کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

معرفی کتاب «بازخوانی‌تکفیر و تکفیرگرایی در بین مسلمانان»

18 مهر 1396 ساعت 16:00

در کتاب «بازخوانی تکفیر و تکفیرگرایی در بین مسلمانان» دو رویکرد مهم فکری و مذهبی در جهان اسلام یعنی رویکرد وحدت و اخوت اسلامی و رویکرد تکفیر و تکفیرگرایی مطرح شده است. رویکرد اول مورد ستایش و رویکرد دوم مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. نویسنده سعی دارد با استفاده از آموزه‌های قرآن، سنت و سیره پیامبر اکرم و معصومان(ع) نشان دهد که پدیده تکفیر و تکفیرگرایی با روح اسلام و آموزه‌های نبوی هم‌خوانی ندارد و بلکه فرهنگ اسلامی از آن تبرّی جسته و به مقابله با آن برخاسته است.


در این پژوهش دو رویکرد مهم فکری و مذهبی در جهان اسلام یعنی رویکرد وحدت و اخوت اسلامی و رویکرد تکفیر و تکفیرگرایی مطرح شده است. رویکرد اول مورد ستایش و رویکرد دوم مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. نویسنده سعی دارد با استفاده از آموزه‌های قرآن، سنت و سیره پیامبر اکرم و معصومان(ع) نشان دهد که پدیده تکفیر و تکفیرگرایی با روح اسلام و آموزه‌های نبوی هم‌خوانی ندارد و بلکه فرهنگ اسلامی از آن تبرّی جسته و به مقابله با آن برخاسته است.

در همین زمینه وی به بررسی مفهوم اسلام و معیار مسلمانی، ملاک ایمان، تفاوت میان ایمان و اسلام، نسبت بین عمل و ایمان، مفهوم کفر و موجبات آن، و شرک و اقسام آن پرداخته است و انکار توحید و رسالت پیامبر، انکار یکی از ضروریات دین مانند نماز، روزه، جهاد، حج و...، انکار ضروریات مذهب و ارتکاب گناهان کبیره را عامل تقویت کفر دانسته است.

در بخش دیگری از کتاب، نویسنده، پس از تبیین مفهوم تکفیر و پیشینه تاریخی آن، بیان می‌کند که در زمان حیات پیامبر اسلام(ص) این مسئله رایج نبوده و خود آن حضرت به کسی یا گروهی نسبت کفر نداده است و این مطلب پس از وفات آن حضرت رواج یافت. مهم‌ترین هدف و انگیزه تکفیر رسیدن به قدرت و منافع شخصی و سیاسی بوده است. وی تکفیر و تکفیرگرایی را عامل اصلی رواج انحرافات فکری و اجتماعی و ایجاد ظلم و فساد و محروم‌شدن عده‌ای از مسلمانان از حقوق اجتماعی می‌داند.

بحث ارتداد و تکفیر در زمان خلافت امام علی(ع) و هم‌زمان با مخالفت‌های گسترده گروه‌های مختلف با شیوه حکومت‌داری ایشان رونق یافت. از نظر نویسنده، علت اکثر نزاع‌های بین مسلمانان نه آموزه‌های مذهبی بلکه مسائل اجتماعی و تعصب‌های مذهبی است؛ زیرا آموزه‌های عموم مذاهب اسلامی بر خلاف مشی برخی از پیروانشان ــ که به آتش نزاع‌های مذهبی و گسترش تکفیر در بین مسلمانان دامن می‌زنند ــ مسلمانان را به اتحاد و همدلی و رفع اختلافات فرامی‌خوانند.

در بخش بعدی کتاب، نویسنده به شناسایی جریان‌های فکری و عوامل ایجاد تکفیر‌گرایی در جهان اسلام می‌پردازد و خوارج را نخستین گروهی می‌داند که اندیشه تکفیر و تکفیر‌گرایی را در اسلام رواج دادند. پس از آن، تابعان فکری خوارج مانند اهل حدیث، سلفی‌ها و بالاخره وهابیان به رهبری محمد بن‌عبدالوهاب عوامل اصلی گسترش فکر تکفیر در جهان اسلام قلمداد شده‌اند.

نویسنده تکفیر را از دیدگاه فقه مذاهب مختلف اسلامی، اعم از شیعه و سنی، مورد بحث و بررسی قرار داده و معتقد است که بر اساس دیدگاه تمامی مذاهب اسلامی هر کسی که به توحید و اصول دین اسلام اعتقاد زبانی داشته باشد مسلمان و خون او محترم است و نمی‌توان با ادله ظاهری و غیر علمی کسی را مرتد و کافر شمرد و بر اساس آن به قتل او اقدام نمود.

وی همچنین ادله عدم جواز تکفیر افراد مسلمان را از قرآن کریم، روایات و سنت نبوی، سیره پیامبر اسلام و روایات و سیره ائمه معصومان(ع) ذکر می‌کند و به نقد تفکرات محمد بن‌عبدالوهاب و پیروان افراطی وی می‌پردازد که گروهی از مسلمانان به‌ویژه شیعیان را به سبب برخی از عقاید مذهبی و مراسم دینی مانند زیارت و عزاداری و توسل به اهل بیت(ع) مشرک و کافر می‌خوانند و ریختن خونشان را مباح می‌شمرند. نویسنده همچنین به شباهت‌های وهابیان با خوارج صدر اسلام اشاره کرده و دیدگاه‌های سایر مذاهب و علمای اسلامی را در نقد افکار و رفتار تکفیرگرای وهابیان منعکس کرده است و این گروه را مطرود کلیه مذاهب اسلامی اعم از شیعه و اهل سنت خوانده است.

علی‌اکبر نیکزاد تهرانی، قم: نوای قلم، چاپ اول، 1388، 73 صفحه.

منبع: خبرگزاری فارس


کد مطلب: 287957

آدرس مطلب :
https://www.taghribnews.com/fa/news/287957/معرفی-کتاب-بازخوانی-تکفیر-تکفیرگرایی-بین-مسلمانان

خبرگزاری تقریب (TNA)
  https://www.taghribnews.com