احیاگران تمدن نوین اسلامی از جمله سید جمال الدین اسد آبادی، یکی از مشکلات امروز مسلمانان را فاصله گرفتن از آموزه های اصیل و بنیادین قرآن کریم و سیره نبوی می دانستند.

به اعتقاد ایشان همچنین دیگر اندیشمندان و دغدغه مندان معاصر در ایران، هند، پاکستان و دیگر کشورهای اسلامی یکی از موضوعاتی است که جهان اسلام را دچار منازعات پرآسیب کرد، دور شدن از آموزه های اصیل قرآنی است.

یکی از آیات نجات بخش قرآن کریم برای مسلمانان امروز، آیه 46 سوره انفال است که می فرماید:« وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ» .خداوند در این آیه می فرمایند:« و همه پیرو فرمان خدا و رسول باشید و هرگز راه اختلاف و تنازع نپویید که در اثر تفرقه ترسناک و ضعیف شده و قدرت و عظمت شما نابود خواهد شد، بلکه همه باید یکدل، پایدار و صبور باشید، که خدا همیشه با صابران است.» این آیه،یکی از مهم ترین پیام های قرآنی برای وحدت مسلمانان است که تاکید دارد دچار اختلاف نشوید؛ چرا که ضعیف و فشل می شوید؛ فشل شدن یعنی از کار افتادن؛یعنی دچار بحران جدی شدن و مطابق توصیه قرآنی، تفرقه باعث فشل شدن می شود.

علاوه بر دوری از آموزه های قرآنی و دینی، متاسفانه جهل و غفلت مسلمانان در دوران معاصر سبب شد استعمار جدید با تفرقه افکنی نهایت بهره را از اختلاف میان مسلمانان ببرد. در واقع جهل برخی مسلمانان و ترفندهای جدید استعمار،مانند دو لبه قیچی عمل و جهان اسلام را دچار مشکل کرد.استعمارگران با ایجاد فرقه های دست ساز، مسلمانان را به جان همدیگر انداختند و چنین شرایطی بود که اندیشمندان جهان اسلام از جمله سید جمال الدین اسد آبادی، حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره کوشیده اند تا مسلمانان را متوجه این واقعیت های مهم جهان امروز کنند.

البته در برهه هایی مسلمانان به اتکای همین آموزه های قرآنی، گام های خوبی برای وحدت برداشتند؛ ولی در برهه های دیگر به خاطر جاه طلبی برخی مسلمانان، استبداد حاکم بر برخی جوامع اسلامی و استعمار جدید، از وحدتی که نخبگان ، بزرگان و مصلحان جهان اسلام به آن توصیه می کردند،فاصله گرفتند.

خوشبختانه یکی از اقدامات ارزشمندی که بعد از انقلاب اسلامی انجام شد،نامگذاری ایام ولادت حضرت رسول اکرم(ص) به نام هفته وحدت بود. کنفرانس وحدت اسلامی هم که سالیان سال است به همین مناسبت برگزار می شود، برای وحدت امت اسلامی تلاش های زیادی کرده و توفیقاتی هم داشته است. متاسفانه یکی از عواملی که سبب شده ما از ظرفیت هایمان به خوبی استفاده نکنیم، عدم گفت و گو میان نخبگان جوامع اسلامی است. متاسفانه بسیاری از نخبگان جوامع اسلامی درگیر جامعه استبداد زده خود هستند و این فرصت را ایجاد نمی کنند تا در فضایی به دور از هیاهو، برای رجوع به منابع اصیل و آگاهی بخشی جامعه شان راه حل پیدا کنند.

بر این اساس است که متاسفانه می بینیم غبار و تاریکی جریانات تفرقه افکن به اتکای ثروت و ابزار رسانه ای جدید، میان متفکران جهان اسلام اعم از شیعه و سنی سایه انداخته است. در چنین شرایطی است که بازگشت به اصول اصیل اسلام از جمله اخلاق باعث می شود سیره پیامبر رواج داده شود. در دوران جدید باید برای بازسازی فهم وحدتِ متکی بر عقلانیت، مدنیت و اخلاق تلاش کرد و هم در گعده های شیعیان و هم گعده های اهل سنت مانع اختلاف افکنی استکبار و استعمار جدید با جعل حدیث، رواج خرافه ، پمپاژپول و بهره گیری از خشونت مدرن شد.

مسلمانان جهان باید متوجه شوند که تفرقه میان آن ها، به بقای جریان های خطرناکی مانند داعش کمک کرده و سبب مصون ماندن ابرقدرت هایی می شوند که می خواهند از رهگذر اختلاف و ناامنی میان مسلمانان،خود در امنیت و آرامش باشند.

به قلم: غلامرضا ظریفیان ....استاددانشگاه