تاریخ انتشار۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۱۳:۱۴
کد مطلب : 324623

معرفی کتاب «تطور اندیشه سیاسی تشیع در دورۀ معاصر»

در این کتاب، با هدف واکاوی سیر تاریخی اندیشه سیاسی تشیع، تحولات و تطورات این حوزه اندیشگی طی دویست سال اخیر بررسی شده است. با تقسیم ادوار تاریخی این تفکر، غلبه جریان و تفکر عقلانتیت بر اخباری گری، به عنوان نقطه عطف، در سیر این تحول مورد توجه قرار گرفته است.
معرفی کتاب «تطور اندیشه سیاسی تشیع در دورۀ معاصر»
این کتاب برای پاسخگویی به این سؤال کلیدی به نگارش در آمده که «علل اصلی تغییر و تحول در تطور اندیشه سیاسی تشیع در دروه معاصر چیست؟» و در سیر این تطور، شکل گیری، رشد و بالندگی مکاتب نجف و جبل عامل و تأثیرات آنها بر تحولات سیاسی چکونه بوده است. فرضیۀ این پژوهش بر این مدعا استوار است که تحول درونی دستگاه فقاهتی تشیع و به دنبال آن، مواجهه با اندیشه های جدید، علت اساسی تطور اندیشه سیاسی مکاتب نجف و جبل عامل، تحت تأثیر اقتضائات زیست بومی آنها قرار گرفته است.

کتاب «تطور اندیشه سیاسی تشیع در دورۀ معاصر» از چهار فصل تشکیل شده است:

عنوان فصل اول کتاب «سیر تاریخی تکوین اندیشه سیاسی تشیع و تحولات آن» است. در این فصل و در قالب شش گفتار، ضمن بیان دوره های مختلف اندیشه سیاسی تشیع در دوران غیبت، عوامل اصلی تطور و تحول حوزه اندیشه سیاسی بیان شده است. گفتار اول، مدخلی بر تاریخ اندیشه سیاسی اسلام است که در آن دلایل ایجاد نحله های اصلی میان مسلمانان در بستر تحولات سیاسی طرح می شود. در گفتار دوم، مبانی اندیشه سیاسی شیعه، در قالب نظام امامت و امت، ترسیم شده است. گفتار سوم، به بیان ادوار مختلف اندیشه سیاسی شیعه از آغاز دوره غیبت، تا به حال، به صورت مختصر آمده است. گفتار چهارم این فصل به بررسی دوره غلبه اصولیون بر اخباریون، با عنوان «آغاز شکوفایی اندیشه سیاسی تشیع، پیروزی جریان خردگرا» اختصاص یافته است. این تحول راه را بر شگل گیری نحله های جدید فکری در مواجهه با آموزه های تمدن مغرب زمین فراهم کرد که در گفتار پنجم مورد بررسی قرار گرفته است. آخرین گفتار این فصل، معرفی اجمالی تحول شگرف پیروزی انقلاب بزرگ اسلامی، تحت تأثیر اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) است.

در فصل دوم، مکتب اندیشه سیاسی نجف در  سال اخیر مورد بررسی قرار می گیرد. در این فصل، ابتدا، تاریخی از حوزه علمیه نجف اشرف، به عنوان یکی از اصیل ترین بسترهای رشد و نضج تفکر دینی شیعی در طول دوره های مختلف ارائه می شود. در ادامه به معرفی جنبش های سیاسی که متأثر از فکر و اندیشه و تدبیر علمای نجف به وقع پیوسته پرداخته می شود. پس از آن به معرفی کامل آرای حضرات آیت الله محمدباقر صدر و مکتبی که او در دوره اخیر بنیان نهاد، پرداخته شده و در پایان فصل، احزاب و گروه های سیاسی و مذهبی شیعی فعال در عرصه عراق که عملکرد آنها که مبتنی بر اندیشه های مکتب نجف شکل گرفته است، معرفی تفصیلی می شود.

فصل سوم این کتاب به معرفی و بررسی اندیشه سیاسی شیعی مکتب جبل عامل  اختصاص دارد. در این فصل، ابتدا به تاریخچه تشیع در جبل عامل اشاره، و سپس به تعامل و تأثیر فرهنگی و سیاسی اندیشمندان لبنانی در ساحت دولت-ملت ایران با هئیت شیعی در دوره صفویه توجه می شود. در ادامه، آرای سیاسی اندیشمدان برجسته این مکتب فکری و در رأس آنها مرحوم محمدمهدی شمس الدین پرداخته می شود. در پایان نیز هم ضمن معرفی اَمَل و حزب الله  و دو جنبش اصلی و مبارز حاضر در صحنه سیاسی لبنان، به نسبت فکری و عملی آنها با اندیشمندان مکتب جبل عامل اشاره می شود.

در پایان نیز جمع بندی نهایی از مجموع مطالب فصول مختلف کتاب ارائه می شود. محمدمهدی اسماعیلی، مؤلف کتاب، معتقد است که تطور اندیشه سیاسی تشیع را می توان در قالب سه متغیر اصلی زیر توضیح داد: 1. پروزی جریان اجتهاد و تعقل بر اخباری گری و تثبیت گفتمان تعقل و اجتهاد؛ 2. ورود آموزه های جدید مغرب زمین؛ 3. دخالت مردم در ساخت نهادهای سیاسی و تشکیل دولت-ملت های جدید در دوران مدرن.

مشخصات کتاب:
اسماعیلی، محمدمهدی (1395)، تطور اندیشه سیاسی تشیع در دوره معاصر، تهران: نشر معارف.
 
https://taghribnews.com/vdchiknxx23ni-d.tft2.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی