امکانسنجی و ابعاد خروج احتمالی آمریکا از شامات/ نقش ریاض در ابقاء واشنگتن در سوریه و حمله اخیر/ دلایل مشارکت پاریس و لندن
«علی بیگدلی» تحلیلگر مسائل آمریکا در تشریح اظهارات اخیر کاخسفید مبنی بر خروج نیروهای آمریکا از سوریه در گفتوگو با خبرنگار تنا اظهار کرد: برای تحلیل مواضع اخیر ترامپ و ضدیت آن با سخنان رئیس جمهور فرانسه در خصوص خروج از سوریه باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که رئیسجمهور ایالات متحده تابع یک استراتژی واحد در سیاست خارجی خود نیست و از یک راهبرد مشخص پیروی نمیکند. از این جهت است که اخباری مبنی بر گفتوگوی «امانوئل مکرون» و «دونالد ترامپ» در خصوص حضور دراز مدت نیروهای آمریکا در سوریه از سوی منابع خبری فرانسه منتشر میشود و چند ساعت بعد سخنگوی کاخسفید این موضوع را تکذیب میکند و اعلام میکند که ایالات متحده خواهان خروج نیروهای خود از سوریه است.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که واشنگتن به دنبال درگیر شدن بیش از حد با مسکو در زمین سوریه نیست؛ اگر به آرایش نیروهای آمریکا در منبج که حدود ۳هزار نفر هستند نگاه کنیم میبینیم که ایالات متحده همچنمان به دنبال دوری از درگیری با ترکیه در مناطق شمال و شمال غرب سوریه است. از سوی دیگر تجربه ورود نظامی آمریکا در زمان بوش به پرونده عراق هزینه بسیار سنگینی از حیث سیاسی و اقتصادی برای واشنگتن در پی داشته که ترامپ به دنبال اجتناب از این سناریو در سوریه است. چندی پیش و پس از پایان سفر ولیعهد عربستان به پاریس اسنادی توسط خبرگزاری فرانسه منتشر شد که در آن گفته شده که «محمدبن سلمان» طی ملاقاتی که با امانوئل مکرون داشته از وی درخواست کرده تا ترامپ را به هر ترتیبی که شده راضی کند تا نظامیان آمریکا را در سوریه ابقا کرده و به حضور نظامی خود ادامه دهد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: اگر به خط سیر سفرهای ولیعهد عربستان به صورت گذرا نگاه کنیم، میبینیم که وی نخست به لندن سفر کرد و پس از آن وارد واشنگتن شد و سپس خود را به پاریس رساند. این سه نقطه دقیقاً همان کشورهایی هستند که حمله اخیر به سوریه را کلید زدند و از این جهت نمیتوان ولیعهد عربستان در حمله اخیر را بیتاثیر دانست. اما ترامپ همچنان به دنبال بازار اقتصادی برای ایالات متحده است و با احتیاط وارد هرگونه تحرک نظامی میشود. او قرار بود ظرف مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت تکلیف حمله به سوریه را مشخص کند اما شاهد بودیم که چیزی در حدود بیش از ۹۰ ساعت برای تصمیمگیری او صرف شد و نهایتاً مجبور به حمله در سوریه شد. چراکه او دقیقاً یک نگاه محافظهکارانه برآمده از منش جمهوریخواهان را با خود یدک میکشد و از این جهت باید بگویم که ایالات متحده احتمالاً در کوتاهمدت در سوریه باقی بماند.
وی تصریح کرد: درست است که عربستان و اسرائیل از خروج ایالات متحده از سوریه ناراحت و عصبانی میشوند اما واقعیت این است که ابقاء نظامیان آمریکا در درازمدت آنهم در سوریه میتواند تبعاتی را برای ایالات متحده به همراه داشته باشد اما واقعیت این است که نمیتوان به این راحتی خروج آمریکا از سوریه را متصور دانست. در این بین متغیرهای بسیار زیادی اعم از داخلی و خارجی ترامپ را مورد هجمه قرار خواهند داد و باید دید که سناریوی هفتهها و ماههای آینده واشنگتن چه خواهد بود؛ اما آنچه که مشخص است باقی ماندن ایالات متحده در کوتاهمدت در سوریه خواهد بود که احتمال دارد به میانمدت تبدیل شود اما در درازمدت ادامه حضور نظامی دور از ذهن است.
بیگدلی با اشاره به حمله اخیر آمریکا و متحدانش به سوریه عنوان کرد: حمله اخیر اهمیت زیادی نداشت و کنترل شده بود؛ به عبارتی دیگر به دلیل اثرگذار نبودن این حمله باید آنرا به یک مانور قدرت تشبیه کرد. به گونهای که این حمله علاوه بر محدود بودن گستره عملیات به عنوان یک استراتژی مطرح نشد؛ لذا اگر ایالات متحده قرار بود در سوریه بماند حملة خشنتر و گستردهتری را تدارک میدید. چراکه از دید ترامپ هزینه و فایده در این سناریو به نفع واشنگتن نیست و حتی به این موضوع اشاره میکند که تنها شش درصد نفت خاورمیانه توسط ایالات متحده مورد مصرف قرار میگیرد. بنابراین از لحاظ اقتصادی باز هم ترامپ به دنبال تامین هزینه آن از کشورهای منطقه خواهد بود.
این کارشاس مسائل بینالملل در تشریح دلایل شرکت بریتانیا در حمله اخیر به سوریه گفت: همراهی نخستوزیر بریتانیا با حمله اخیر به سوریه علاوه بر اعتراضات داخلی بر علیه او و کابینهاش بیشتر محور داخلی دارد. به گونهای که بریتانیا قرار است به زودی از جمع کشورهای اتحادیه اروپا بیرون بیاید و همین موضوع باعث میشود که مناسبات لندن با کشورهای قاره سبز که سالانه حدود ۳۰ میلیارد دلار بوده، از بین برود. از این جهت بریتانیا نیاز دارد که برای جلب رضایت عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی ایالات متحده در این حمله مشارکت کند که شاهد حضور لندن در ائتلاف علیه سوریه بودیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در خصوص همراهی فرانسه باید بگویم که مکرون برای آنکه بتواند پرستیژ خود در خاورمیانه را افزایش دهد و به دنیا بگوید که سیاست خارجی آن با روسای جمهور قبلی فرانسه متفاوت است وارد این ائتلاف شد. درست است که بسیاری از شهروندان و طیفهای سیاسی در داخل فرانسه نسبت به این موضوع اعتراض کردند ولی به نظر میآید او برای فرار از این وضعیت وارد ائتلاف با بریتانیا و آمریکا شد. اما نکته اینجاست که تمامی سه کشور مذکور میدانند روسیه به صورت جدی در سوریه باقی خواهد ماند؛ از این جهت ترامپ هم این موضوع را به خوبی درک میکند و اگر ترامپ بتواند بر مخالفتها و فشارهای داخل و خارج آمریکا فائق آید به نظرم در میانمدت آمریکا باید از سوریه خارج شود.