کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

//ویژه کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی//(114)

تبیین تمدن نوین اسلامی در گفتگو با پژوهشگر لبنانی/بسته شدن باب اجتهاد، بروز جریان های تکفیری را در پی داشت

15 آذر 1396 ساعت 16:30

پژوهشگر امور سیاسی و اسلامی لبنان تأکید کرد: از جمله عوامل انحطاط تمدن اولیه مسلمانان توقف و بسته شدن باب اجتهاد بود که موجب شد حیات علمی جامعه اسلامی رو به افول برود و همچنین موجب بروز جریان های تکفیری شد.


به گزارش خبرگزاری تقریب(تنا)، دکتر "طلال عتریسی" استاد جامعه شناسی دانشگاه لبنان و مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک بیروت، در گفتگو با خبرنگار تقریب خاطرنشان کرد: تمدن غربی که طی دو قرن اخیر پیشرفت های علمی بسیاری در زمینه علم و تکنولوژی، علوم فضایی و پزشکی و ... داشته است، امروز به دلیل توجه به ارزش های انسانی در همه زمینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، با تضعیف شدیدی روبرو است. به گونه ای که بسیاری از اندیشمندان و فیلسوفان غربی با اطمینان کامل، از افول تمدن غربی و حتی از نابودی آن در آینده نزدیک سخن می گویند. این بدان معنا است که دنیا نیازمند بُعد انسانی در تمدن است.
 
وی افزود: بُعد انسانی اخلاقی، بعدی است که دین اسلام بر آن تأکید دارد. ارزش های اخلاقی و دینی، حاکم بر سیاست و اقتصاد و جنگ و صلح است و جوهره تمدن اسلامی را تشکیل می دهد، به گونه ای که میراث اسلامی و نبوی(ص) با روایات و احادیث بسیاری در این زمینه مزین شده است.
 
وی در خصوص اضمحلال تمدن اولیه مسلمانان خاطرنشان کرد: دلایل این امر، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی یا اخلاقی بوده است تا جایی به تحلیل توان و عزت آن انجامیده است. جوامع انسانی تمدن های بسیاری را شاهد بوده اند که با گذشت زمان از بین رفته اند و از برخی از آنها تنها نامی در کتب تاریخی باقی مانده است یا از طریق فعالیت ها و تحقیقات فرهنگی و یا آداب و رسوم آنها، به نسل های بعد منتقل شده است.
 
دکتر عتریسی از عوامل انحطاط تمدن اولیه مسلمانان را تفرقه و پراکندگی دانست که جایگزین وحدت شده بود به گونه ای که در شرق و غرب جهان اسلام بر یک دولت، چندین حاکم حکومت می کردند و با یکدیگر در رقابت و درگیری بودند.
 
وی افزود: به ویژه در زمینه علمی و فقهی نیز اجتهاد متوقف شد و حیات علمی جامعه اسلامی رو به افول رفت که این امر یکی از عوامل انحطاط مسلمانان پس از دوران طلایی تمدن اولیه اسلامی بود.
 
این دانشمند لبنانی ادامه داد: با توقف رسمی اجتهاد، دین و فقها دیگر قادر به پاسخگویی چالش های عصر خود نبودند، نقش دین در زندگی اجتماعی مردم کمرنگ شد و جای خود را به افکار و ایدئولوژی های دیگر که طرفداران بسیاری در جهان اسلام داشت، داد. بسته شدن باب اجتهاد همچنین به بروز جریان های تکفیری که امروز شاهد اقدامات خونین آن هستیم منجر شد.
 
کارشناس مسائل خاورمیانه همچنین نقش کشورهای استعماری را در عقب ماندگی کشورهای اسلامی مهم برشمرد و گفت: این کشورهای استعماری با مداخله مستقیم در امور کشورهای اسلامی و جلوگیری از ایجاد وحدت و سعی در تقسیم سوریه و عراق، آنها را به انحطاط کشاندند. برخی حاکمان و رؤسای کشورها نیز با تکیه به غرب این استراتژی را توجیه کردند تا کشورشان از تهدیدات داخلی یا خارجی مصون بماند.
 
دکتر عتریسی درباره موانع و مشکلاتی که بر سر راه ایجاد تمدن نوین اسلامی وجود دارد نیز اظهار داشت: یکی از این موانع، اعتماد نداشتن بسیاری از نخبگان و فرهیختگان به قدرت اسلام در ارائه تمدن نوین اسلامی است. این امر نیز از یکسو به قدرت تمدن غربی و از سوی دیگر به جنگ های برخی کشورها با یکدیگر و پیروی فکری و فرهنگی و سیاسی از غرب  باز می گردد.
 
وی افزود: از دیگر مشکلات ایجاد این تمدن آن است که جهان اسلام دیدگاه انسانی همه جانبه خود را برای حل مشکلات پیش روی خود از جمله فقر و بیکاری و نیز مشکلات اقتصادی و عمرانی که در همه کشورها انتشار یافته، ارائه نداده است. از سوی دیگر بسیاری از فرهیختگان مسلمان و غیرمسلمان غربی عقیده دارند که دلیل این مشکلات به خود دین اسلام باز می گردد زیرا راهکار مناسبی برای حل این مشکلات ارائه نکرده است.
 
دکتر طلال عتریسی در پایان تأکید کرد: رسیدن به تمدن نوین اسلامی با وجود پیروی برخی حاکمان جهان اسلام از غرب، دشوار به نظر می رسد اما توانمندی های اسلام و تجربه تاریخی مسلمانان این امر را ممکن می سازد، اگر مسلمانان بتوانند شرایط مناسب تشکیل این تمدن را فراهم آورند.
 
ترجمه و تنظیم: فرشته صدیقی


کد مطلب: 295722

آدرس مطلب :
https://www.taghribnews.com/fa/interview/295722/تبیین-تمدن-نوین-اسلامی-گفتگو-پژوهشگر-لبنانی-بسته-شدن-باب-اجتهاد-بروز-جریان-های-تکفیری-پی

خبرگزاری تقریب (TNA)
  https://www.taghribnews.com