حج به عنوان بزرگ ترین فریضه الهی و اجتماع مسلمانان ظرفیتی راهبردی است كه می توان از آن در صدور ارزش های انقلاب اسلامی و رسیدن به هدف غایی آن كه تمدن سازی اسلامی است بهره برد.
اشتراک گذاری :
به گزارش خبرگزاری تقریب، یكی از اهداف و شعارهای اصلی انقلاب اسلامی، «صدور انقلاب» است. حج به عنوان بزرگ ترین فریضه الهی و اجتماع مسلمانان ظرفیتی راهبردی است كه می توان از آن در صدور ارزش های انقلاب اسلامی و رسیدن به هدف غایی آن كه تمدن سازی اسلامی است بهره برد. مقاله پیش رو به دنبال پاسخگویی به این پرسش است كه چگونه می توان از ظرفیت حج در صدور انقلاب اسلامی بهره برد؟
ماهیت صدور انقلاب در كلام امام و رهبری
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه سال57 ، فصل تازه ای در بیداری مسلمانان جهان و تحول و شكوفایی باورهای دینی ملت های جهان آغاز شد. یكی از اهداف و شعارهای اصلی انقلاب اسلامی، «صدور انقلاب» است. بدیهی است در منظومه فكری امام و رهبری، «انقلاب» به مثابه فرهنگ و ایدئولوژی اسلامی فرض شده است.
از آنجا كه انقلاب ما یك انقلاب فرهنگی است صدور انقلاب نیز صدور پیام و رسالت انقلاب اسلامی و انتقال ارزش‌های معنوی و الهی به گوش جهانیان است كه این امر در سایه زور و لشگركشی انجام نمیشود بلكه جهت نیل به این هدف باید كلیه امكانات و ابزارهای پیام‌رسانی، محتوای پیام، موقعیت زمان و مكان، نیازهای مخاطبان در مناطق مختلف دنیا مورد توجه و دقت قرار گیرد. (سالار، محمد، مقاله «انقلاب اسلامی و صدور ارزش‌های فرهنگی»، ص 23) بنابراین هدف از «صدور انقلاب» آنچه در عرف سیاسی به كشورهای مختلف صادر كنیم نیست.
چیستی تئوری «صدور انقلاب»
صدور انقلاب اسلامی از لحظه ورود حضرت امام (ره) به پاریس و اوج گیری نهضت مقدس مردم ایران در كانون توجهات جامعه جهانی قرار گرفت و اولین پرسش‌ها در این باب، توسط نهادهای سیاسی غرب و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مطرح گردید.»(دولت‌آبادی، فیروز، مقاله «صدور انقلاب تمنا و تقابلی از درون و بیرون»، ص 35)
در منظومه فكری امام و رهبری، صدور انقلاب یك راهبرد دینی-ملی است بدین معنا كه نقشه راه جهانشمولی اسلامی و زمینه سازی تحقق جهانی آن است.
از آنجایی كه ماهیت مكتب اسلام، جهانی است و منحصر به یك ملت، نژاد و سرزمین خاص نمی‌باشد لذا انقلاب اسلامی نیز كه برخاسته از دین جهان شمول اسلام است، آرمان‌هایی دارد كه تنها محدود به یك منطقه جغرافیایی نیست؛ همچنین انقلاب اسلامی یك فرآیندی است كه دائم در حال صیرورت است و این سیر تا تشكیل تمدن اسلامی، ادامه دارد. از این رو می توان پیروزی انقلاب را گام اول در فرآیند تمدن سازی اسلامی به شمار آورد؛ بدیهی است برای رسیدن به این هدف مهم صدور انقلاب ضرورتی انكار ناپذیر است.
اصلی ترین روش صدور ارزش های انقلاب نیز روش تبلیغ ایجابی-سلبی است. در این روش از طریق ایجابی تلاش می شود تا ذهن و عمل مخاطبان را در جهت خاصی هدایت شود و به لحاظ سلبی نیز به دنبال مقابله با تبلیغات منفی دشمنان علیه اسلام راستین هستیم. در این راستا اجتماعات مختلف با حضور اقشار مردمی و اندیشمندان می تواند نقش موثری در صدور انقلاب داشته باشند. در هر دو شیوه، حج اسلامی دارای پتانسیل بسیار مناسبی برای تبلیغ ارزش های انقلاب اسلامی است.
مبادلات علمی و نظری، اعزام دانشجو و مبلغ در ایام حج یا استفاده از ابزارهای اقتصادی حمایت اقتصادی از جریان های همسو و جنبش های آزادی بخش و اسلامی در این راهبرد كارگشاست.
ظرفیت های حج در «صدور انقلاب»
اسلام از آن جهت كه دین جهانشمول است و همواره دو اصل زوال ناپذیر «همگانی» و «همیشگی» بودن را گوشزد می كند باید برنامه های آن هم جهانی بوده و نمودار زنده ای از كلیت و دوام باشد، حج از شاخص ترین برنامه های جهانی اسلام است(جوادی آملی، 1376؛19).
به طور كلی می توان گفت این كنگره عظیم اسلامی از موضوعات راهبردی اما مغفول در نظام جمهوری اسلامی و تمدن اسلامی است كه در ساختن پنج مرحله تمدن سازی كه مقام معظم رهبری ترسیم كرده اند، نقش كلیدی دارد.
این فریضه الهی به دلیل اهمیت و تاثیرگذاری بالای آن همواره از سوی دشمنان اسلام به سمت سطحی گرایی كشانده شده است، اما با ظهور انقلاب اسلامی، امام(ره) حجّ را با همه ابعاد سیاسی و اجتماعی آن تفسیر كردند.
بنابراین حج در منظومه فكری امام(ره) و رهبری و در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... دارای ظرفیت های بالقوه عظیمی است كه در ادامه به برخی از آنها اشاره می گردد:
تحكیم وحدت میان مسلمانان
امروزه منازعات جهان، رو به افزایش نهاده و هر روز بر میزان قربانیان اختلافات داخلی، منطقه ای و بین المللی افزوده می گردد . این منازعات در میان امت مسلمین به دلیل تفرقه افكنی های غرب و دشمنی های وهابیت رو به تزاید است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و گسترش فكر آن در سراسر آفاق اسلامی، یكی از ترفندهای استكبار در مقابله با این موج همهگیر اسلامی این بوده است كه از سویی انقلاب اسلامی ایران را یك حركت شیعی به معنای فرقه ای آن ـ و نه اسلامی به معنای عام ـ معرفی كرده و از سوی دیگر، در ایجاد نفاق و نقار میان شیعه و سنی سعی بلیغ كنند. (پیام مقام معظم رهبری به حجاج، 26/3/70)
لذا این كنگره عظیم اسلامی ظرفیت قابل توجهی در طرح موضوع «وحدت اسلامی میان ملت های مسلمان» دارد. بدیهی است طرح موضوع وحدت میان مسلمانان به معنای عقب نشینی شیعه و سنی از اعتقادات خود نیست بلكه توجه به مشتركاتی كه میان همه مذاهب و فرقه های اسلامی وجود دارد و می تواند همه مسلمانان جهان را در صف واحد قرار دهد. در این راستا تاكید بر استوارترین محورهای وحدت و برادری یعنی قرآن كریم و سیره نبوی، گام مهمی در جهت تقریب مذاهب به شمار می آید.
تاكید بر منافع مشترك مسلمانان
مسئله بعدی تاكید بر منافع مشترك مسلمانان جهان است كه بر این اساس می توانند به اتحاد و همدلی بیشتری برسند. در این راستا می توان با برگزاری كرسی های مباحثه میان نخبگان و علمای كشورهای مختلف در ایام حج و یا تهیه بروشور و توزیع آنها در میان كاروان كشورهای مختلف بر منافع مشترك كشورهای اسلامی تاكید كرد. قطعا تبادل نظر و تفاهم در خصوص مسائل مسلمین و تبادل آرا در حلّ مشكلات به همدلی و نزدیكی دولت ها و ملت های مسلمان می انجامد.
