آزادگی، ارزشی که به درستی آن را تبیین نکردهایم/همانند «روز واقعه» را در سینمای ایران ندیدم گروه هنر ــ
به گزارش
خبرگزاری تقریب، قاسم زارع، بازیگر سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرنگار
ایکنا با بیان اینکه محرم اتفاقی تکرار نشدنی در تاریخ بشریت است، اظهار کرد: اگر درباره رخدادهای دراماتیک تاریخ اسلام بخواهیم سخن بگوییم وقایع متعددی برای بازگو شدن وجود دارد؛ از شعب ابیطالب گرفته تا شهادت حضرت حمزه(ع)، اما در میان تمامی این اتفاقات، واقعه عاشورا رویدادی است که در جهان بشریت تکرار نخواهد شد. در این واقعه انسانیت به کاملترین شکل ممکن معنا شده و اوج ذلت و حقارت نیز در این میان تعریف شده است.
وی افزود: عاشورا به ما نشان داد، چگونه قومی بعد از گذشت پنجاه سال از رحلت حضرت رسول اکرم(ص) نوه وی را به شهادت رساندند؛ نکته عجیبتر اینکه آنها تصور میکردند که این اقدام در راه رضای خداوند است. این فاجعه به ما میآموزد مسلمانی تنها بیان شهادتین نیست، زیرا کسانی که فرق امیرالمومنین(ع) را شکافتند و سر پسرش را جدا کردند، هم مسلمان بودند؛ اما مسلمانی آنها کجا و مسلمانی افرادی نظیر حبیببنمظاهر کجا؟
بازیگر فیلم «اخراجیها» ادامه داد: امیدوارم تنها در دهه محرم و شرکت در عزاداریهای اباعبدالله(ع) تنها به یاد این واقعه نباشیم و به فلسفه قیام عاشورا بیندیشیم. امام حسین(ع) به ما میآموزد آزاده باشیم و هیچگاه در قبال ظلم سر فرود نیاوریم. در همین رابطه بزرگترین آرزوی که برای ملت خود دارم این است که فرهنگ و آزادگی در سراسر کشور حاکم شود، چون باور دارم اگر چنین تفکری در بین مردم و مسئولان وجود داشته باشد، بسیاری از مشکلات دیگر وجود نخواهد داشت.
وی در پاسخ به این سوال که عاشورا تا چه حد در سینما نمود داشته است، گفت: من در تاریخ سینمای پس از انقلاب تنها یک فیلم را به یاد دارم که در آن فرهنگ و تفکر عاشورا آنگونه که باید روایت شده است. «روز واقعه» فیلمی است که به مدد قلم توانای بهرام بیضایی شکل گرفته است. بیضایی در این کار به نوعی عاشورا را تصویر میکند تماشاگر را مسحور میکند. نکته دیگر اینکه پیام این کار به ملت یا فرهنگ خاصی خلاصه نمیشود، بلکه جهانیان را خطاب قرار داده است. در این فیلم یک جوان نصرانی با شنیدن ندای «هل من ناصر ینصرنی» به دنبال این صدا رفته و در نهایت حقیقت را درمییابد.
بازیگر فیلم «نفوذی» متذکر شد: شاید بگویید فیلمها و سریالهای دیگری نیز تولید شدهاند که در آنها به نوعی قیام عاشورا مدنظر قرار گرفته است، اما آیا این تولیدات همانند «روز واقعه» نتوانسته عظمت واقعه عاشورا را ترسیم کند؛ البته منظورم عظمت تصویری و ساختاری نیست، چون در این زمینه آثار خوش ساختی چون «مختارنامه» یا «رستاخیز» نیز ساخته شدهاند، اما این کارها به واسطه معنا قابل قیاس با «روز واقعه» نیستند.
زارع در پاسخ به این سوال که آیا فیلمنامه به تنهایی عاملی برای موفقیت «روز واقعه» محسوب میشود، گفت: نمیخواهم منکر شرایط و عوامل ساخت شوم، چون این عوامل در جای خود جزء ضروریات است. در همین رابطه کارهایی هم بودند که متن خوبی داشتند، اما به دلیل ضعف در ساختار جذابیت لازم را نداشتهاند، ولی باز هم تاکید میکنم مهمترین شرط ماندگاری این کار، فیلمنامه آن است، حتی باید بگویم که اگر بیضایی چنین سناریوی را نمینوشت ما هیچگاه نمیتوانستیم چنین کاری فاخری را در سینما تجربه کنیم.
وی یادآور شد: زاویه دید بیضایی در این سناریو، جهانی بود و به هیچ وجه جغرافیای ایران را به تنهایی در نظر نداشت، زیرا درس آزادگی این کار تمام مردم دنیا را خطاب قرار میداد. شعرا و هنرمندان بسیاری در جهان وجود دارند که با وجود مسلمان نبودن درباره امام حسین(ع) به نیکی سخن گفتهاند. دلیل این اتفاق نه در جنگاوری و نه در اسارات خاندان اباعبدالله(ع) و رنجی که به آنها رفته توضیح داده میشود، بلکه موضوع اصلی همان آزادگی است که به آن اشاره کردیم.
این بازیگر در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: در فیلم «رستاخیز» نیز ما شاهد چنین اتفاقی هستیم. در این کار درویش سعی کرد با محور قرار دادن دو شخصیت فرعی به عاشورا بپردازد. این فیلم که قرار بود من نیز در آن بازی کنم، انصافاً فیلمنامه خوبی دارد، اما، چون تا به امروز من خود فیلم را تماشا نکردهام، بهتر میدانم درباره آن قضاوت نکنم.
وی در پایان درباره کمکاری در این حوزه گفت: دلیل اول بحث سختافزار است. فیلمی که میخواهد روایتگر عاشورا باشد، امکاناتی را طلب میکند که هر فرد یا گروهی به تنهایی از عهده تأمین آن برنمیآید. نکته دیگر به حساسیتهایی مربوط میشود که در این زمینه وجود دارد، متأسفانه در این حوزه ما به اندازهای دچار تشتت آراء هستیم که هیچ فیلمسازی جرئت نزدیک شدن به آن را ندارند و نکته دیگر عدم همکاری مسئولان و نهادهای دینی در این رابطه است، چون اگر این همیاری وجود داشت قطعا اتفاقات بهتری رخ میداد.