در ظهور و افول بحران‌ها و چالش های غرب آسیا علاوه بر قدرت‌های بزرگ، نباید نقش رهبران و نخبگان سیاسی کشورهای این منطقه را نادیده گرفت.

بسیاری از دوستی‌ها و دشمنی‌ها در خاورمیانه و به ویژه خاورمیانه عربی همواره متأثر از پیش داوریها ، ذهنیت‌ها، توهمات ،ملاحظات و یا انگیزه‌ها و منافع شخصی رهبران و نخبگان سیاسی این منطقه بوده است.
 
رهبران نسل‌های گذشته جهان عرب و به ویژه نخبگان سیاسی نیم قرن گذشته ،همواره رویکردی محافظه کارانه داشته و تلاش داشتند از تغییر و تحولات ناگهانی و برخوردهای غیر قابل پیش بینی جلوگیری کنند.
 
رویکرد کشورهای عربی بجز عراق (در زمان صدام)نسبت به ایران به رغم همه مسایل در قبل و بعد از انقلاب نیز محافظه کارانه بود.
 
نسل جدید  رهبران و نخبگان سیاسی در جهان عرب نسبت به نسل‌های گذشته ، ماجراجوتر، جسورتر و مهم‌تر اینکه ضد ایرانی‌تر اند.
 
نسل جدید نخبگان سیاسی جهان عرب رابطه‌ای با نخبگان سیاسی ایران ندارند و بیشتر آنها تاکنون به ایران سفرنکرده اند.

در جهان عرب گردش نخبگان به صورتی آرام هر چند در یک الیگارشی محدود انجام پذیرفته است اما در ایران دیپلمات‌ ها،تحلیلگران، سیاست گذاران، تصمیم گیران و ذهنیت‌ها همان‌هایی هستند که در زمان ملک عبدالله (به عنوان یک مبنا) حضور داشتند.
 
تحولات چند سال اخیر غرب آسیا به ویژه پس از بیداری اسلامی سبب تبدیل شدن ایران به قدرت برتر امنیتی و نظامی منطقه شد.
 
تصور اولیه بسیاری از ناظران بر این بود که تحولات فوق به ضرر ایران و به نفع بازیگرانی چون ترکیه و عربستان در سوریه خواهد بود؛ اما تحولات به سمتی رفت که سیاست‌های منطقه‌ای ایران بر رویکرد عربستان غالب شد.
 
بشار اسد علی رغم همه کمک‌ها به معارضان و فشارهای بین المللی با حمایت ایران و روسیه در قدرت ماند، حزب الله قدرتمندتر شد، دست ایران در یمن برای نقش آفرینی باز شد، قطر به ایران نزدیک‌تر شد، ترکیه و ایران خود را به یکدیگر نزدیک‌تر یافتند و عراق با کمک ایران از شر تروریسم نجات یافت.
 
 در مقابل عربستان سعودی با وجود ائتلاف‌هایی که ایجاد کرد در تمامی این نقاط شکست خورد و حتی بحران‌های جدیدی را در مقابل قطر و لبنان برای خود ایجاد کرد.
 
نسل جدید نخبگان سیاسی در جهان عرب  پرورش یافته مراکزو دانشگاه‌های غربی هستند.
 
لذا برای مقابله با ایران، دیگر واهمه‌ای از اعلام ارتباط با اسرائیل در جوامع عربی ندارند و نیز اسرائیل را دشمن جهان عرب اعلام نمی‌کنند بلکه ایران را مداخله گر در جهان عرب می‌دانند که باید با آن مقابله کرد.
 
به قلم: دکتر سعید غفاری... مدیر دفتر صداوسیما در بیروت