معرفی کتاب «جنبش های اسلامی معاصر شمال آفریقا»

اسلام برای قاره آفریقا به‌ویژه شمال آن اهمیت فراوانی داشت و اسلام و آفریقا خدمات متقابلی به یکدیگر ارایه کردند. ‌اکنون نیز احساس اسلام‌خواهی در آن‌جا رو به فزونی است. دلیل این امر، حضور استعمار، سازش حکام و تمایل اندیشمندان مسلمان آنجا به غرب است.  «جنبش‌های اسلامى معاصر در شمال آفریقا» اثری از دکتر نصرالله سخاوتی است که با بررسی اسلام و تاثیر آن در قاره آفریقا، نگاهی به مسایل نوپدید مردمان آفریقا به ویژه شمال این قاره دارد و دیدگاه‌های اسلام‌خواهی آنها را می‌کاود. اثر حاضر می‌کوشد با نشان دادن ضعف‌ها و قوت‌های جنبش‌های اسلامی به‌ویژه جنبش‌های معاصر، اثبات کند هرچه جنبش‌های فکری شمال آفریقا از اسلام و فرهنگ امامت فاصله گیرند با پیروزی حقیقی فاصله خواهند گرفت.

این کتاب از چهار بخش تشکیل شده است. در بخش ابتدایی کتاب «هویت تاریخی-فرهنگی شمال آفریقا» مورد بررسی قرار می گیرد و به دنبال آن، دربارۀ «هویت تاریخی-فرهنگی شمال آفریقا پیش و پس از حاکمیت عثمانیان» بحث می شود.

در بخش دوم سعی شده است ازانواع استعمار و تاثیرات فرهنگی _اجتماعی استعمار بر منطقه صحبت شود. نویسنده در این بخش از سه نوع استعمار صحیت می کند: 1. استعمار باستانی؛ 2. استعمار جهانی؛ 3. استعمار قرن نوزده و بیست. و استعمار قرن نوزده و بیست نیز به سه شکل قابل اعمال است: 1. استعمار سنتی؛ 2. استعمار فرهنگی؛ 3. استعمار فرانو.

در بخش سوم در باره ی ابعاد سیاسی نخستین مقاومت ها و ظهور جنبش های اسلامی و غیر اسلامی و تفکر سلفی و و هابی گری در شکال آفریقا مورد بررسی قرار گرفته شده است.

در بخش چهارم «بنیان های فکری جنبش های اسلامی معاصر شمال آفریقا در سه دهۀ اخیر» در چهار فصل مورد بررسی قرار گرفته است. فصل اول به کشور الجزایر اختصاص دارد و از امواج اسلامی خواهی و اندیشه های مالک بن نبی در این کشور صحیت می شود. در فصل دوم امواج اسلامی خواهی در مراکش مورد بحث قرار می گیرد و به آثار و افکار برخی از از متفکران مراکشی نظیر محمد عابد الجابری، مهدی بن ترکه و عبدالله العروی پرداخته می شود. در سومین فصل از بخش چهارم کتاب، امواج اسلامی خواهی در تونس و اندیشۀ برخی از متفکران تونسی نظیر طاهر الحداد، حبیب بورقیه، احمد بن صالح و راشد الغنوشی مورد بررسی قرار می گیرد. در آخرین فصل نیز دربارۀ جنبش های اسلامی در لیبی و اندیشه های قذافی صحیت می شود.
 
در بخش پایانی کتاب نیز فرصت ها و تهدیدهای دولت اسلامی در شمال آفریقا مورد بررسی قرار می گیرد. از دیدگاه نویسنده، فرصت های دولت اسلامی در شمال آفریقا عبارت اند از:

1. مسلمانان بوذن مردم منطقه؛
2. وجود محبت اهل بیت در آنجا؛
3. گرایش مردم و اندیشمندان شمال آفریقا به ایران اسلامی و انقلابی؛
4. وجود برخی از مراکز علمی؛ نظیر جامع زیتونیه و امثال آن در آنجا؛

تهدیدهای دولت اسلامی در شمال آفریقا نیز عبارتند از:

1. تهاجم عمومی غرب به اسلام، مسلمین و مغرب اسلامی؛
2. وجود روشن فکرانی در مراکزی علمی،؛ نظیر دانشگاه رباط مراکش؛
3. غرور برخی از رهبران برخی از واحدهای سیاسی در آن جا؛
4. وجود اختلافات تاریخی- عقیدتی در آن جا؛
5. اختلافات موجود میان قدرت سیاسی و قدرت اجتماعی؛
6. توجه کمتر شمال آفریقا به دشمنان عام مسلمین؛
7. عرفی نمودن حکومت ها.

مشخصات کتاب:
سخاوتی، نصرالله (1389)، جنبش های اسلامی معاصر شمال آفریقا