در ایران با یک همایش نمی‌شود مسأله ممیزی را تغییر داد
محمدمهدی عسگرپور در پنل «نظارت و کنترل سینما در عصر دیجیتال» همایش سینما در عصر دیجیتال با اشاره به ناامیدی خود گفت با همایش نمی‌شود قوانین ممیزی ایران را تغییر داد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، روز گذشته در همایش سینما در عصر دیجیتال، پنلی با حضور منوچهر شاهسواری، استفان پیازسکی، ایرا باسکار و محمدمهدی عسگرپور با موضوع «نظارت و کنترل سینما در عصر دیجیتال» برگزار شد که مدیریت پنل بر عهده کامبیز نوروزی بود.
نوروزی در شروع پنل با بیان آنکه در نود سال شروع نظارت بر سینما تاکنون این نظام تفسیری نداشته است، گفت ساختار نظارتی تقریباً همان امر نود ساله است که ایجاد نگرانی می‌کند و می‌تواند از منظر حقوقی و کنترل آسیب‌زا باشد.
وی در تشریح عنوان نظارت، از نوعی نظارت اخلاقی و روانشناسی نام برد که در آن مسأله محدود کردن افراد نیست و باید حقوق افراد مورد حمایت قرار کیرد. در این نظارت بر مسائل عقیدتی نیست.
نوروزی نوع دیگر نظارت را بر پایه عقیدتی برشمرد که در آن ساختار حکومتی بر سانسور پافشاری می‌کند.
وی افزود: «سینما و فیلمسازی در صد سال عمرش تغییرات بسیار داشته و از نظر تکنولوژیک از یک امر دشوار به امری ساده بدل شده، چه ساخت، چه عرضه و چه مصرف فیلم. در عصر دیجیتال هر کسی قادر است فیلم بسازد. هر گیرنده اینترنت قابلیت دریافت دارد.»
نوروزی با اشاره به شکل انتشار از ماهیت متفاوت فیلم در زمان اکنون گفت که دیگر یک رابطه یک سویه نیست و اکنون رابطه فیلم و مخاطب دوسویه شده است. وی افزود:«امروز فیلم اسمی است که بر چیزی دلالت می‌کند که دیگر آن چیز قبلی نیست. در ایران برای ساختن فیلم باید از لایه‌های نظارتی عبور کرد؛ اما این مقررات سازگار با شرایط عمومی نیست و ما اکنون به دو سیستم عرصه و تولید مواجه شدیم که یکی عرصه حرفه‌ای است و دیگری عرصه‌ای گسترده است که فارغ از مقررات عمومی تولید و عرضه می‌آید و ما با یک دوگانگی مخرب روبه‌رو هستیم.»
ایرا باسکار در سخنرانی خود با اشاره وضعیت نظارت در هند گفت: «ما یک هیئت تأیید فیلم با دفاتر مختلف در سراسر کشور داریم. چالش مهم ما در ده سال گذشته بر سر موضوع سانسور در برابر تأیید بوده. از زمان ظهور اینترنت بسیاری از ما حس می‌کنیم جوانان از طریق اینترنت بسیاری از چیزها را دیده‌اند.»
وی تأیید را در حوزه تعیین سنی برای هر فیلم توصیف کرد و گفت: «در هند تنها فیلم‌های u و ua را می‌توانند نشان دهند و تنها پس از نیمه شب می‌توانند فیلم بزرگسال نمایش دهند. تأیید روی انتخاب فیلم‌ها تأثیر می‌گذارند.»
باسکار با اشاره به چندفرهنگی بودن هند از تلاش برای جلوگیری ضربه زدن به این جامعه گفت. وی افزود: «همیشه محدودیت‌های تخیل وجود دارد، اما فناوری به ما آزادی می‌دهد و به خالق امکان تصور می‌دهد. جهان متصور تحقق پیدا کرده‌اند و از این منظر دیجیتال توان‌بخشی است. چیزی که ما از عصر دیجیتال درک می‌کنیم خطراتی است که این آزادی با خود همراه می‌آورد.»
وی در بخش دوم سخنرانی خود با اشاره به گفته‌های سخنرانان ایرانی گفت: «امکان رسیدن به فرآیندهای فکری متفاوتی با جریان عرفی موجود خیلی واقعی شده است و جوامعی مثل ایران و هند با آن مواجه است. هر نوع نظارت و کنترل مداخله‌گر با توان فردی در بیان آزاد اثر منفی در آینده دارد و جوامع ما در این لحظه خاص و درگیر بحران باید فکر کنند چگونه می‌توانند به افراد توان فکر کردن برای مسئولیت پذیری دهد. تنها راه برخورد با این مسأله به نظر من گفتگو با جوانان و مطرح کردن مسائل با آنان است که ایده تولید می‌کند و با مسائل متناقض برخورد کنیم.»
استفان پیازسکی در تماس اسکایپی درباره وضعیت آلمان از سه چالش جامعه آلمان و نظام رده‌بندی گفت که نخستین آن سرعت پخش محتوای دیجیتال به واسطه پلت‌فرم‌های متعدد برشمرد. او با اشاره به وجود فرصت در گذشته برای صحبت پیرامون آثار گفت: «اکنون زمان نداریم و سرعت پخش به نحوی است که فیلم یکباره در سراسر جهان پخش می‌شود. این فشار زیادی بر هیئت‌های ناظر و مخاطبان می‌آورد. به عنوان مثال در گذشته باید برای عرضه مجوزی می‌گرفت اما امروز هر کسی در یوتیوب برای خودش کانالی دارد.»
وی از معاهده بین ایالتی گفت که چهارده سال برای رسیدن به قانون کنترل کانال‌های ویدئویی طول کشید و در آلمان وضعیت سیال است و هنوز واضح نیست. وی مدعی شد موضوعات مطرح در ایران در آلمان نیز مطرح است.
پیازسکی با اشاره به قوانین گفت مشخص نیست یک موضوع از دید هر فرد چه معنایی دارد و مهمتر آنکه در مشخص نیست پست هر شبکه اجتماعی چه کسی است.
وی به گذشته اشاره کرد که تنها بستر عرضه سینما بود و می‌شد مخاطب را به سبب کنترل بستر شناخت و براساس آن نظارت داشت؛ اما امروز به واسطه موبایل و اینترنت ما نمی‌دانیم کودکان در حال تماشای چه چیزی هستند.
عسگرپور در مقام نخستین سخنران ایرانی با تاکید بر اینکه باید بر مبحث دیجیتال تمرکز کرد و نباید آن را با گذشته مقایسه کرد، گفت: «در جامعه ما همانند دیگر جوامع بیش از آنکه از فناوری لذت ببریم حسرت می‌خوریم که باید با آن چه کنیم و معمولاً بخش مهمی از ذهن جامعه معطوف به آن می‌شود. ما درباره یک دوره سخن می‌کنیم که برخی از جوامع مقدمات آن را درست طی نکرده‌اند و برخی مقدمات را تجربه کرده‌اند.»
وی با اشاره به دولت‌ها که یا متمرکز نظارت می‌کنند یا غیرمتمرکز، گفت: «انرژی بسیاری در کشورهای در حال توسعه صرف تولید قوانین می‌شود. از همین رو نظارت از دید دوست آلمانی و ما کاملاً متفاوت است.»
وی در بخش مهمی از سخنانش به نقش نهادهای دولتی و خصوصی در مسأله نظارت سخن گفت و افزود که در ایران بحث نظارت البته متمرکز است و نمی‌شود در ایران با یک همایش مسأله ممیزی را تغییر داد و تاکید کرد باید قوانین براساس روابط دوسویه میان تولید‌کننده و دستگاه نظارتی باید شکل بگیرد.
عسگرپور گفت: «ما آنقدر فقط رشد کرده‌ایم که از دوربین دیجیتال استفاده کنیم. ما تنها از ابزار دیجیتال استفاده می‌کنیم و درباره عصر دیجیتال حرف بزنیم، در حالی که در عصر دیجیتال زندگی نمی‌کنیم.»
شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما نیز در سخنرانی خود گفت: «ما با فاصله کمی مدرنیته را از زاویه سینما تجربه کرده‌ایم؛ اما باید به این پرداخت که توانستیم از آن بهره بریم یا نه. عصر دیجیتال نوعی آزادی و رهاشدگی به افراد اعطاء می‌کند و اندکی هم افسردگی. دیجیتال شبیه پول است که نوعی همسان‌سازی ایجاد می‌کند. دیجیتال فرصت ابزار وجود به هر یک از افراد جامعه می‌دهد درحالی که در گذشته این مهم باید در جمع رخ می‌داد. دیجیتال اوج قدرت فردی آدم‌هاست. به فردین و هویت فردی اعتبار می‌دهد و به شما اجازه می‌دهد در جهان پیرامونی واجد ارزش شوید.»
وی افزود: «سینما هر سه امر هنر و صنعت بودن و تجارت بودن را در هم دارد باید آن را ذیل تئوری قدرت تعریف کرد و حرف زدن از آن یعنی فرصت سخن گفتن در حوزه فردی است.»
شاهسواری با تمرکز بر فردیت در هنر سینما گفت: «به زعم و تجربه من اگر قرار باشد برای علوم انسانی یک آزمایشگاه فرض کرد آن هم سینماست و در عصر دیجیتال سینما آزمایشگاه فوری و فوتی است که واکنش آدم‌های جامعه در آن متبلور می‌شود. تجربیات ما در حوزه نظارت شکست خورده است و نیاز به بازنگری قوانین است.»
این نشست در قالب همایش سینما در عصر دیجیتال در مرکز همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد.
