«نانو» به گوش خیلیها آشناست! در سالهای اخیر دستاوردهای دانشمندان ایرانی در این حوزه خبرهای خوبی برایمان آورده است. اما خیلیها نمیدانند که دانشآموزان ما هم در حوزه نانو فعال و موفق هستند؛ افتخارات ملی و بینالمللی دارند.
اشتراک گذاری :
خبرگزاری تقریب: پژوهش سرای نانو دانشآموزی تهران در محدوده خیابان خاوران زیر نظر آموزشوپرورش تهران فعالیت میکند و میعادگاه محصلانی است که به نانو علاقهمندند. در آزمایشگاههای مجهز این مرکز امکانات کافی برای پژوهشهای نانو رایگان در اختیار محصلان قرار میگیرد و نتیجه هم دستاوردهای علمی و افتخارات ملی در این حوزه است. نانو علمی نوظهور است که به بررسی خواص و اثرات عناصر و مواد در مقیاسهای بسیار ریز میپردازد و شاخهای جدید از علم با ظرفیتهای کاربردی بسیار بالا در اختیار بشر قرار داده است. ازآنجاکه نانو یکرشته علمی فراگیر است که با سایر علوم پیوند دارد ۴ آزمایشگاه مجهز شیمی، فیزیک، زیستشناسی و نانو در این مرکز فعالاند و تماموقت در اختیار پژوهشگرانی کمسال قرار دارند که گاه دستشان به بلندای قفسههای دیواری وسایل و تجهیزات هم نمیرسد!
اولین در ایران
سالانه بیش از ۲۰۰ دانشآموز از امکانات آزمایشگاهیهای چهارگانه پژوهش سرای ابنسینا برای تحقیق و به نتیجه رساندن نظریههای علمیشان استفاده میکنند؛ بیشترشان دخترند و محصلان مقطع متوسطه ۲. اینها را «زهرا نیازی» مدیر پژوهش سرا میگوید و درباره فعالیت این مرکز میافزاید: «برای محصلانی که قصد پژوهش در حوزه نانو را دارند دورههای آشنایی با روشهای تحقیق و اصول علم نانو برگزار میکنیم. این دورهها معمولاً ۷ تا ۱۲ جلسهای هستند. هرسال حدود ۵۰ تا ۷۰ نفر در حوزه نانو پژوهش میکنند و درمجموع استقبال از امکانات آزمایشگاههای نانو و زیستشناسی بیشتر است.»
به گفته وی سالانه بیش از ۵ هزار دانشآموز نیز از امکانات آزمایشگاهی این مرکز بهصورت مقطعی استفاده میکنند. پژوهش سرای ابنسینا اولین پژوهشگاه نانو دانشآموزی کشور است. بخش نانو این پژوهش سرا از سال ۹۱ راهاندازی شده و همواره قطب نانو دانشآموزی تهران و یکی از مراکز برتر این حوزه علمی در ایران بوده است.
درباره چه پژوهش میکنند؟
به نظرتان پژوهشهای نانو در این مرکز درباره چه چیزهایی است؟ پاسخ کمی جالب است! نام برخی از پژوهشها را ببینید: «استخراج فاز جامد برای اندازهگیری مقادیر ناچیز کادمیوم (II) در پسابهای صنعتی توسط عامل دار شدن نانو گرافن اکساید با طیفسنجی جذب اتمی شعلهای»، «ساخت دستگاه تر شوندگی و اندازهگیری پسماند زاویه و استفاده از فرآیند سل-ژل برای سنتز پوشش آبگریز بر روی پارچه»، «ساخت غشای لیفی نانو کامپوزیتی پلی وینیل الکل-اکسید گرافن پوشش دادهشده با مس»، «سنتز گرافن اکسید کاهشیافته با استفاده از مواد دورریز»، «سنتز نانو لوله دیاکسید تیتانیوم و کاربرد آن در حذف یک ماده رنگزای کاتیونی از پسابهای نساجی». به همین سادگی!
همین نوع پژوهشهای نانویی به همراه سایر تحقیقات در حوزههای شیمی و فیزیک و زیستشناسی تابهحال به ثبت بیش از ۵۵ اختراع و اکتشاف، کسب رتبه و مدال و جایزه و تقدیرنامه برای ۱۸۰ پژوهشگر در مسابقات ملی و بینالمللی و ارائه بیش از ۸۰ مقاله پذیرفتهشده در مجامع علمی ملی و بینالمللی و ۲ بار کسب عنوان پژوهشگر برتر دانشآموزی توسط محصلان این پژوهش سرا منجر شده است. ارتباط علمی پژوهش سرای ابنسینا با سایر مراکز علمی نیز طی سالهای اخیر افزایش یافته و محصلان به تبادل علمی، استفاده از امکانات و تجهیزات بهروز و اجرای پژوهشهای مشترک با دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه شهید بهشتی میپردازند. به گفته «نیازی» در حوزه مهندسی بافت و سلولهای بنیادی نیز با پژوهشگاه رویان همکاری دارند.
پژوهشی که برتر شد
«بررسی رشد گیاهان در شرایط تنش شوری» عنوان پژوهشی در حوزه نانو زیست است که در کنگره بینالمللی نانوتکنولوژی و دانش نانو (ICNN) و جشنواره نانو ستاد ریاست جمهوری برگزیده شد. این پژوهش نتیجه فعالیت مشترک ۳ دانشآموز نوجوان در پژوهش سرای ابنسینا است. «حسین مولایی فر» یکی از این محصلان است و درباره کارشان میگوید: «میخواستیم کاری کنیم که یکی از مشکلات فعلی کشور را برطرف کند. از دیماه سال ۹۵ پژوهش را شروع کردیم و هفتهای یک یا ۲ جلسه بر روی پژوهشمان کار میکردیم. پس از یک سال و نیم به نتیجه رسیدیم و با استفاده از علم نانو روشی برای افزایش مقاومت گیاه در برابر شوری آب یافتیم.» این محصلان حالا به دنبال سرمایهگذار مناسبی میگردند تا بتوانند از نتیجه تحقیقشان نانو کود تولید کنند.
همه افتخارات علمی
پژوهش سرای ابنسینا به لطف هوش و استعداد دانشآموزان در حوزههای متنوع علمی دستاوردها و افتخارات بسیاری کسب کرده است. بخشی از این دستاوردها به شرح زیرند:
- کسب رتبه دوم کنگره آسیایی نانو
- کسب رتبه دوم کنگره بینالمللی ICNN در سال 97
- کسب مدال نقره و مدال برنز ششمین المپیاد نانو کشور
- تقدیر دانشگاه تهران از پژوهش سرای ابنسینا در همایش نخبگان پژوهشگر
-انتخاب بهعنوان مرکز برتر در حوزه مکانیزم و خلاقیت در نمایشگاه بینالمللی آموزش خدمات آموزشی در میان دانشگاه و مؤسسات بزرگ کشور در شهریور 92
- پذیرش ۱۵ مقالهٔ علمی و پژوهشی در سومین و چهارمین و پنجمین همایش ملّی و تخصصی مهندسی محیطزیست دانشگاه تهران
- کسب رتبه اول پژوهش دانشآموزی کشور در هفته پژوهش
- انتخاب بهعنوان مرکز نوآوری برتر از سوی مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی
- برنده جایزه هفدهمین دوره جایزه انجمن ترویج علم ایران
- تقدیر بهعنوان مرکز برتر پژوهشی از طرف موزه علوم و فنون
- اجرای طرح قرآنپژوهی با حضور بیش از 3000 دانشآموز
- اجرای طولانیترین روزنامه دیواری جهان در نمایشگاه مطبوعات