از باطن دين که همان تهذیب نفس و اخلاق و نیت پاک است، غفلت صورت گرفته است.
وی افزود: از سوي ديگر انسان‌ها به جاي شدن و بودن، ترجيح مي‌دهند كه داشته باشند و متأسفانه توجه به داشتن، انسان‌ها را از طي مسير منتهي به بودن بازداشته است.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: فضيلت‌هاي انساني به جاي آنكه در درون قلب انسان‌ها جاي بگيرند بر زبان‌ها مي‌نشينند و با آنكه شيوه‌ها و ابزارهای تبليغي بسيار متنوع و گسترده شده است اما آثار عملي مثبت در افراد و جوامع كمتر بروز يافته است؛ بنابر اين انسان بايد از طریق انجام شعائر و مناسک به عمق معنوی، اخلاقی و انسانی ظواهر و مظاهر دینی راه یابد.
وی با انتقاد از این که انسان در عصر کنونی از هويت حقيقي خود فاصله گرفته است، افزود: به نظر مي رسد بشر امروز در يك نوع جهل نوینی به سر مي‌برد؛ جهل مدرن! منظورم از جهل، جهل در برابر علم نيست. بلكه جهل در برابر عقل است. درست است كه علم توانسته ‌است انسانها را به زندگي راحت‌تری سوق دهد و سرعت را به زندگي انسان هديه كند اما تكنولوژي در عين حال، او را از خودش دور كرده است و رفته رفته كيان خانواده را نيز به گسستگي سوق خواهد داد. گاه در يك خانواده و زیر یک سقف، انسان‌ها بسيار از هم دور هستند و زبان مشترك ندارند و به همين دليل دوري از خود شكل مي‌گيرد و انسان رفته رفته از خود دور شده و در هويت خود شك مي‌كند.
ابراهیمی ترکمان افزود: بگذاريد داستاني از داستايوسكي نويسنده مشهور روس نقل كنم. داستايوسكي در جايي مي‌گويد كه يك روز كارمند يك اداره‌اي بسيار علاقه‌مند بود از خياباني مخصوص اشراف عبور كند و لذت عبور از اين خيابان را بچشد، اما فقير بود. كوشيد تا از آشنايانش قرض گرفت و لباس نو و كلاه سيلندري خريد و دُرشكه‌اي اجاره كرد و با تبختر براين درشكه تكيه زد تا لذت عبور از خيابان مخصوص اشراف را بچشد. در همان ابتداي خيابان رئيس خود را ديد، مي‌دانست كه رئيس به فقر او آگاه است و حتماً برايش بسيار جاي تعجب خواهد بود كه او را در اين خيابان ببيند به همين دليل از جاي خود برخواست و كلاه خود را به احترام از سر برداشت و رو به رئيس گفت: قربان من، من نيستم و نفي هويت كرد. به نظر من بشر امروز در همين نوع جهل به سر مي‌برد، جهلي كه منجر به نفي هويت او مي‌شود. از همين رو در فرهنگ اسلامي تأكيد شده است كه هركس خود را شناخت قطعاً خداوند را نيز خواهد شناخت. زيرا وقتي انسان خود را بشناسد و باور كند كه وجود هبه‌اي الهي به اوست و سخت به وجود، نيازمند است و تنها خداوند مي‌تواند وجود را به او ببخشد، به سوي خداوند روي مي‌آورد.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: گرچه دوران بت پرستي گذشته است و بیشتر انسان‌ها به خدا پرستي روي آورده‌اند، اما بايد به اين نكته توجه كرد كه در دوران جاهليت هر كسي یک بت را مي‌پرستيد اما امروزه انسان‌ها بت‌هاي مختلفي را مي‌پرستند، بي‌آنكه ظاهر مخصوصي داشته باشد و نام بت را بر خود گرفته باشد! اگر در گذشته، کسانی خدایان ساختگی از سنگ و چوب را پرستش مي‌كردند اما اكنون از سنگ و چوب، برای خود خدا نمی‌سازند. بلكه خدايان موهوم ساخته خود را مي‌پرستند. به همين دليل مي‌توان گفت دوران چند خدايي نوين پديد آمده است كه راه انسان را از توحيد و يكتاپرستي منحرف كرده است و خداياني را كه خود براي خود ساخته‌اند، پرستش می‌كنند.
وی افزود: برخی از انسان‌ها حتی تمايلات نفساني خود را به عنوان خدا تلقي كرده و از آن تبعيت مي‌كنند. اين تبعيت تا جايي پيش رفته است كه حتي از ميان بردن هم‌نوع را نيز به پاي عمل به تكليف ديني مي‌نويسند. قاتل و مقتول هر دو نام خدا را بر زبان جاري مي‌كنند. اين نشان مي‌دهد كه باور به خدايان به جاي خداي واحد پديد آمده است و همين امر جوامع را به سمتي سوق مي‌دهد كه اين شكاف بيشتر شود و اگر امروز رهبران اديان به توحيد باز نگردند و جوامع را به سمت يكتاپرستي هدايت نكنند؛ در آينده فجايع بيشتري رخ خواهد داد، زیرا انسانی که از خود دور شده و گرفتار جهل مدرن است، به يقين با سرعت بيشتري با تكيه بر تكنولوژي‌هاي پيشرفته به سمت ارتكاب اعمال غير صالح پيش خواهد رفت.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان تاکید کرد: بايد به دين و آموزه‌هاي ديني بازگشت تا ايمان و عمل صالح دوباره در جهان بشريت جان بگيرد. دوران دوري از دين، بشر را به جهل بيشتر سوق خواهد داد و او را بيش از آنچه كه اكنون هست از عمل صالح دور خواهد ساخت.

كنفرانس اسقف‌هاي سوئيس نهادي وابسته به كليساي كاتوليك است و بخشي به نام «گروه‌كاري اسلام» دارد كه مسئوليت تماس با جوامع اسلامي در سراسر جهان را به عهده دارد. در حال حاضر اسقف ماركوس بوسل؛ رئيس كنفرانس اسقفان سوئيس و آقاي دكتر اروين تانر تيزاني؛ دبيركل كنفرانس اسقفان سوئيس است.

بشر امروز؛ گرفتار جهل مدرن/ دوران چند خدايی نوين پديد آمده است