تاریخ انتشار۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۱:۰۲
کد مطلب : 325381

معرفی کتاب «همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی»

کتاب حاضر در دو بخش شامل مباحثی در حوزه دین‌شناسی است. در بخش نخست که «همبستگی ادیان» عنوان گرفته ابتدا مبحث یگانه‌بودن اصل دین مطرح می‌شود، سپس از نقش گفت‌وگوی بین ادیان در گفت‌وگوی تمدن‌ها سخن می‌رود، در پی آن موضوعاتی چون: حقوق بشر از نگاه دین، تئوری طهارت ذاتی مطلق انسان، حکم ارتداد و حکم ذبایح اهل کتاب شرح و بررسی می‌شود. در بخش دوم تحت عنوان «همبستگی مذاهب اسلامی»، نگارنده اساساً موضوعات مشترکی اشاره می‌کند که مذاهب اسلامی می‌توانند حول آن به وحدت دینی دست یابند. برخی از این موضوعات عبارت‌اند از: اجتهاد، فقه تطبیقی و وحدت در دیدگاه ائمه معصومان و علمای اهل سنت.
معرفی کتاب «همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی»
کتاب «همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی» در دو بخش شامل مباحثی در حوزه دین‌شناسی است. در بخش نخست که «همبستگی ادیان» عنوان گرفته ابتدا مبحث یگانه‌بودن اصل دین مطرح می‌شود، سپس از نقش گفت‌وگوی بین ادیان در گفت‌وگوی تمدن‌ها سخن می‌رود، در پی آن موضوعاتی چون: حقوق بشر از نگاه دین، تئوری طهارت ذاتی مطلق انسان، حکم ارتداد و حکم ذبایح اهل کتاب شرح و بررسی می‌شود. در بخش دوم تحت عنوان «همبستگی مذاهب اسلامی»، نگارنده اساساً موضوعات مشترکی اشاره می‌کند که مذاهب اسلامی می‌توانند حول آن به وحدت دینی دست یابند. برخی از این موضوعات عبارت‌اند از: اجتهاد، فقه تطبیقی و وحدت در دیدگاه ائمه معصومان و علمای اهل سنت.
 
آیت الله محمد ابراهیم جناتی در ارتباط با همبستگی مذاهب اسلامی و پیروان آن عناوین یازده گانۀ زیر را مورد بررسی قرار می دهد:
 
1. زمان پیدایش مذاهب اسلامی؛
2. پیشوایان مذاهب اهل سنت؛
3. تعداد مذاهبی که فقه اسلامی در بستر زمان به خود دیده است؛
4. زمان پیدایش بذرهای مذاهب اسلامی؛
5. عناصر و عواملی که باعث اشاعه و گسترش مذاهب اسلامی شد؛
6. اجتهاد نه تشریع است نه تقلید؛
7. انواع مسائلی که در مبانی اجتهادی مطرح شده است؛
8. طبیعی بودن اختلاف در مسائل نظری؛
9. عوامل و اسباب اختلاف در مسائل نظری بین فقهای مذاهب اسلامی؛
10. تقریب بین مبانی و مصادر فقهی اجتهادی؛
11. مبانی اجتهادی و سیر تاریخی و مؤسسین آن ها.
 
یکی از موضوعاتی که نویسنده در این کتاب بدان اشاره می کند، «اهتمام اهل سنت به فقه تطبیقی» است. نویسنده در این باره می نویسد: «گروهی از بزرگان جامعۀ اهل سنت به فقه تطبیقی اهمیت داده اند. یکی از آن ها که واقعاً در این زمینه نقش بسزایی داشت و تحولی ارزنده در حوزۀ علمیه به وجود آورد، استاد شیخ عبدالمجید سلیم است. وی از بنیانگذاران فقه تطبیقی در دانشگاه الازهر است و آیت الله بروجردی کتاب «مبسوط» را برای او ارسال داشت و هر وقت به مجلس شورای افتاء می رفت، این کتاب را به دقت مورد مطالعه قرار می داد. پس از او شیخ محمود شلتوت و شیخ محمد مدنی از جملۀ بزرگانی هستند که در این زمینه فعالیت داشتند و در راستای ارائۀ فقه مقارن  و برپایی مجالس بحث و مناظره و تدریس به نتایج ارزنده ای دست یافتند».
 
آیت الله جناتی به فواید تقریب نیز اشاره می کند و آن را در ده مورد بر می شمارد:

1. فراهم شدن زمینه از طریق تبادل افکار و اندیشه های مختلف عالمان و دانشیان مذاهب اسلامی برای دست یابی به حقایق و واقعیت های اسلامی در ابعاد گوناگون آن؛
 
2. تکمیل و تتمیم پژوهش های اسلامی همه جانبه؛
 
3. نزدیک شدن آراء و نظریات در بیشتر مسائل نظری و اختلافی در ابعاد گوناگون علمی و فرهنگی؛
 
4. محدود شدن عواملی که باعث اختلاف در مسائل فقه اجتهادی می شود؛
 
5. از بین رفتن عوامل تفرقه که سبب پیدایش آن ها جهل و افترای برخی از پیروان مذاهب بر برخی دیگر است. این یکی از فواید مهم تقریب است. زیرا جهل و عدم آگاهی از نظرات یکدیگر عامل بزرگی برای همۀ اختلافات است و با از میان رفتن آن بسیاری از اختلافات حل می گردد.
 
6. تبدیل شدن بسیاری از دشمنی ها به دوستی ها و از میان رفتن انگیزه های علمی و انجام تحقیقات و کنکاش های علمی؛
 
7. پیدایش اصطلاحات و آگاهی های صحیح برای عالمان در مورد مذاهب از راه مناظره ها و مطالعه در مصادر آن ها؛
 
8. آشکار شدن دلایل قوی در هر مذهب برای پیروان مذاهب دیگر؛
 
9. بازیابی هر مذهب در جایگاهی که سزاوارش باشد؛
 
10. پدیدار شدن دید وسیع و بینش صحیح برای پیروان مذاهب دیگر.
 
نویسنده پس از بیان فواید تقریب، به پیامدهای برگزار نشدن جلسات تقریب، گسترش اختلافات بین مذاهب توسط دشمنان اسلام، عدم بکارگیری نیروها علیه دشمن مشترک و عناصر می پردازد.

مشخصات کتاب:
جناتی، محمد ابراهیم (1381)، همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی، قم: انتشارات انصاریان.

 
https://taghribnews.com/vdcjoietvuqe8tz.fsfu.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی